حضوز زنان در المپیک از کی شروع شد؟

مشارکت زنان در حوزه‌هایی که به‌طور سنتی عمومی تلقی می‌شوند، مانند دنیای کار، سیاست و فرهنگ، به فرودستی تنزل یافته است. ورزش از این نابرابری در امان نمانده است و ادغام زنان در مسابقاتی مانند بازی های المپیک روندی طولانی و کند بوده که هنوز به برابری نرسیده است.

تا اینکه در سال 1996 منشور المپیک - تدوین اصول اساسی المپیک، و قوانین و آئین نامه های تصویب شده توسط کمیته بین المللی المپیک (IOC) - تشخیص داد که یکی از وظایف کمیته بین المللی المپیک "تشویق" است. و حمایت از ارتقای زنان در ورزش، در همه سطوح و در همه ساختارها، به منظور عملی کردن اصل برابری زن و مرد». اما چه اتفاقی برای جهان المپیک افتاده است که از حذف زنان ورزشکار از ابتدا به حمایت از حضور آنها رسیده است؟ چه نقاط عطفی مسیر را به سوی این برابری مشخص کرده ؟

ثبت شده است که اولین بازی های المپیک در سال 776 قبل از میلاد در یونان باستان و به طور خاص در شهر المپیا برگزار شد. آنها رویدادهایی بودند که به خدایان یونانی، به ویژه زئوس تقدیم شده بودند و به عنوان جشن مردانگی و نمایش قدرت و شجاعت دیده می شدند. جامعه یونان نقش های جنسیتی بسیار مشخصی داشت و زنان از نظر شرکت در رویدادهای عمومی و مشارکت ورزشی به میزان قابل توجهی محدود بودند. بازی های المپیک نیز از این قاعده مستثنی نبود.

زنان از شرکت در این رویدادها به عنوان رقیب، تماشاگر و یا حتی به عنوان کاهنان برای ادای احترام به خدایان در مراسم مربوطه منع شدند.

پس چه جوری زنان وارد المپیک شدن؟

جواب این است که در دوره‌ی مدرن پیشرفت هایی صورت گرفت اما آهسته بود. در پایان قرن نوزدهم، پیر دو کوبرتن فرانسوی، به منظور تقویت بدنی جوانان، تصمیم به احیای بازی ها گرفت و به شدت با شرکت زنان در اولین بازی های سال 1896 مخالفت کرد. برای خالق بازی های المپیک مدرن، حضور زنان در یک استادیوم ناخوشایند، غیر جالب و نامناسب بودند. تا اینکه در دومین دوره در پاریس در سال 1900، 22 زن از مجموع 997 ورزشکار در این مسابقات شرکت کردند. با این حال، حضور آنها تقریباً نمادین بود و به گفته برگزارکنندگان  محدود به ورزش های "ماهیت زنانه" بود. تعداد فزاینده ای از صداها مخالف این جوانه برابری در بین المللی ترین رقابت های ورزشی بودند. با این حال، فشار جنبش زنان، واکنش شدیدی را علیه رد حضور زنان در ورزش حفظ کرد.

اولین شرکت زنان در بازی های المپیک در سال 1900 بود. یک قرن بعد، آنها تقریباً نیمی از تعداد کل شرکت کنندگان را به خود اختصاص دادند. لندن 2012 یک لحظه تاریخی بود - زیرا اولین دوره ای بود که در آن هر کشور یک زن در بین ورزشکاران خود داشت.

زنان تاریخ سازِ المپیک

بیشتر زنان در طول تاریخ بازی های المپیک قربانی تبعیض بودند. با این حال، آنها با دستاوردهای خود، سابقه ای در کارنامه ورزشی ایجاد کردند، راه را برای سایر ورزشکاران زن هموار کردند و همچنان الهام بخش نسل های جدید هستند. اینها تنها برخی از زنان ورزشکار هستند که به شکستن موانع در ورزش های مختلف کمک کردند.

• شارلوت کوپر ( انگلیس سال ۱۸۷۰)

او یکی از اولین زنانی بود که در بازی های المپیک در رشته تنیس پاریس 1900 شرکت کرد. او همچنین اولین زن قهرمان المپیک در تاریخ شد. قبل از این موفقیت، او قبلاً یک تنیسور ماهر بود که سه بار قهرمان ویمبلدون شده بود.

• گِرِتا ادلر (آمریکا ۱۹۰۵)

او یک شناگر آمریکایی است و در المپیک 1924 پاریس سه مدال کسب کرد. علاوه بر این، در سال 1926 او اولین زنی بود که کانال مانش را با شنا 560 کیلومتر را در 14 ساعت و 34 دقیقه طی کرد. با این نقطه عطف، او رکورد پنج مردی را که قبل از او چالش را کامل کرده بودند شکست. رکورد او به مدت 24 سال باقی ماند.

•  انریکتا باسیلیو (مکزیک ۱۹۴۸)

او اولین زنی بود که شعله المپیک را روشن کرد. او این کار را در سن 20 سالگی، در افتتاحیه بازی های مکزیکو سیتی در سال 1968، جایی که به عنوان بخشی از تیم دو و میدانی مکزیک شرکت می کرد، انجام داد. در آن زمان او قبلاً قهرمان کشور در 80 متر با مانع بود. او بهترین ورزشکار زمان خود محسوب می شد.

• الهام اصغری ( تهران ۱۳۶۰)

الهام اصغری از سال 1378 موفق شد تا بصورت جدی رکورد‌های مختلف دریایی شامل رکورد‌های مسافتی و کیلومتری را به ثبت برساند.الهام‌السادات اصغری در یک حرکت نمادین و در پروژه‌ای مشترک با دانیال توحیدی قهرمان قایقرانی، برای حمایت از محیط زیست و فوک خزری، مسیر 10 کیلومتری از تالاب میانکاله مازندران را به تنهایی طی کرد و بعد مشعل و نماد این حرکت نمادین را در بندر آشوراده بندر ترکمن استان گلستان به دانیال توحیدی سپرد، تا او هم با پارو زنی و طی مسیر 1000 کیلومتری ساحل خزر با کایاک یک نفره، مشعل را به قهرمانان سایر کشورهای حاشیه خزر برساند. در ادامه او موفق شد تا رکوردهای جدیدی در گینس به ثبت برساند.

 از المپیک ۲۰۲۴ چه خبر؟

در سومین روز از بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۲۴ پاریس کاروان ورزشی ایران روز خلوتی را پیش‌رو دارد. از میان ورزشکاران ایران محمد بیرانوند در اهداف پروازی رقابت خواهد کرد و مهسا جاور و زینب نوروزی نیز قایق دو نفره را در شانس مجدد به آب می‌اندازند.

در سومین روز از بازی‌های المپیک 2024 پاریس، مسابقه روئینگ دو نفره سبک وزن بانوان در مرحله شانس مجدد پیگیری شد.در این رقابت تیم ایران با ترکیب زینب نوروزی و مهسا جاور در گروه اول با تیم‌های آرژانتین، کانادا، ایرلند و چین مسابقه داد و با ثبت زمان 7:35.56 دقیقه به مقام چهارم رسید و ضمن ناکامی در صعود به مرحله نیمه نهایی، به فینال C رفت.

تیم‌های ایرلند، کانادا و آرژانتین به عنوان سه تیم برتر این گروه راهی نیمه نهایی شدند و ایران و چین به فینال C صعود کردند.