از قدیم‌الایام انسان‌ها در هر گوشه دنیا به هر بهونه‌ای دور هم جمع می‌شدن تا جشن بگیرن. این جشن‌ها به‌طور معمول از طبیعت مثل تغییر فصل‌ها، کشاورزی و ریشه مذهبی یا اساطیری الهام گرفته می‌شدن؛ اما چیزی که به‌وضوح مشخصه رابطه بسیار نزدیک انسان و طبیعته، به‌خصوص تغییر فصل‌ها. پایان زمستان یا آغاز بهار از مهمترین تغییرات فصلی هستن. زمستان برای انسان‌ها همیشه نمادی از سختی و سرمای طاقت‌فرسا بوده، فصلی که طبیعت به خواب می‌ره، اما بهار کاملا متفاوته. با آب شدن برف‌ها، جوونه زدن درخت‌ها زندگی رنگ و بوی تازه‌ای می‌گیره، انگار طبیعت دوباره متولد شده. حالا تفاوت جشن پایان زمستان با نوروز چیه و کدوم کشورها آغاز بهار رو جشن می‌گیرن و کدومشون تموم شدن زمستان رو؟
تفاوت جشن پایان زمستان با نوروز
از دیرباز جشن‌هایی برای بدرقه زمستان و استقبال از بهار وجود داشتن. توی ایران و برخی کشورهای دنیا مثل افغانستان، تاجیکستان، جمهوری آذربایجان، ترکمنستان، ازبکستان، قرقیزستان، قزاقستان، حتی گرجستان و عراق نوروز رو برگزار می‌کنن. جشن پایان زمستان در ایران هم برگزار می‌شه. برای مثال جشن‌های سده و چهارشنبه سوری برای بدرقه زمستان هستن. البته با نوروز مصادف نیستن و چند روز قبلش برگزار می‌شن؛ اما جشن پایان زمستان ماسلنیتسا با نوروز مصادفه، اگرچه در پیشینه و دلایل برگزاری تفاوت‌های زیادی با هم دارن.
تفاوت جشن پایان زمستان با نوروز از اساس مشخصه، یکیش به مناسبت پایان زمستونه و اون یکی آغاز بهار. هر دو، زمان برگزاری تقریبا یکسانی دارن، اما از نظر فلسفه، نمادها، آیین‌ها و تاثیراتی که بر فرهنگ ملت‌ها گذاشتن تفاوت‌های زیادی دارن. نوروز پیشینه باستانیه چند هزار ساله داره و یک تغییر ساده فصل نیست، بلکه نمادی از شروع دوباره زندگیه. در مقابل جشن ماسلنیتسا بیشتر رنگ و بوی خداحافظی با زمستان داره و برخلاف نوروز دلایل مذهبی پشتشه. این جشن بیشتر در کشورهای روسیه، بلاروس و اوکراین برگزار می‌شه و هدفش شادی قبل از دوره روزه‌داری مسیحیان ارتدوکسه.
معرفی کوتاه جشن ماسلنیتسا
پیش از بررسی دقیق‌تر تفاوت جشن پایان زمستان با نوروز، می‌خوایم کمی در مورد ماسلنیتسا صحبت کنیم. همه با جشن نوروز آشنا هستن، اما ماسلنیتسا تو ایران کمی ناشناختست. ماسلنیتسا جشن پایان زمستان، در هفت روز برگزار و توی روسیه، بلاروس، اوکراین و بقیه کشورهای اسلاو محبوبه. این جشن تقریبا در آخرای اسفند، اواخر فوریه و اوایل مارس، برگزار می‌شه.
جشن پایان زمستان ماسلنیتسا از قدیم در فرهنگ مردمان اسلاو پاس گرفته می‌شده و در ابتدا کاملا غیر مذهبی و باستانی بوده. این جشن از قرن چهاردهم تحت‌تاثیر آیین‌های مسیحیت ارتدوکس قرار می‌گیره. توی این هفته مردم از خوردن گوشت خودداری می‌کنن و رژیم غذایی‌شون شامل لبنیات، تخم مرغ و سبزیجاته. برای همین به این هفت روز، هفته پنیر هم می‌گن. بعد از هفت روز، روزه بزرگ شروع می‌شه و دیگه خبری از تخم مرغ، لبنیات و شادی نیست.
جشن پایان زمستان ماسلنیتسا بیشتر به‌خاطر مراسم و جشن‌هاش محبوبه. توی این یک هفته مردم تفریح می‌کنن، نمایش‌های خیابونی برگزار می‌شن، سورتمه سواری می‌کنن و از همه مهمتر کلی بلینی می‌خورن. بلینی نوعی پنکیک نازکه که نمادی از خورشید و گرماست. همچنین یکی از رسوم ماسلنیتسا، ساخت آدمک چوبی به اسم بانو ماسلنیتسا هست که در آخر جشن با تشریفات خاصی به آتش می‌کشنش. این کار برای خداحافظی با زمستان و سختی‌هاشه.
مقایسه جشن پایان زمستان با نوروز
حالا می‌خوایم تفاوت جشن پایان زمستان با نوروز رو دقیق‌تر بررسی کنیم. البته ماسلنیتسا با نوروز شباهت‌هایی هم دارن.
- پایان زمستان و آغاز بهار: اصلی‌ترین تفاوت جشن پایان زمستان با نوروز اینه که در ماسلنیتسا با سوزاندن بانو ماسلنیتسا پایان زمستان رو جشن می‌گیرن. در صورتی که نوروز جشنی برای آغاز فصل بهاره. نوروز با خانه تکانی و آتش چهارشنبه سوری شروع می‌شه.
- خوراکی‌های مخصوص جشن: در جشن پایان زمستان ماسلنیتسا مردم پنکیک‌های نازکی به نام بلینی می‌خورن که نمادی از خورشید و گرماست. در حالی که توی نوروز سفره هفت سین پهن می‌شه و خوراکی‌هایی مثل سبزی‌پلو با ماهی، سمنو و شیرینی‌های مخصوص خورده می‌شن.
- جشن‌های خیابانی و دید و بازدید: در هر دو جشن مردم به دید و بازدید می‌رن و توی خیابان جشن‌هایی برگزار می‌شن؛ اما نوروز جشن خیابانی خاصی نداره و مردم کمتر توی سطح شهر به پایکوبی می‌پردازن. البته لباس نو می‌پوشن، خرید عید می‌کنن، عیدی می‌گیرن و به دیدن اقوام می‌رن.
- بعد مذهبی و غیرمذهبی: دیگر تفاوت جشن پایان زمستان با نوروز اینه که ماسلنیتسا در ابتدا غیر مذهبی بوده، اما الان با آیین‌های مسیحیت ارتدوکس ترکیب شده. در مقابل نوروز یک جشن کهن ایرانی با ریشه‌های باستانی و اسطوره‌ایه که مذهب توش دخیل نشده و تنها مورد احترام زرتشتیان و بهاییانه.
- مدت و زمان برگزاری: ماسلنیتسا یک هفته قبل از روزه بزرگ ارتدوکس برگزار می‌شه و هر سال کمی تغییر می‌کنه و جابجا می‌شه. در حالی که نوروز ثابت بوده و با اعتدال بهاری، دقیقا اول فروردین جشن گرفته می‌شه. همچنین نوروز جشنی برای تحویل سال قدیم و شروع سال جدیده، اما ماسلنیتسا این طور نیست.
- مفهوم و فلسفه جشن: ماسلنیتسا بیشتر با هدف تفریح و سرگرمی برگزار می‌شه. نوروز جشنی نمادین و فلسفیه که تغییر فصل، تحول روحی، ارتباط دوباره انسان و طبیعت، خانه تکانی جسم و ذهن رو نشون می‌ده.
