شیردهی به دو یا چندقلوها

آنچه باید بدانید

از هر کسی از اطرافیان که تاکنون شرایط مشابهی را گذرانده است، راهنمایی بخواهید: شیر دادن به دوقلوها یا چندقلوها (در مقایسه با کسانی که تنها باید یک نوزاد را شیر بدهند)، نیاز به تلاش (و البته فداکاری) بیشتری دارد و مسوولیت تغذیه بیش از یک کودک، می توانند بسیار خسته کننده باشد. ممکن است شما نگران باشید که شاید بدن شما نتواند شیر کافی برای تغذیه بیشتر از یک کودک را تامین کند. یا ممکن است از این بترسید که شیر دادن به دوقلوها ممکن است خیلی وقت گیر باشد و شاید وقتی برای استراحت شما باقی نماند؛ که البته نگرانی بیموردی هم نیست و نوزادان شما ممکن است در هفته های اول پس از تولد، هر نیم ساعت یکبار گرسنه شوند.

هنگامی که غذا دادن به دوقلوها را آغاز کنید، ممکن است احساس کنید که زندگی شما دیگر فقط از دو چیز تشکیل شده است: شیردهی و خستگی! وقتی دو یا چند نوزاد همیشه گرسنه در برابر شما هستند، مشکلات شایع مانند دردناک شدن پستانها یا تَرَک خوردن نوک آنها، تورم و سفت شدن سینه ها و کم بودن میزان شیر، همچنین نگرانی در مورد اینکه آیا نوزادان شما سیر می شوند یا نه، ممکن است بسیار بیشتر از حد توان شما به نظر بیایند. با این حال، اگر پیشاپیش برای نگهداری از آنها برنامه ریزی کنید و پس از تولدشان از پزشک نوزادان، متخصص شیردهی، دوستان و افراد فامیل کمک بگیرید، می توانید با موفقیت به آنها شیر بدهید.

مشکلات شایع در شیردهی نوزادان دو یا چند قلو

دانستن پاسخ برخی سوالات مربوط به شیر دادن به چندقلوها پیش از تولد آنها، می توانند به شما کمک کند تا بر اضطراب خود غلبه کرده و پیشاپیش خود را برای این مرحله آماده کنید. از آنجا که اکثر دوقلوها و چندقلوها زودتر از زمان مقرر به دنیا می آیند، ممکن است مایل باشید در مورد «شیر دادن و نوزادان نارس» اطلاعاتی کسب کنید. در اینجا به برخی نگرانیهای عمومی اشاره می کنیم.

آیا تغذیه نوزاد با شیر مادر، بیشتر از شیر دادن با شیشه زمان می برد؟

شیر دادن همزمان به کودکان با شیشه، به اندازه شیر دادن به آنها با سینه وقت می برد. با این حال، در صورتی که با شیشه به آنها شیر بدهید، باید زمانی را هم برای شستن و ضد عفونی کردن شیشه ها، همچنین آماده کردن و گرم کردن شیر خشک، اختصاص دهید. بر طبق محاسبات موسسه بین المللی معروف به نام La Leche League International که در زمینه ترویج و حمایت از شیردهی مادران به نوزادان خود فعالیت می کند، در صورتی که مادر دوقلوها در سال اول پس از تولد با سینه به آنها شیر بدهد، حدود 300 ساعت در وقت خود و بیش از یک میلیون تومان در هزینه ها صرفه جویی می کند.

آیا باید از یک برنامه دقیق و منظم پیروی کنم، یا بهتر است برنامه انعطاف پذیری برای شیردهی داشته باشم؟

استفاده از یک برنامه انعطاف پذیر، بهترین گزینه ممکن است؛ همچنین شیر دادن به نوزادان به صورت همزمان، بهترین بهره وری را از وقت گران قیمت شما به همراه خواهد داشت. با این حال، بچه ها هم ممکن است برای خودشان نظری داشته باشند: ممکن است یکی از آنها بخواهد که هر سه ساعت یکبار شیر بخورد، و دیگری بخواهد هر دو ساعت یکبار سینه شما را به دهان بگیرد. برخی از مادران بر این باورند که بهتر است به کودکی که گرسنه تر است اجازه دهند زمانِِ نوبت بعدی شیر خوردن را برای هر دو مشخص کند، به این ترتیب بر طبق میل او، زمان شیر دادن بعدی را تعیین می شود. برخی از مادران در طول روز هر وقت که کودک گرسنه شد به او شیر می دهند و در طول شب از یک برنامه منظم و مشخص استفاده می کنند.

چگونه می توانم دو نوزاد را بطور همزمان برای شیر دادن، بغل کنم؟

می توانید از چند حوله بزرگ یا بالشهای مخصوص شیردهی برای کمک به قرار گرفتن و ثابت ماندن نوزادها در وضعیت مناسب، استفاده کنید. شما می توانید بالشهای مخصوص شیردهی را که برای دوقلوها طراحی شده اند خریداری کنید. ممکن است چنین بالش هایی را در فروشگاههای ایرانی پیدا نکنید یا قیمت آنها با توجه به زمان محدودی که مورد استفاده قرار می گیرند، گران به نظر برسد. در این صورت می توانید با توجه به نمونه های خارجی برای خودتان مشابه آنرا بدوزید و یا از قرار دادن چند بالش و متکا در اطراف استفاده کنید. اگر از چنین لوازمی استفاده می کنید باید دقت کنید که محل شیردهی نوزاد سطح بزرگ و محکمی داشته باشد تا کمک کند هر دو کودک به صورت همزمان در وضعیت مناسب قرار بگیرند و در نتیجه دستهای شما آزاد باشد که بتوانید بچه ها را جابجا کنید یا اگر شیر خوردن آنها تمام شده، پشت آنها را بمالید تا آروغ بزنند.

با استفاده از یک بالش مناسب، می توانید وضعیت خود یا نوزادان را در حین شیردهی تغییر دهید. به عنوان مثال، شما می توانید از حالت عادی نشسته که نوزاد از زیر سینه شما شیر می خورد به حالت درازکش به پهلو، تغییر وضعیت دهید؛ یا اینکه می توانید از ترکیبی از این دو حالت استفاده کنید. بهتر است در هر بار شیر دادن، جای دوقلوها را برای شیر خوردن از سینه های چپ و راست عوض کنید، خصوصا اگر یکی از دوقلوها بیشتر از دیگری شیر می خورد. اگر نمی توانید دائما به خاطر بسپارید که آخرین بار کدام یک از دوقلوها از کدام پستان شیر خورده است، جای آنها را هر 24 ساعت یکبار عوض کنید. تغییر دائمی سینه ها موجب می شود که میزان شیر یکسانی در هر دو سینه تولید شود و احتمال بسته شدن مجرای یکی از سینه ها را کاهش می دهد. همچنین تغییر متناوب محل کودکان، موجب می شود که چشمهای آنها به اندازه یکسان به سمت راست و چپ متمایل شده و تحریک شوند.

اگر دوقلوهای شما نارس هستند و یکی از آنها باید مدت بیشتری را در بیمارستان بماند، شما می توانید او را دائما از یک سینه شیر دهید و شیر سینه دیگر را بدوشید تا هر دو پستان به تولید شیر ادامه بدهند.

آیا بدن من شیر کافی برای تغذیه مناسب بیشتر از یک کودک را تولید می کند؟

قانون عرضه و تقاضا در مورد مادرانی که به دو یا چندقلوها شیر می دهند نیز صدق می کند. اگر شما هنگامی که نوزادان نیاز دارند به آنها شیر بدهید، می توانید به بدن خود اعتماد کنید که شیر کافی را تولید کند. در صورتی که بدن شما شیر کافی را تامین نکند، می توانید با افزایش دفعات شیر دادن، این مشکل را برطرف کنید. اگر نوزادهای شما نمی توانند تمام شیر تولید شده در سینه های شما را بدوشند، ممکن است مجبور شوید که شیر اضافی را بدوشید.

مقادیر زیادی آب را در دسترس خود نگه دارید. هنگام شیر دادن، بدن شما ماده اکسی توسین را ترشح می کند، که ممکن است موجب تشنگی شدید شما بشود.

از کجا می توانم بفهمم که بچه های من غذای کافی دریافت می کنند؟

مشاورین شیردهی و پزشکان می توانند با توجه به میزان وزنی که نوزادها اضافه می کنند، مشخص کنند که آیا بچه ها شیر کافی دریافت می کنند یا نه. نوزادان معمولا در ابتدا بین 5 تا 9 درصد از وزن زمان تولد خود را از دست می دهند، که البته بعد از مدت کوتاهی و اغلب تا دو هفتگی، این وزن از دست داده شده را مجددا به دست می آورند. آنها باید در پنجمین روز پس از تولد، تقریبا 30 گرم در روز وزن اضافه کنند. در صورتی که نگران هستید، از کارشناس یا مسول مرکز بهداشتی و درمانی یا پزشک متخصص اطفالی که بر وضعیت کودک شما نظارت می کند بخواهید تا وزن آنها را بررسی کنند.

روشهای دیگری نیز وجود دارند که می توانید تشخیص دهید آیا نوزادان شما شیر کافی دریافت می کنند یا خیر. از دست دادن آب بدن در نوزادان به ندرت رُخ می دهد؛ اما اطلاع از نشانه های سلامت کودک ضروری است تا در صورتی که مشکلی برای کودک پیش آمد بتوانید به سرعت به متخصص کودکان اطلاع دهید.

مواردی که نشان می دهد همه چیز به خوبی پیش می رود:

• نوزادان شما در دو تا سه هفته اول، حداقل هر دو تا سه ساعت یکبار، یا حداقل هشت بار در روز، شیر می خورند.

•  شکم آنها حداقل سه بار در روز کار می کن، و رنگ مدفوع آنها حدودا در روز پنجم پس از تولد روشن تر شده و به رنگ زرد خردلی در می آید.

•  از روز پنجم بعد از تولد تا حداقل سه ماهگی، روزانه 30 تا 50 گرم وزن اضافه می کنند.

•  آنها هفت تا هشت کهنه بچه یا پنج تا شش پوشک یکبار مصرف را در روز خیس می کنند. میزان جذب پوشکهای یکبار مصرف بیشتر است، در نتیجه تشخیص اینکه چه وقت خیس می شوند، سخت است. در صورتی که مطمئن نیستید، پوشک او را دربیاورید و وزن آن را با وزن یک پوشک خشک مقایسه کنید. پوشک خیس باید اندکی سنگین تر باشد. (البته باید دقت کنید که خیس کردن پوشک به تنهایی برای تعیین اینکه آیا کودک به میزان کافی شیر مصرف می کند یا خیر، کافی نیست. کودکی که آب بدن خود را از دست می دهد نیز ممکن است پوشک خود را خیس کند. بنابراین دفع مدفوع مناسب از نظر دفعات و حجم و همچنین از همه مهمتر میزان وزن گیری کودک، بهترین راهها برای ارزیابی وضعیت کودک هستند).

•  در صورتی که اتاق خلوت باشد، می توانید صدای بلعیدن کودک خود را در زمان شیر خوردن بشنوید.

•  احساس می کنید که سینه های شما پس از شیر دادن به کودک، سبک تر و نرم تر هستند.

شاید بهتر باشد که در اوائل دوران شیردهی، جدولی طراحی کنید و زمانهای شیردهی، اینکه آخرین دفعه کدام نوزاد از کدام سینه شیر خورده است، و همچنین تعداد پوشکهای خیس هر کدام از نوزادها را در آن یادداشت کنید.

آیا نوک پستانهای من در اثر شیر دادن به دو یا چند کودک، زخم یا دردناک خواهند شد؟

شیر دادن با سینه به چندقلوها، احتمال دردناک شدن سینه های شما را افزایش نمی دهد. آنچه موجب دردناک شدن نوک سینه ها می شود، اشتباه قرار دادن نوک پستان در دهان کودک یا قرار گرفتن در وضعیت نامناسب است، نه تعداد کودکانی که شما به آنها شیر می دهید.

اگر سینه های شما زخمی یا دردناک شدند، از مخلوطی از شیر خودتان به همراه یک ماده چرب مناسب و تصفیه شده (مانند وازلین، لانولین یا دکسپانتنول) برای درمان آنها استفاده کنید. پس از شیر دادن به نوزادها، چند قطره از شیر خود را از سینه بیرون بکشید و بگذارید به مدت 5 تا 10 دقیقه روی نوک پستان بماند تا خشک شود. شیر به خوب شدن تَرَکها و کشتن باکتریها، کمک می کند. سپس از لانولین استفاده کنید (لازم نیست آن را بشویید)، تا نوک سینه ها را نرم و انعطاف پذیر نگه دارد. می توانید لانولین تصفیه شده را از داروخانه بخرید.

اگر به یکی از نوزادها علاقه و دلبستگی بیشتری پیدا کنم، چه کار باید بکنم؟

این اتفاق طبیعی بوده و ممکن است رخ دهد؛ خصوصا اگر یکی از نوزادها مدت طولانی تری را در بیمارستان سپری کند. در این حالت، شما زمان بیشتری برای آشنا شدن و ایجاد دلبستگی با کودکی که زودتر به خانه آمده است داشته اید و رابطه مستحکم تری با او پیدا کرده اید. یا اگر یکی از نوزادهای شما بیمار بوده است، ممکن است متوجه شوید که توجه بیشتری به او می کنید. نکته مهم آن است که باید از احساسات خود آگاه باشید و سعی کنید عشق و توجه یکسانی را به نوزادان خود ابراز نمایید. خوشبختانه، شیر دادن با سینه به نوزادها، شما را در تماس نزدیک با هر دوی آنها قرار می دهد و می تواند فرآیند ایجاد دلبستگی بین شما و هر دو نوزاد را تسریع کند.

آیا لازم است که گاهی اوقات به خودم استراحت دهم؟

لازم نیست که شما دائما مشغول کار باشید. در واقع، علاوه بر اینکه این کار لازم نیست، برای شما لازم است که از این کار اجتناب نمایید. هنگامی که بچه ها خوابیده اند، اگر می توانید شما هم بخوابید. هرگاه احساس خستگی مفرط می کنید، کسانی را که قرار است به شما کمک کنند (اول از همه همسرتان را)، خبر کنید. بگذارید زمانی که شما می خواهید استراحت کنید، او مسوولیت را بر دوش بگیرد، حتی اگر این مدت تنها 15 تا 20 دقیقه باشد. سعی کنید با پیاده روی، گرفتن یک دوش گرم یا خواندن مجله در یک اتاق دیگر از محدوده ای که صدای نوزادها را می شنوید دور شوید. هنگامی که برنامه منظم شیر دادن به آنها کاملا جا افتاد، می توانید یک شب را به همراه همسر یا یکی از دوستان خود در خارج از خانه خوش بگذرانید. (می توانید یاد بگیرید که چگونه شیر خود را دوشیده و به نوزادها یاد بدهید که آن را از شیشه بخورند، تا بتوانید مدتی بیشتر از یک یا دو ساعت را خارج از خانه بگذرانید). به خاطر داشته باشید که شما قبل از اینکه مادر بشوید نیز یک زندگی داشته اید. اکنون زمان آن فرا رسیده است که آن زندگی را که رها کرده اید، ادامه دهید.

برای کمک، به کجا می توانید مراجعه کنید؟

افرادی را که می توانند به شما کمک کنند، قبل از تولد نوزادها مشخص کنید. پس از تولد بچه ها، به اندازه کافی دردسر خواهید داشت که دیگر وقتی برای دنبال کمک گشتن برای شما باقی نمی ماند.

پزشکی را بیابید که شما را به شیر دادن با سینه تشویق کرده و از ایده های شما در مورد مراقبت از کودک، پشتیبانی کند.

مادران دو یا چندقلو را در میان دوستان یا فامیل بیابید تا بتوانید از تجربیات آنها نیز استفاده کنید. بعلاوه می توانید در بخش تبادل نظر نی نی سایت به یکی از گروههای مربوط به "مادران دوقلوها" بپیوندید یا در قسمت شیر دهی از تجربیات مادرانی در شرایط مشابه با خودتان استفاده کنید.

با یکی از متخصصین شیردهی در انجمن ترویج تغذیه با شیر مادر تماس بگیرید تا در حل مشکلات شیردهی به شما و نوزادانتان کمک کنند. اگر باید برای مدتی در بیمارستان از نوزادان شما مراقبت شود و شما نمی توانید شیر دادن را بلافاصله پس از زایمان آغاز کنید، دوشیدن شیر خود را از روز اول شروع کنید. می توانید این شیر را در محفظه های استریل در یخچال یا فریزر نگهداری کنید تا بعدا مورد استفاده قرار دهید.

با اعضای خانواده، دوستان و همسایگان صحبت کنید تا ببینید که آیا آنها می توانند پس از زایمان در پختن غذا، تمیز کردن خانه یا انجام خریدها، به شما کمک کنند یا خیر. با دوستان و اعضای خانواده که شیر دادن با سینه به دو یا چندقلوها را تشویق می کنند، دیدار کنید. سعی کنید از دیدار با کسانی که ممکن است شما را از این کار منصرف کنند، خودداری کنید.

مهمتر از همه اینکه سعی نکنید یک مادر نمونه باشید که همه کارها را به تنهایی انجام می دهد. با داشتن دوقلو یا چندقلوها، شما بیشتر از کسانی که تنها یک نوزاد دارند، به کمک دیگران نیاز داشته و در واقع استحقاق آن را نیز دارید.