زهرا نوع پرست در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایسنا تعداد افرادی را که سازمان بهزیستی به آنها یارانه پرداخت می‌کند، در حال حاضر 1500 کودک و خانواده تحت پوشش طرح غربالگری اوتیسم اعلام کرد و افزود: تمام کسانی که دارای این اختلال هستند لزوما اوتیسم نداشته و ممکن است تنها از یکی از انواع اختلالات طیف اوتیسم برخوردار باشند.
نوع پرست همچنین با بیان اینکه در سازمان بهزیستی برای اولین بار در سال 81 توسط مراکز غیردولتی و با نظارت و حمایت این سازمان مداخله در این نوع اختلال آغاز شد و بهزیستی در قبال ارائه مجوز به افراد واجد شرایط و پرداخت یارانه به آنها بر فعالیت‌های این مراکز نظارت داشته است، ادامه داد: در ابتدا این فعالیتها با مرکزی در اصفهان آغاز و سپس در تهران و سایر شهرها ادامه پیدا کرد و در حال حاضر نیز 43 مرکز در سطح کشور وجود داشته و تا بهار سال آینده نیز تعداد این مراکز افزایش خواهد یافت.
وی همچنین ادامه داد:بعد از مداخلات اولیه سازمان بهزیستی کشور دراین باره، در سال 88 برای بررسی وضعیت کشور در خصوص این اختلال ،با استفاده از تست "ام چت" برنامه غربالگری در هشت استان کشور آغاز شد اما بعد از انجام مراحل غربال و شناسایی کودکان مبتلا به این اختلال در مرحله ی اجرایی این طرح تغییر ساختاری در سازمان ایجاد و برنامه های غربال گری به طورکلی از معاونت توان بخشی گرفته شدند و به این تربیت این برنامه تا مدت ها مسکوت ماند.
مدیرکل دفتر توان پزشکی سازمان بهزیستی کشور افزود: سپس بعد از تغییر ساختار مجدد در سازمان این برنامه به معاونت توان بخشی برگشته و مجددا از سال 91 طرح " غربالگری،تشخیص و مداخله در اختلالات طیف اوتیسم" در پنج ستان خراسان رضوی، خوزستان، قم، کرمان، همدان به طور آزمایشی آغازشد.
وی در این خصوص تصریح کرد:در ابتدا برنامه های آگاه سازی در این پنج استان آغاز و پس از آن برخی از مهد‌های کودک،مراکز مشاوره و همچنین مراکز مداخله سازمان بهزیستی انتخاب و به کارشناسان این مراکز چگونگی غربالگری و سپس تشخیص و مداخله در این اختلال آموزش داده شد.
نوع پرست در خصوص مرحله "مداخلاتی" اجرای آزمایشی این طرح ،گفت:در این طرح مداخله نیز در دوفاز مرکز محور و خانواده محور انجام شد.
وی ادامه داد: مداخلات مرکز محور با استفاده از تکنیک های تعامل همه جانبه، تیچ و A.B.A و مداخلات خانواده محور نیز با استفاده از برخی وسایل کمک آموزشی و کتاب همراه با ارائه آموزش های لازم به خانواده ها جهت برقراری ارتباط هرچه بهتر با کودکان خود، انجام شد.
مدیرکل دفتر توان پزشکی سازمان بهزیستی کشور ضمن بیان اینکه در ابتدای سال آینده پایگاه‌های دائمی غربالگری، تشخیص و مداخله در اختلالات طیف اوتیسم در 24 استان کشور تاسیس خواهد شد،افزود: در سال 93 پس از ارزیابی های انجام شده حدود 150 نفر از کارشناسان برای حضور در این پایگاه‌های دائمی آموزش های لازم را دریافت کردند.
وی ادامه داد: پایگاه های دائمی غربالگری،تشخیص و مداخله در اختلالات طیف اوتیسم از ابتدای سال آینده در 24 استان کشور تاسیس خواهند شد.
نوع پرست همچنین با بیان اینکه این پایگاه ها تنها در هفت استان کهگیلویه و بویراحمد، لرستان، سمنان، کرمانشاه، خراسان شمالی و...تاسیس نمی شوند،گفت: از ابتدای سال آینده در سراسر کشور و در سطح وسیعی، در تمامی اماکنی که امکان حضور والدین و کودکان باشد بروشورهایی در ارتباط با نشانه‌های اوتسیم به همراه یک تست غربال ساده "مداد،کاغذی" توزیع خواهد شد.
وی در توضیحات بیشتر گفت:این تست بهترین راه تشخیص اوتیسم است که از طریق آن اگر کودکی از این تست سه نمره بگیرد،باید برای اقدامات بعدی به پایگاه‌های دائمی اوتیسم در سراسر کشور مراجعه کند.
وی همچنین با بیان اینکه تمامی مراکز ارائه دهنده خدمات اختلالات اوتیسم درجه یک محسوب می‌شوند و ارائه خدمات درحال حاضر در مراحل غربال و تشخیص رایگان است،گفت: در مرحله مداخله نیز ماهیانه یارانه 300 هزار تومانی توسط سازمان بهزیستی به خانواده ها پرداخت میشود و به این ترتیب پرداختی خود خانواده نیز کمتر از 150 هزار تومان است.
نوع پرست درارتباط با ویژگی های شخصیتی این کودکان گفت:این کودکان در برقراری ارتباط با اطرافیان خود مشکل داشته و ارتباط برقرار نمی‌کنند.
وی ادامه داد: همچنین آنها به اسم خود حساس نبوده و یا حرکات کلیشه‌ای مانند کوبیدن سر خود به دیوارو... را داشته و یا نگاهشان با نگاه مادر درگیر نمی‌شود،و همچنین نسبت به صداها واکنش‌های غیرعادی نشان می‌دهد مثلا با صدای جاروبرقی جیغ می‌کشد یا وقتی با
انگشت چیزی را به آن نشان میدهید به جای نگاه کردن به محلی که به آن اشاره شده انگشت را نگاه می‌کنند و به طور کلی در زمینه برقراری ارتباط مشکل داشته و از نظر حسی متفاوت هستند.
مدیرکل دفتر توان پزشکی سازمان بهزیستی کشور بهترین سن تشخیص و مداخله در این اختلال را 2 تا 5 سالگی دانست و گفت: 2تا 5 سالگی بهترین سن تشخیص و مداخله در این اختلال است، البته بعد از آن هم میتوان اقداماتی را انجام داد اما مداخلات در این سن بهترین نتایج را در بر دارد.
وی در خصوص نحوه ورود این کودکان به مدارس گفت: این کودکان تا زمانی که تحت برنامه های توان بخشی قرار نگرفته باشند نمی توانند در مدارس عادی تحصیل کنند.
نوع پرست ادامه داد: پس از اجرای برنامه های توان بخشی اگر از نظر هوشی دارای شرایط مناسبی باشند میتوانند به مدارس عادی بروند اما باید مدتی تحت حمایت بوده و با مدرسه نیز هماهنگی های لازم انجام شود.
مدیرکل دفتر توان پزشکی سازمان بهزیستی کشور افزود: چنانچه درصد اوتیسم کودک بالا باشد به سازمان بهزیستی ارجاع داده خواهند شد.
وی در خصوص عوامل ایجاد اوتیسم نیز گفت:تا کنون عوامل متعددی برای ایجاد این اختلال مطرح شده است اما هیچ کدام را نمیتوان به طور قطعی پذیرفت.
نوع پرست با بیان اینکه از عوامل ژنتیکی تا عوامل محیطی همه در بروز این اختلال دخیل هستند،گفت: نمی توان زمان بروز این اختلال را به طور قطع تشخیص داد اما به دلیل اینکه میزان شیوع آن در دوقلوهای هم سان بیشتر است میتوان بر عوامل ژنتیکی تاکید بیشتری داشت، اما عوامل محیطی نیز تاثیر گذار هستند.
وی همچنین در پاسخ به این که آیا اوتیسم درمان قطعی دارد؟ گفت: نمیتوان گفت اوتیسم یک بیماری است که دنبال درمان آن باشیم بلکه باید گفت اوتیسم یک نوع متفاوت بودن است.
وی در این خصوص اظهار کرد: زمانی می‌توانیم به مساله‌ای برچسب اختلال بزنیم که تعداد آن نسبت به جمعیت جامعه کم باشد اما زمانی که شرایط جامعه به نحوی باشد که نصف جمعیت آن دچار یک مسئله باشند نمیتوان گفت آن مسئله اختلال است زیرا در جهت عادی شدن پیش رفته ،به همین دلیل نمیتوان گفت اوتیسم یک بیماری است بلکه یک نوع متفاوت بودن است .
نوع پرست در پایان ضمن بیان اینکه نوابغی مانند نیوتن و انیشتین نیز دارای درصدی از اوتیسم بوده اند و همین مسئله باعث داشتن دیدی متفاوت در آن ها شده است، گفت: در سازمان بهزیستی کشور سعی داریم با اجرای برنامه های گوناگون، این کودکان را با دنیای واقعی آشنا کرده و نوع نگاه و دید آنان را هدایت کنیم زیرا نوع نگاه و افکار این کودکان با ما متفاوت بوده و باید سعی کنیم آنان را به نوع نگاه و افکار افراد عادی جامعه نزدیک کنیم.
منبع: ایسنا
