واکسن های لازم بعد از تولد
واکسیناسیون یکی از مهمترین دستاوردهای پزشکی در قرن اخیر است که نقش به‌سزایی در کاهش مرگ و میر و بیماری‌های عفونی در نوزادان و کودکان دارد. پس از تولد، بدن نوزادان هنوز در حال تکامل است و سیستم ایمنی آنها نسبت به بسیاری از عوامل بیماری‌زا حساس‌تر است. از این‌رو، برنامه‌های واکسیناسیون برای محافظت از سلامت نوزادان و کودکان طراحی شده است. در این مقاله به بررسی واکسن‌های ضروری که باید پس از تولد به نوزادان تزریق شود، پرداخته می‌شود.
واکسن‌های ضروری پس از تولد
۱. واکسن هپاتیت B:
هپاتیت B یک بیماری ویروسی است که می‌تواند به آسیب شدید کبدی و حتی سرطان کبد منجر شود. واکسن هپاتیت B معمولاً در ۲۴ ساعت اول پس از تولد تزریق می‌شود تا نوزاد از ابتلا به این بیماری محافظت شود.
۲. واکسن ب ث ژ (BCG):
واکسن ب ث ژ برای پیشگیری از بیماری سل (TB) مورد استفاده قرار می‌گیرد. این واکسن به‌ویژه در کشورهایی که بیماری سل در آنها شایع است، بسیار حائز اهمیت است. این واکسن معمولاً در زمان تولد یا در اولین ماه زندگی تزریق می‌شود.
۳. واکسن پنتاوالان (Pentavalent):
این واکسن یک واکسن ترکیبی است که در برابر پنج بیماری مهم یعنی دیفتری، کزاز، سیاه‌سرفه، هموفیلوس آنفلوآنزا نوع b و هپاتیت B محافظت می‌کند. این واکسن معمولاً در دو، چهار و شش ماهگی تزریق می‌شود.
۴. واکسن فلج اطفال (OPV/IPV):
فلج اطفال یک بیماری ویروسی بسیار خطرناک است که می‌تواند به فلج دائمی منجر شود. واکسن فلج اطفال به دو صورت خوراکی (OPV) و تزریقی (IPV) وجود دارد.
۵. واکسن MMR (سرخک، اوریون، سرخجه):
این واکسن برای محافظت در برابر سه بیماری ویروسی یعنی سرخک، اوریون و سرخجه استفاده می‌شود. این بیماری‌ها می‌توانند به عوارض جدی منجر شوند. واکسن MMR معمولاً در سن ۱۲ ماهگی و مجدداً در ۱۸ ماهگی تزریق می‌شود.
۶. واکسن پنوموکوک(PCV):
به تازگی وارد برنامه واکسیناسیون کشوری ایران شده است و از عفونت های شدید مربوط به ریه و گوش پیشگیری کند. در ۲ و ۴ و ۱۲ ماهگی تزریق می شود.
برنامه کشوری واکسیناسیون در ایران
- تولد: ب‌ث‌ژ (BCG)، هپاتیت B (دوز اول) و فلج اطفال خوراکی
- ۲ ماهگی: پنتاوالان (پنج‌گانه)، فلج اطفال خوراکی
- ۴ ماهگی: پنتاوالان (پنج‌گانه)، فلج اطفال خوراکی و تزریقی
- ۶ ماهگی: پنتاوالان (پنج‌گانه)، فلج اطفال خوراکی و تزریقی
- ۱۲ ماهگی: سرخک، اوریون، سرخجه (MMR)
- ۱۸ ماهگی: ثلاث (سه گانه)، فلج اطفال خوراکی و MMR
- ۶ سالگی: ثلاث (سه گانه)، فلج اطفال خوراکی
*واکسن پنوموکوک که به تازگی وارد برنامه واکسیناسیون کشوری شده است در ۲ و ۴ و ۱۲ ماهگی تزریق می شود.
اهمیت واکسیناسیون در نوزادان
واکسیناسیون نه تنها از نوزادان در برابر بیماری‌های عفونی محافظت می‌کند، بلکه به کاهش شیوع این بیماری‌ها در جامعه کمک می‌کند. با واکسینه شدن نوزادان، زنجیره انتقال بسیاری از بیماری‌های واگیردار قطع می‌شود و این مسئله باعث می‌شود تا حتی افرادی که به دلایلی نمی‌توانند واکسن دریافت کنند، از حفاظت غیرمستقیم برخوردار شوند.
چالش‌های واکسیناسیون
با وجود فواید بی‌شمار واکسیناسیون، هنوز هم برخی از والدین نگرانی‌هایی درباره عوارض جانبی واکسن‌ها دارند. اگرچه ممکن است واکسن‌ها برخی عوارض خفیف مانند تب یا درد در محل تزریق داشته باشند، اما این عوارض در مقایسه با عوارض بیماری‌هایی که واکسن‌ها از آنها جلوگیری می‌کنند، بسیار ناچیز است.
نتیجه‌گیری
واکسیناسیون پس از تولد یکی از مهمترین اقدامات بهداشتی است که می‌تواند از سلامت نوزادان و کودکان محافظت کند. با تزریق به موقع واکسن‌های ضروری، می‌توان از بروز بسیاری از بیماری‌های جدی و گاه کشنده جلوگیری کرد. آموزش و آگاهی والدین درباره اهمیت واکسیناسیون و انجام منظم آن، نقش مهمی در سلامت جامعه دارد.
