عفونت ناف نوزاد (Omphalitis)
وقتی یک نوزاد تازه متولد می‌شه، بند نافش به مرور خشک شده و می‌افته. اما گاهی این فرآیند طبیعی با ورود باکتری‌ها دچار مشکل می‌شه و عفونتی به نام اُمفالیت نوزادی ایجاد می‌کنه. این عفونت اگه زود درمان نشه، می‌تونه عوارض جدی داشته باشه. توی این مقاله، از علائم و علل امفالیت نوزادی تا راه‌های پیشگیری و درمانش رو بررسی می‌کنیم.امفالیت نوزادی چیه و چرا اتفاق میفته؟
امفالیت یک عفونت باکتریایی ناف نوزاده که معمولاً توی هفته اول بعد از تولد ظاهر می‌شه. باکتری‌هایی مثل استافیلوکوک اورئوس، استرپتوکوک گروه A و اشرشیا کلی بیشترین عامل این مشکل هستن. نوزادانی که زایمان پرخطر داشتن، وزن کم دارن یا مراقبت درستی از بند نافشون نشده، بیشتر در معرض این عفونت قرار دارن. طبق آمار، بین ۰.۲ تا ۰.۷ درصد از نوزادان دچار این عفونت می‌شن که در صورت عدم درمان می‌تونه به عوارض جدی منجر بشه.
علائم عفونت ناف نوزاد
در امفالیت ممکنه ناف نوزاد یک مقدار قرمز بشه و بو بده، ولی بعضی از علامت‌ها می‌تونن نشون بدن که اوضاع جدی‌تر از یک التهاب ساده است:قرمزی و تورم شدید اطراف ناف
ترشحات بدبو یا چرکی از محل بند ناف
تب و بی‌حالی نوزاد
بی‌اشتهایی و کاهش فعالیت نوزاد
حساسیت به لمس ناف
گسترش قرمزی به شکم یا قسمت‌های اطراف ناف
التهاب ناف یا امفالیت؟
گاهی ممکنه ناف نوزاد کمی قرمز بشه، اما همیشه به معنی امفالیت نیست. التهاب ناف معمولاً خفیف‌تره و با مراقبت‌های بهداشتی برطرف می‌شه. ولی اگه قرمزی و تورم زیاد شد، همراه با ترشحات چرکی بود یا نوزاد بی‌حال شد، این نشون می‌ده که عفونت به شکل جدی‌تری یعنی امفالیت دراومده و نیاز به درمان پزشکی داره.چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده علائم زیر باید به پزشک مراجعه کنین:اگه قرمزی ناف بیشتر از ۲۴ ساعت طول کشید و گسترده شد.
وقتی ترشحات چرکی و بدبو از ناف خارج می‌شه.
اگه نوزاد تب داره (بالاتر از ۳۸ درجه سانتی‌گراد).
وقتی نوزاد بی‌حال، کم‌تحرک یا بی‌اشتها شده.
اگر قرمزی و التهاب ناف به شکم و اطراف اون گسترش پیدا کرده.
چه عواملی خطر امفالیت رو بیشتر می کنه؟
این عوامل می‌تونن خطر ابتلا به امفالیت رو بیشتر کنن:بهداشت نامناسب: اگه بند ناف با وسایل آلوده بریده بشه یا مراقبت کافی نشه، احتمال عفونت بیشتر می‌شه.
وزن کم هنگام تولد: نوزادان نارس یا با وزن کم، سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارن و بیشتر مستعد عفونت هستن.
زایمان غیربهداشتی: اگر زایمان در محیط غیر استریل انجام بشه، خطر ورود باکتری‌ها به ناف زیاد می‌شه.
پارگی طولانی‌مدت کیسه آب: وقتی فاصله بین پاره شدن کیسه آب و زایمان زیاد بشه، احتمال عفونت ناف افزایش پیدا می‌کنه.
بستری بودن در NICU: نوزادانی که در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان نگهداری می‌شن، بیشتر در معرض عفونت‌های بیمارستانی قرار دارن.
چطور از عفونت ناف نوزاد جلوگیری کنیم؟
از راهکارها و روش‌های پیشگیری از عفونت ناف نوزاد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:شستشو و بهداشت دست‌ها: قبل از لمس ناف نوزاد، دست‌ها رو با آب و صابون بشور.
خشک نگه داشتن ناف: برای مراقبت از ناف نوزاد باید ناف تمیز و خشک نگه داشته بشه. استفاده از الکل برای تمیز کردن ناف در برخی موارد توصیه شده ولی پزشکان معمولاً پیشنهاد می‌کنن که فقط با آب جوشیده و گاز استریل تمیزش کنی.
از لباس‌های گشاد استفاده کن: لباس‌های تنگ می‌تونن ناف رو تحریک کنن و خطر عفونت رو بالا ببرن.
بند ناف نباید کشیده بشه: بذار بند ناف خودش به‌طور طبیعی بی‌افته. جدا کردن زودتر از موعد باعث زخم و عفونت می‌شه.
پودر و کرم ممنوع: پودر بچه یا کرم‌های چرب روی ناف، محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها ایجاد می‌کنه.
درمان امفالیت نوزادی
اگه پزشک تشخیص بده که نوزاد امفالیت داره، معمولاً یک سری آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کنه. در موارد خفیف، آنتی‌بیوتیک موضعی کفایت می‌کنه، اما اگه عفونت شدید باشه، نوزاد ممکنه نیاز به بستری و دریافت آنتی‌بیوتیک وریدی داشته باشه.
روش‌های درمان:
آنتی‌بیوتیک‌های وسیع‌الطیف مثل سفوتاکسیم یا وانکومایسینتمیز کردن ناف با محلول‌های ضدعفونی‌کننده طبق نظر پزشک
جراحی در موارد شدید برای تخلیه بافت عفونی
عوارض امفالیت نوزادی
اگه درمان به موقع انجام نشه، عفونت ناف می‌تونه مشکلات جدی ایجاد کنه، مثل:
گسترش عفونت به کل بدن یا سپسیس
ایجاد آبسه در اندام‌های داخلی
انسداد روده
