مهریه یکی از حقوق مالی زنان در ازدواج است که میتواند در صورت نیاز به عنوان پشتوانه مالی مورد استفاده قرار گیرد. در این مطلب، به بررسی سریع‌ترین راه‌های گرفتن مهریه در ایران پرداخته و نکات مهمی را در این خصوص ارائه خواهیم داد. همچنین به قوانین جدید و شرایط دریافت مهریه در صورت درخواست طلاق از سوی زن اشاره می‌کنیم.
شروع فرایند گرفتن مهریه
به طور کلی، دو روش برای مطالبه مهریه وجود دارد:
- از طریق اداره اجرای ثبت
- از طریق دادگاه
از این بین، روش اول یعنی مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت راه سریع‌تری است. این روش صرفا جهت توقیف سریع اموال شوهر است. البته باید در نظر داشته باشید حتی در صورت عدم وجود اموال قابل توقیف برای شوهر، به موجب قانون جدید مهریه، این مرحله حتما باید انجام شود در غیر اینصورت امکان مطالبه مهریه از طریق روش دوم یعنی مطالبه مهریه از طریق دادگاه امکان پذیر نخواهد بود.
در هر دو روش، در صورت عدم تمکن مالی شوهر، امکان اعسار و تقسیط مهریه وجود دارد.
برای شروع هر کدام از این روش‌ها، ابتدا باید مدارک لازم را جمع‌آوری کنید، از جمله:
- شناسنامه و کارت ملی
- سند ازدواج (عقدنامه)
در فرآیند دریافت مهریه، زمان مورد نیاز میتواند بسته به شرایط مختلف متغیر باشد. این مدت زمان از چند ماه تا چند سال متفاوت خواهد بود، که به عواملی چون نوع مهریه (عند المطالبة یا عند الاستطاعة)، وضعیت مالی شوهر و سرعت روند قضایی بستگی دارد.
در صورتی که مهریه عندالمطالبه باشد، زن میتواند هر زمان که بخواهد مهریه خود را طلب کند، اما اگر مهریه عندالاستطاعه باشد، باید اثبات شود که شوهر توانایی مالی برای پرداخت دارد. در هر دو حالت، ممکن است نیاز به اقدامات قضایی بیشتری باشد، مانند اثبات دارایی‌های شوهر و توقیف اموال در صورت عدم پرداخت مهریه. اگر شوهر فوت کرده باشد، مهریه همچنان قابل مطالبه است و باید از طریق دادگاه یا اداره اجرای ثبت اقدام کنید.
درخواست طلاق از طرف زن و گرفتن مهریه
اگر زن قصد دارد به همراه مهریه، درخواست طلاق نیز بدهد، میتواند به دادگاه خانواده مراجعه کند و دادخواست طلاق را ثبت نماید. در این حالت، دادگاه به بررسی وضعیت زوجین پرداخته و در صورت احراز شرایط، حکم طلاق را به همراه تعیین تکلیف در خصوص مهریه صادر می‌‌نماید.
در حقوق خانواده ایران، اگر زن درخواست طلاق دهد، مهریه تعلق می‌گیرد و این امر به خودی خود مانع از دریافت مهریه نمی‌شود. زن میتواند حتی در صورتی که خود تقاضای طلاق کرده باشد، مهریه خود را مطالبه کند. با این حال، در صورتی که درخواست طلاق از طرف زن بوده و به صورت توافقی نباشد و زن بخواهد بدون رضایت شوهر طلاق بگیرد، نیاز به ارائه دلایل محکمه‌پسند برای طلاق خواهد داشت. همچنین، در مواردی که زن بدون دلیل موجه برای طلاق تقاضا کند، ممکن است لازم باشد که بذل بخشی از مهریه را برای جلب رضایت شوهر پیشنهاد دهد.
در واقع، در قانون ایران، زنان تحت شرایط خاصی می‌توانند درخواست طلاق کنند و همچنین مهریه خود را نیز مطالبه نمایند. این شرایط میتواند شامل اثبات عسر و حرج یا وجود وکالت در طلاق باشد که به زن اجازه می‌دهد درخواست طلاق دهد. در صورتی که زن بتواند دلیل محکمه‌پسندی برای طلاق ارائه دهد، میتواند حکم طلاق را دریافت کند و مهریه خود را نیز مطالبه نماید.
مراحل قانونی درخواست طلاق و مطالبه مهریه میتواند پیچیده باشد و معمولا نیاز به مشاوره حقوقی دقیق و تخصصی خواهید داشت. شما می‌‌توانید برای پاسخ به سوالات و دریافت مشاوره غیرحضوری از تمامی دفاتر وکالت که در این حوزه تخصصی فعالیت می‌کنند، کمک بگیرید. اما برای داشتن وکیل و مراجعه حضوری بهتر است که در شهر خود به یک دفتر وکالت مراجعه کنید. مثلا اگر ساکن تهران هستید بهتر است از یک وکیل مهریه یا وکیل طلاق در تهران برای ادامه مسیر خود کمک بگیرید.
مراحل قانونی و زمانی گرفتن مهریه
دریافت مهریه، که یکی از حقوق قانونی زنان پس از عقد نکاح است، مراحل مشخصی دارد که باید به دقت پیگیری شود. همانطور که گفتیم ۲ روش برای مطالبه مهریه وجود دارد که مراحل مربوط به هر دو روش را در اینجا ذکر می‌کنیم:
۱. گرفتن مهریه از روش اداره اجرای ثبت
ابتدا به دفترخانه‌ای که عقد در آن ثبت شده است مراجعه شود و سپس با درخواست زن، اجراییه مهریه صادر شده و به شوهر ابلاغ می‌شود. در مرحله بعد اموال شوهر توسط اداره اجرای ثبت توقیف می‌شود. در مرحله آخر نیز مهریه از طریق مزایده اموال توقیف شده وصول می‌شود.
۲. گرفتن مهریه از روش دادگاه
در این روش ابتدا دادخواست مطالبه مهریه تنظیم و هزینه‌های دادرسی پرداخت می‌شود. سپس رسیدگی به پرونده در دادگاه خانواده صورت خواهد گرفت. البته باید گواهی عدم شناسایی اموال در اجرای ثبت و مختومه شدن پرونده اجرا پیوست دادخواست شود. در نهایت، بعد از صدور حکم قطعی دادگاه مبنی بر محکومیت شوهر به پرداخت مهریه، وصول مهریه از طریق اجرای احکام دادگاه پیگیری شود.
در این روش، زمان لازم برای گرفتن مهریه بستگی به عوامل مختلفی دارد، از جمله:
- تعداد جلسات دادگاه
- همکاری یا عدم همکاری شوهر
- موجود بودن اموال قابل توقیف
به طور متوسط، این فرایند ممکن است چندین ماه طول بکشد، اما با استفاده از روش‌های سریع‌تر مانند مراجعه به اجرای ثبت، می‌توان این مدت را کاهش داد.
تجربیات مختلف زنان نشان می‌دهد که فرایند گرفتن مهریه میتواند پیچیده و زمان‌بر باشد. برخی از زنان با مشکلات مالی و حقوقی مواجه می‌شوند و نیاز به مشاوره حقوقی دارند. استفاده از وکیل مهریه متخصص در این زمینه میتواند به تسریع فرایند کمک کند. چرا که یک وکیل متخصص به تمامی قوانین مربوط به مهریه و همچنین رویه‌های حاکم بر ادارات و مراجع قضایی مسلط است و میتواند به زن در نحوه مطالبه مهریه کمک کند.
عواقب اجرا گذاشتن مهریه
اجرای مهریه برای زن، ممکن است منجر به دستیابی به حق قانونی و مالی شود. برای مرد، اما میتواند شامل توقیف اموال، حساب‌های بانکی، و حتی ممنوع‌الخروجی باشد. بدون شک، به اجرا گذاشتن مهریه پیامدهای متفاوتی برای زوجین خواهد داشت. بر اساس قوانین جدید، زنان می‌توانند برای دریافت مهریه خود اقدام کنند، حتی اگر در حال طلاق نباشند. با این حال، این اقدام ممکن است به اختلافات و درگیری‌های حقوقی بین زوجین منجر شود.
همچنین ممکن است دارایی‌های زوج توقیف و از طریق مزایده به فروش برسد. البته در صورتی که زوج قادر به پرداخت مهریه نباشد، میتواند درخواست اقساط مهریه را به دادگاه ارائه دهد. هزینه‌های دادگاه و زمان‌بر بودن فرآیند میتواند برای زوجه مشکل‌ساز باشد. مشاوره با وکیل پایه یک دادگستری قبل از اقدام به اجرا گذاشتن مهریه به درک بهتر عواقب و انتخاب روش مناسب برای مطالبه کمک کرده و راه درست را به زن نشان خواهد داد. ضمن اینکه یک وکیل مجرب، بهترین روش اجرا گذاشتن مهریه را به زن پیشنهاد خواهد کرد.
قانون جدید مهریه
ممکن است شنیده باشید که بر اساس قانون جدید، مهریه ۱۴ سکه است، اما در حال حاضر (۱۴۰۳)، هیچ قانون جدیدی در خصوص سقف مهریه به تصویب نرسیده است و همچنان قانون سابق در این زمینه لازم الاجرا می‌باشد. آخرین تغییرات در قانون مهریه در سال ۱۴۰۲ در مجلس تصویب شد.
طبق این قانون، مهریه بیش از ۱۱۰ سکه بهار آزادی میتواند مورد مطالبه قرار گیرد، اما در صورتی که مرد اموالی برای توقیف نداشته باشد، مكلف است حداقل به میزان ۱۱۰ سکه در حق زن پرداخت نماید. همچنین، در قانون جدید، امکان تقسیط مهریه بیش از این میزان نیز پیش‌بینی شده است. این تغییرات با هدف کاهش مشکلات ناشی از افزایش بی‌رویه مهریه و کمتر کردن حبس به تصویب رسیده‌اند.
البته، طرحی در مجلس شورای اسلامی در حال بررسی است که پیشنهاداتی برای تعیین سقف مهریه ارائه می‌دهد. مهم‌ترین نکات این طرح عبارتند از:
تعیین ۱۴ سکه به عنوان مهریه عندالاقرار: بر اساس این طرح، اگر مهریه در عقد نکاح به صورت "عندالاقرار" تعیین شده باشد و تعداد آن ۱۴ سکه یا کمتر باشد، عندالاستطاعه تلقی می‌شود. به عبارت دیگر، زوج مکلف به پرداخت کامل مهریه است، اما در صورت عدم تمکن مالی، میتواند تقاضای تقسیط آن را بنماید.
عدم امکان حبس برای مهریه‌های بالای ۱۴ سکه: بر اساس این طرح، دیگر برای مهریه‌های بالای 14 سکه، حبس مرد متعهد به پرداخت مهریه پیش بینی نشده است.
اعمال حق ثبت برای مهریه‌های بالا: این طرح برای مهریه‌های بالای ۱۴ سکه، حق ثبت در نظر گرفته است که به نسبت افزایش تعداد سکه‌ها، میزان حق ثبت نیز افزایش می‌یابد.
اما در نظر بگیرید که این طرح هنوز به تصویب نرسیده و قانون قطعی محسوب نمی‌شود. در صورت تصویب این طرح، تاثیر آن بر مهریه‌های قبلی مشخص نیست و نیاز به بررسی توسط متخصصان حقوقی دارد.
بنابراین، اگرچه سقف مشخصی برای مهریه و اینکه مهریه تا چند سکه قابل اجرا است، در نظر گرفته نشده، اما محدودیت‌هایی برای اجرای آن وضع شده، تا از تبعات منفی آن بر زندگی زوجین جلوگیری شود. این اطلاعات می‌توانند به شما کمک کنند تا درک بهتری از قوانین جدید و چگونگی اجرای آن‌ها داشته باشید.
