«چقدر این بچه بی تربیت است، چقدر پدر و مادرش بی خیال هستند، انگار نه انگار باید نکته های حداقلی برای تعامل اجتماعی مناسب با فامیل را به او یاد می دادند». به احتمال زیاد شما هم در جمع های فامیلی و مهمانی ها، شاهد این صحنه بوده اید که پدر یا مادری به خاطر رفتار نامناسب کودکش از خجالت سرخ شده باشد یا جملاتی مانند جملات ابتدای این مطلب، را از نزدیکانش شنیده باشد؛ به طور مثال کودکی که به دیگران سلام نمی کند یا لباس دیگران را می کشد و آن ها را اذیت می کند، نشان می دهد که پدر و مادرش نتوانسته اند رفتارهای مناسب و مهارت های اجتماعی را به کودک خود بیاموزند. یکی از آموزش هایی که والدین، باید به فرزند خود ارائه دهند، مهارت‌های اجتماعی است.
دکتر هادی صدری، کارشناس و مشاور خانواده مهارت اجتماعی را این گونه تعریف می کند: «مجموعه رفتارهای قابل قبولی که فرد را قادر می سازد با دیگران رابطه موثر داشته باشد و از عکس العمل های نامعقول اجتماعی خودداری کند.»
به زبان ساده تر مهارت های اجتماعی مهارت هایی است که کودکان برای آن که بتوانند خودشان را با اجتماعی که در آن زندگی می کنند، سازگارتر کنند به آن نیاز دارند. در ادامه به برخی راهکارها که والدین می توانند برای راهنمایی کودک خود از آن بهره ببرند اشاره می شود.
احوال پرسی را به صورت عملی به کودک تان آموزش دهید
در گام اول باید از آموزش های مستقیم استفاده کرد؛ به عنوان مثال در این چند روز باقی مانده تا عید نوروز که ارتباط ها و تعاملاتی مانند مهمانی‌ها در کار نیست، مستقیماً و البته بدون سرزنش یا تمسخر کودک درباره شیوه صحیح تعامل با دیگران، با او صحبت و انتظارات خود را بیان کنید.
البته صرفا منظور بیان خواسته تان نیست بلکه به صورت جزئی و با مثال برای او شرح دهید که در چه موقعیت هایی چه رفتارهایی مورد نظر شماست. چنانچه کودک خردسالی دارید در قالب بازی، مهارت های برقراری تعامل صحیح را به او آموزش دهید. به طور مثال تصور کنید که با هم به یک مهمانی رفته اید و آن گاه رفتارهای درست را به دفعات و به نحوی که برای کودک لذت بخش باشد با او تمرین کنید.
موقعیت های گوناگون را برای کودک تفکیک کنید
در حین آموزش، موقعیت های گوناگون را برای کودک تفکیک و رفتار مناسب با هر گروه سنی و شرایط مختلف را نیز معین کنید زیرا گاه کودک از توانایی کافی برای درک تفاوت موقعیت های دوستانه و رسمی برخوردار نیست.
تعامل های احتمالی را پیش بینی کنید
قبل از ورود به موقعیت مهمانی، شرایط ویژه آن را برای کودک توصیف و تعامل های احتمالی را پیش بینی کنید و در صورت لزوم رفتاری را که مناسب موقعیت این مجلس خاص است با هم مرور و تمرین کنید. همچنین با هم قراردادی تعیین کنید که اگر کودک به مواردی که شما تعیین کردید عمل کرد پاداش هایی را دریافت خواهد کرد. از همان ابتدا هدف های ایده آل گرایانه تعیین نکنید؛ به طور مثال می توان ابتدا فقط روی سلام و احوال پرسی تمرین کرد و در آینده پس از تثبیت یک رفتار ساده رفتارهای پیچیده تر را به کودک آموزش داد.
نیازهای فرزندتان را حدس بزنید
اگر کودک در جمع همسالان وسایل کودکی دیگر را ببیند که خودش همراه نبرده، ممکن است رفتارهای ناشایستی مانند استفاده بدون اجازه از آن ها را از خود نشان دهد به طور مثال لیوان مخصوص، پتوی دلخواه، خوراکی یا عروسک دلخواه بچه دیگری را بردارد. راه حل این است که والدین نیازهای فرزندشان را حدس بزنند و پیشاپیش آن ها را برآورده کنند؛ به طور مثال اسباب بازی مورد علاقه، دفتر و مداد نقاشی فرزندشان را همراه ببرند.
به رفتارهای گروه همسالان کودک تان نظارت داشته باشید
از سنین دبستان و نوجوانی، نقش همسالان در رفتارهای فرزند شما بسیار پر رنگ تر می شود و ممکن است رفتارهای ضدارزش را از همسالان خود بیاموزد و تقلید کند و راه حل این است که جمع هایی را که فرزندتان می تواند در آن ها باشد، غربال کنید؛ به طور مثال لزومی ندارد فرزندتان با تمام بچه های ساختمان در ارتباط باشد یا در هر مهمانی که شما می روید، حضور داشته باشد. اگر به ناچار در جمعی حضور دارید که کودک یا بزرگسالی رفتار نامناسبی از خود نشان می دهد، فرزندتان را با اسباب بازی، کتاب یا حرف زدن سرگرم کنید و زمان مواجهه او با آن فرد یا افراد را کاهش دهید. حتما در یک جمع به رفتار گروه کودکان همسال نظارت داشته باشید.
مهارت حل مسئله را به کودک تان بیاموزید
بگو مگوی کودکان سر خوراکی، اسباب بازی یا جای محدود یا حتی تماشای شبکه تلویزیونی، فرصتی مناسب برای آموزش مهارت حل مسئله است. در این شرایط از فرزندتان بخواهید فکر کند چطور می شود چند نفری از آن مورد محدود استفاده کنند به طوری که حق هیچ کدام ضایع نشود. اولویت بندی را به آن ها متناسب با سن‌شان بیاموزید.
آموزش آداب معاشرت برای موقعیت های مختلف
شاید یاد دادن آداب معاشرت به بچه ها کار سختی باشد چون گاهی ناچار می شوید رفتارهای درست را بارها و بارها به فرزندتان گوشزد کنید. در ادامه مطالب با ما همراه باشید تا نکاتی را درخصوص آداب معاشرت هایی که فرزندان باید در موقعیت های مختلف رعایت کنند، برایتان بازگو کنیم.
ورود در جمع برای اولین بار
موفقیت می نویسد: فرزندتان باید بداند وقتی برای نخستین بار وارد جمعی می شود، حتما سلام کرده و خود را معرفی کند وگرنه دیگران او را نادیده می گیرند. به فرزندتان توضیح دهید وقتی می خواهد 2 نفر را به هم معرفی کند، اول شخص کوچک تر را به شخص بزرگ تر معرفی کند و برای شخص بزرگ تر یک لقب بیاورد؛ به طور مثال بگوید: «آقای...، این دوست من علی است.»
در زمان غذا خوردن
فرزندتان باید بداند در زمان غذا خوردن لازم است صبر کند تا همه در بشقاب هایشان غذا بکشند و بعد شروع به خوردن کند.
چند توصیه کلی به والدین
از افعال مثبت به جای افعال منفی استفاده کنید؛ برای مثال به جای اینکه بگویید: «این قدر بی ادب نباش» بگویید: «مودب باش».
خونسرد باشید؛ چون زمانی که عصبانی می شوید و فریاد می زنید به خصوص در جمع های فامیلی، احترام خود را نزد فرزندتان از دست می دهید.
علاقه خود را به فرزندتان نشان دهید. وقتی خطایی از او سر می زند به او بگویید که چرا این کار اشتباه است و او را در آغوش بگیرید؛ چون شما با این کار صداقت و علاقه ای را که میانتان است، افزایش می دهید.
سعی کنید زیاد سختگیر و خشک نباشید.
منبع: سلامت نیوز
