علت اصلی اوتیسم
اوتیسم یا همون طیف اختلالات اوتیسم، یه نوع وضعیت پیچیده و متنوع در رشد مغز هست که می‌تونه روی طرز فکر، احساسات و تعاملات اجتماعی افراد تأثیر بذاره. اوتیسم تو بچه‌ها معمولاً قبل از سن ۲ سالگی خودش رو نشون می‌ده، اما خیلی‌ها شاید از خود شون بپرسن که اصلاً چرا این اختلال به وجود میاد و آیا می‌شه تشخیص اوتیسم در بارداری رو انجام داد؟
اوتیسم چیه و چه علائمی داره؟
اوتیسم یه اختلال رشدی هست که باعث می‌شه فرد در برقراری ارتباطات اجتماعی و بیان احساسات و حتی انجام فعالیت‌های روزانه‌اش با چالش مواجه بشه. علائم اوتیسم خیلی گسترده‌ست و شدت این علائم از فردی به فرد دیگه فرق می‌کنه، برای همینه که بهش «طیف اوتیسم» می‌گن. اما بعضی از نشانه‌های رایج این اختلال عبارتند از:
- عدم پاسخ به اسم خودش یا زمانی که کسی صداش می‌کنه
- مقاومت در برابر تماس فیزیکی و ترجیح به بازی و فعالیت‌های انفرادی
- نداشتن تماس چشمی کافی
- گفتار دیرهنگام یا از دست دادن توانایی صحبت کردن
- داشتن علاقه زیاد به چیزای خاص و انجام رفتارهای تکراری، مثل چرخوندن یه شیء خاص
علت اصلی اوتیسم؛ ژنتیک یا محیط؟
علت اصلی اوتیسم خیلی پیچیده‌ست و هنوز دانشمندان دارن روی این مسئله کار می‌کنن تا دقیق‌تر متوجه بشن چه عواملی باعث این اختلال می‌شن. اون چیزی که تا حالا متوجه شدن اینه که اوتیسم یه عامل مشخص نداره و در واقع ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی می‌تونه در ایجاد این اختلال نقش داشته باشه.
۱. عوامل ژنتیکی
تحقیقات نشون داده که بعضی ژن‌ها در افراد مبتلا به اوتیسم، تغییرات یا جهش‌هایی دارن که می‌تونه به بروز این اختلال منجر بشه. برای مثال، بعضی از کودکان مبتلا به اوتیسم دارای سندرم‌هایی مثل سندرم رت یا سندرم X شکننده هستن که نوعی اختلالات ژنتیکی هستن. همچنین، خیلی از این ژن‌ها می‌تونن روی رشد مغز یا ارتباطات سلول‌های عصبی تأثیر بذارن و شدت علائم اوتیسم رو تعیین کنن.
۲. عوامل محیطی
همراه با ژن‌ها، عوامل محیطی هم می‌تونن در بروز اوتیسم نقش داشته باشن. مثلاً عواملی مثل عفونت‌های ویروسی در دوران بارداری، مصرف داروهای خاص یا حتی آلودگی هوا می‌تونن روی مغز جنین تأثیر بذارن و احتمال اوتیسم رو افزایش بدن. البته لازم به ذکره که هیچ‌کدوم از این عوامل به تنهایی عامل قطعی برای بروز اوتیسم نیستن و فقط می‌تونن احتمال خطر رو بالا ببرن.
واکسن‌ها و اوتیسم؛ حقیقت یا شایعه؟
یه مسئله‌ی بحث‌برانگیز درباره‌ی اوتیسم اینه که خیلی از مردم فکر می‌کنن واکسن‌ها باعث اوتیسم می‌شن. اما تحقیقات زیادی نشون داده که هیچ ارتباطی بین واکسن‌ها و اوتیسم وجود نداره و در واقع، این باور از یه تحقیق ضعیف و قدیمی نشأت گرفته که حتی خود این مقاله هم بعداً رد شد. پس بهتره والدین بدونن که واکسیناسیون کودکان هیچ خطری برای بروز اوتیسم نداره و عدم واکسیناسیون فقط خطر ابتلا به بیماری‌های جدی رو بالا می‌بره.
اوتیسم قابل پیشگیریه؟
تا حالا هیچ راه قطعی برای پیشگیری از اوتیسم پیدا نشده، چون همونطور که گفتیم، این اختلال علت‌های زیادی داره و عوامل ژنتیکی و محیطی با هم ترکیب می‌شن. ولی تشخیص زودهنگام و شروع مداخلات درمانی می‌تونه به بهبود علائم کمک کنه و تأثیر مثبتی روی رشد و یادگیری بچه‌ها بذاره.
آیا می‌شه اوتیسم رو در دوران بارداری تشخیص داد؟
تشخیص اوتیسم تو بارداری یکی از سوالاتی هست که برای خیلی از والدین پیش میاد. اما باید بدونید که اوتیسم رو معمولاً نمی‌شه با آزمایش‌های معمول دوران بارداری تشخیص داد، چون اوتیسم بیشتر روی نحوه رشد و تعاملات اجتماعی تأثیر می‌ذاره و علائمش بعد از تولد و طی رشد کودک خودشون رو نشون می‌دن.
البته تحقیقات جدید روی احتمال تشخیص زودتر اوتیسم متمرکز هستن. مثلاً تو برخی موارد، آزمایش‌های ژنتیکی می‌تونن تغییرات خاصی رو تو DNA جنین نشون بدن که ممکنه با اوتیسم مرتبط باشه. با این حال، این روش‌ها هنوز در مرحله تحقیقاتی قرار دارن و برای تشخیص اوتیسم قبل از تولد به کار نمی‌رن.
اوتیسم و آینده کودک
اوتیسم درمان قطعی نداره، اما کودکانی که زودتر تشخیص داده می‌شن و درمان‌های مداخله‌ای رو شروع می‌کنن، شانس بیشتری برای بهبود مهارت‌های اجتماعی و زبانی دارن. بعضی از کودکان با گذشت زمان می‌تونن زندگی تقریباً عادی داشته باشن و در جامعه موفق باشن، در حالی که بعضی‌ها همچنان در یادگیری و برقراری ارتباط مشکل دارن.
حرف آخر
در نهایت، درک اوتیسم و علائمش برای والدین، معلمان و حتی جامعه خیلی مهمه. اگر شما والدین کودک مبتلا به اوتیسم هستید یا در محیطی کار می‌کنید که کودکان اوتیسمی حضور دارن، آگاهی از نشانه‌ها و نیازهای این کودکان می‌تونه کمک بزرگی باشه تا بتونید بهتر بهشون کمک کنید و شرایط حمایتی بهتری براشون فراهم کنید.
