فروافتادگی بند ناف
پرولاپس یا فرو افتادگی بند ناف یک وضعیت اورژانسی در دوران بارداری است که در آن، بند ناف قبل از سر نوزاد از دهانه رحم خارج می‌شه. این وضعیت می‌تونه به دلیل فشار بر بند ناف، کاهش جریان خون به جنین و در نتیجه خطر مرگ جنین منجر بشه. به همین دلیل، شناسایی زودهنگام و اقدامات سریع پزشکی برای نجات جان جنین بسیار مهم است.
بند ناف چیه؟
بند ناف طنابی است که از جفت به شکم جنین متصل شده و وظیفه انتقال اکسیژن، مواد مغذی و دفع مواد زائد رو بر عهده داره.
علل فروافتادگی بند ناف
علت اصلی فروافتادگی بند ناف، عدم تطابق بین اندازه سر جنین و لگن مادر است. سایر عوامل خطر عبارتند از:
- زایمان زودرس: در زایمان زودرس، سر جنین به اندازه کافی بزرگ نیست تا دهانه رحم رو کاملا پر کنه و این امر احتمال فروافتادگی بند ناف را افزایش می‌ده.
- مقدار زیاد مایع آمنیوتیک: مقدار زیاد مایع آمنیوتیک می‌تونه باعث حرکت آزادانه‌تر جنین و بند ناف بشه.
- وضعیت غیرطبیعی جنین: اگر جنین در وضعیت بریچ (پا به پایین) یا عرضی قرار داشته باشه، احتمال فروافتادگی بند ناف بیشتره.
- چندقلویی: در بارداری‌های چندقلویی، احتمال فروافتادگی بند ناف یکی از جنین‌ها بیشتر است.
- بند ناف کوتاه: بند ناف کوتاه می‌تونه باعث کشش و فروافتادگی بشه.
علائم فروافتادگی بند ناف
- کاهش ضربان قلب جنین: این مهم‌ترین علامت فروافتادگی بند ناف است و نیاز به اقدام فوری پزشکی داره.
- بیرون زدگی بند ناف از واژن: در برخی موارد، بند ناف به صورت یک طناب نرم و لغزنده از واژن بیرون می‌زنه.
عوارض فروافتادگی بند ناف
- کاهش اکسیژن رسانی به جنین: فشار بر بند ناف باعث کاهش جریان خون و اکسیژن به جنین می‌شه که می‌تونه منجر به آسیب مغزی یا مرگ جنین بشه.
- زایمان زودرس: به دلیل خطر برای جنین، معمولا زایمان به صورت اورژانسی انجام می‌شه.
تشخیص فروافتادگی بند ناف
تشخیص فروافتادگی بند ناف معمولا با معاینه لگن و شنیدن صدای قلب جنین انجام می‌شه. همچنین، ممکن است از سونوگرافی برای تایید تشخیص استفاده بشه
درمان فروافتامی بند ناف
درمان فروافتادگی بند ناف به صورت اورژانسی و با هدف کاهش فشار بر بند ناف و تسریع زایمان انجام می‌شه. روش‌های درمانی عبارتند از:
- تغییر وضعیت مادر: مادر به حالت زانو به سینه قرار می‌گیره تا فشار از روی بند ناف برداشته بشه.
- تزریق دارو برای تسریع زایمان: برای تسریع زایمان و کاهش زمان قرارگیری بند ناف تحت فشار، از داروهای خاص استفاده می‌شه.
- سزارین فوری: در اکثر موارد، سزارین سریع‌ترین و موثرترین روش برای نجات جان جنین است.
پیشگیری از فروافتادگی بند ناف
- نظارت دقیق بر بارداری: انجام معاینات منظم و سونوگرافی می‌تونه به تشخیص زودهنگام مشکلات و کاهش خطر فروافتادگی بند ناف کمک کنه.
- توجه به علائم: مادران باردار باید به علائم هشداردهنده مانند کاهش حرکت جنین، خونریزی واژنی و درد شکم توجه کنن و در صورت مشاهده هرگونه علامت غیرعادی، بلافاصله به پزشک مراجعه کنن.
تاثیر وزن کم جنین بر احتمال پرولاپس بند ناف
وزن کم جنین یکی از عواملی است که می‌تونه احتمال وقوع پرولاپس بند ناف را افزایش بده. اما چرا؟
مکانیسم ارتباط بین وزن کم جنین و پرولاپس بند ناف
- عدم پر شدن دهانه رحم: جنینی که وزن کمی داره، نمی‌تواند به اندازه کافی دهانه رحم را پر کند. این امر باعث ایجاد فضایی خالی می‌شه که بند ناف می‌تونه به راحتی وارد اون بشه.
- حرکت آزادانه‌تر جنین: جنین با وزن کم معمولاً حرکت آزادانه‌تری در رحم داره و این امر احتمال تماس بند ناف با دهانه رحم رو افزایش می‌ده.
- زایمان زودرس: نوزادانی که وزن کمی دارن اغلب نارس هستن و زایمان زودرس در اون‌ها اتفاق می‌افته. زایمان زودرس نیز یکی از عوامل خطر برای پرولاپس بند ناف است.
مراقبت‌های ویژه پس از زایمان در موارد پرولاپس بند ناف
مراقبت از مادر
- نظارت بر علائم حیاتی: فشار خون، ضربان قلب و دمای بدن مادر به دقت کنترل می‌شه تا هرگونه عارضه‌ای مانند عفونت یا خونریزی به سرعت شناسایی بشه.
- کنترل درد: درد پس از عمل سزارین با داروهای مسکن کنترل می‌شه.
- پیشگیری از عفونت: برای پیشگیری از عفونت، به مادر آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شه و محل برش جراحی به طور منظم تمیز و پانسمان می‌شه.
مراقبت از نوزاد
- نظارت بر علائم حیاتی: ضربان قلب، تنفس و دمای بدن نوزاد به دقت کنترل می‌ش.
- گرم نگه داشتن نوزاد: نوزادان نارس یا با وزن کم به گرم نگه داشتن نیاز دارن.
- تغذیه: نوزاد ممکن است به دلیل نارس بودن یا مشکلات تنفسی به تغذیه با لوله نیاز داشته باشه.
- فیزیوتراپی: در صورت نیاز، فیزیوتراپی برای تقویت عضلات تنفسی و حرکتی نوزاد انجام می‌شه.
