سرویکال سرکلاج یا بخیه گردن رحم چیه؟
سرکلاج یا بخیه گردن رحم یک روش پزشکیه که برای جلوگیری از زایمان زودرس یا سقط در زنانی که گردن رحم ضعیف یا ناکارآمد دارن، استفاده میشه. این وضعیت که بهش ناکافی بودن گردن رحم گفته میشه، می‌تونه باعث باز شدن زودرس گردن رحم بشه و خطر از دست دادن بارداری رو افزایش بده.
در این مقاله می‌خواهیم به طور کامل توضیح بدیم که سرکلاج چیه، چرا انجام میشه، چطور انجام میشه، دوره نقاهت، خطرات و نرخ موفقیتش چقدر هست.
سرکلاج چیه؟
سرکلاج یک روش جراحی است که در اون یک سیم یا بخیه محکم دور گردن رحم قرار می‌گیره تا گردن رحم بسته بمونه و از باز شدن زودرسش جلوگیری بشه. هدف اصلی از انجام این کار اینه که گردن رحم تا زمانی که بارداری به مرحله‌ای ایمن می‌رسه (معمولاً حدود 36-37 هفته) باز نشه.
این روش بیشتر برای زنانی که تاریخچه سقط‌های مکرر به دلیل ناکافی بودن گردن رحم دارن یا کسانی که در بارداری‌شون با کوتاهی گردن رحم مواجه هستن، انجام میشه.
چرا سرکلاج انجام میشه؟
سرکلاج معمولاً برای جلوگیری از مشکلات ناشی از گردن رحم ضعیف انجام میشه. دلایل رایج انجام سرکلاج عبارتند از:
1. تاریخچه سقط یا زایمان زودرس
زنانی که تجربه یک یا چند سقط در نیمه دوم بارداری یا زایمان زودرس (قبل از 37 هفته) به دلیل ناکافی بودن گردن رحم داشتن، ممکنه کاندیدای سرکلاج بشن.
2. تشخیص کوتاهی گردن رحم
اگر گردن رحم کمتر از ۲۵ میلی‌متر قبل از هفته 24 بارداری باشه، خطر زایمان زودرس زیاد میشه. این وضعیت می‌تونه از طریق سونوگرافی واژینال در دوران بارداری تشخیص داده بشه.
3. ناکافی بودن گردن رحم
برخی از زنان به طور طبیعی گردن رحم ضعیف‌تری دارن که بدون انقباضات باز میشه و این باعث سقط یا زایمان زودرس میشه.
4. بارداری‌های چندقلو (دوقلو، سه‌قلو و غیره)
گاهی بارداری‌های چندقلو می‌تونه فشار زیادی به گردن رحم وارد کنه و احتمال باز شدن زودرس گردن رحم زیاد بشه. اما در این موارد سرکلاج همیشه توصیه نمیشه، مگر اینکه شواهدی از ناکافی بودن گردن رحم وجود داشته باشه.
چه زمانی سرکلاج انجام میشه؟
زمان‌بندی انجام سرکلاج به وضعیت فرد بستگی داره. معمولاً بین 12 تا 24 هفته بارداری انجام میشه.
- سرکلاج پیشگیرانه (الکتیو): معمولاً بین ۱۲ تا ۱۴ هفته انجام میشه اگر زن تاریخچه سقط زودرس یا ناکافی بودن گردن رحم داشته باشه.
- سرکلاج اضطراری (نجات‌دهنده): در صورتی که کوتاهی یا باز شدن گردن رحم در سونوگرافی مشاهده بشه، ممکنه بعد از 24 هفته انجام بشه.
بعد از ۲۴ هفته معمولاً انجام سرکلاج توصیه نمیشه چون خطرات بیشتری داره.
چطور سرکلاج انجام میشه؟
سرکلاج یک عمل جراحی سریع است که معمولاً در بیمارستان یا مرکز جراحی انجام میشه. مراحل این کار به شرح زیره:
1. آمادگی برای جراحی
- ممکنه بیمار تحت بی‌حسی (موضعی، نخاعی یا عمومی) قرار بگیره.
- پزشک گردن رحم رو با اسپکولوم معاینه می‌کنه.
2. قرار دادن بخیه‌ها
سه روش اصلی برای انجام سرکلاج وجود داره:
- سرکلاج مک‌دونالد – شایع‌ترین روش که در اون بخیه‌ای محکم به دور گردن رحم می‌پیچند.
- سرکلاج شیروکار – مشابه مک‌دونالد، اما بخیه‌ها عمیق‌تر قرار می‌گیرند.
- سرکلاج ترنس‌آبدمینال (از راه شکم) – این روش به صورت جراحی باز انجام میشه و در زنانی که ناکافی بودن شدید گردن رحم دارن، استفاده میشه.
3. دوره نقاهت
- بیشتر زنان همون روز به خانه میرن، اما ممکنه چند روز استراحت نیاز داشته باشن.
- ممکنه کمی لکه‌بینی یا درد ملایم و ترشحات داشته باشن.
خطرات و عوارض سرکلاج
در حالی که سرکلاج معمولاً ایمنه، اما مثل هر جراحی دیگری خطراتی هم داره. این خطرات عبارتند از:
- عفونت (مثل عفونت کیسه آب یا جفت)
- خونریزی
- انقباضات زودرس
- پارگی غشاهای آمینوتیک (پاره شدن کیسه آب)
- پارگی گردن رحم در حین زایمان (اگر بخیه به موقع برداشته نشه)
زنان باید در صورت بروز علائمی مثل درد شدید، خونریزی زیاد، تب یا انقباضات فوراً با پزشک تماس بگیرن.
نرخ موفقیت سرکلاج
سرکلاج نشون داده که می‌تونه ریسک زایمان زودرس رو در زنانی که گردن رحم ضعیفی دارن، به طور چشمگیری کاهش بده.
- تحقیقات نشون داده که ۸۵–۹۰ درصد زنان که سرکلاج انجام میدن، بارداری‌شون تا 37 هفته ادامه پیدا می‌کنه.
- زنانی که تاریخچه سقط زودرس یا کوتاهی گردن رحم دارن، بیشترین فایده رو از سرکلاج می‌برن.
با این حال، سرکلاج هیچ ضمانتی برای بارداری تمام‌مدت نیست و باید با نظارت دقیق و مراقبت‌های مناسب انجام بشه.
دوره نقاهت و مراقبت‌های بعد از سرکلاج
1. استراحت و محدودیت‌های فعالیت
- بیشتر پزشکان توصیه می‌کنن که فعالیت‌های سنگین، بلند کردن اشیاء سنگین و رابطه جنسی حداقل برای 1–2 هفته بعد از سرکلاج محدود بشه.
- ممکنه به زنان توصیه بشه که از ایستادن طولانی مدت خودداری کنن.
2. نظارت بر عوارض
- سونوگرافی‌های منظم برای نظارت بر طول گردن رحم انجام میشه.
- زنان باید مراقب علائم زایمان زودرس مثل درد در قسمت پایین شکم، کمر درد یا انقباضات باشن.
3. برداشتن بخیه‌ها
- سرکلاج معمولاً در ۳۶–۳۷ هفته برداشته میشه مگر اینکه زایمان زودرس شروع بشه.
- برداشتن بخیه‌ها یک فرآیند ساده است که در مطب پزشک بدون نیاز به بی‌هوشی انجام میشه.
چه کسانی نباید سرکلاج انجام بدن؟
سرکلاج برای همه مناسب نیست و در موارد زیر انجام نمیشه:
- اگر گردن رحم قبلاً بیش از ۴ سانتی‌متر باز شده باشه.
- در صورتی که عفونت فعال در رحم وجود داشته باشه.
- اگر کیسه آب پاره شده باشه.
- در بارداری‌های چندقلو بدون تاریخچه ناکافی بودن گردن رحم.
جایگزین‌های سرکلاج
اگر سرکلاج مناسب نباشه، درمان‌های جایگزین وجود داره که شامل:
- درمان با پروژسترون (پروژسترون واژینال یا تزریقی) – برای حفظ طول گردن رحم.
- پسرسیری (یک حلقه سیلیکونی که دور گردن رحم قرار می‌گیره) – برای پشتیبانی و کاهش فشار.
- استراحت مطلق و نظارت دقیق – در مواردی که کوتاهی گردن رحم ملایم باشه.
نتیجه‌گیری
سرکلاج یک روش مؤثر و ایمن برای زنانیه که در معرض زایمان زودرس به دلیل ناکافی بودن گردن رحم هستن. با انجام این روش، بسیاری از زنان می‌تونن بارداری‌شون رو تا 37 هفته ادامه بدن و از زایمان زودرس جلوگیری کنن.
اگر شما هم تاریخچه سقط یا زایمان زودرس یا کوتاهی گردن رحم دارید، با پزشکتون مشورت کنید تا ببینید سرکلاج گزینه مناسبی برای شما هست یا نه
