جشن نوروز در ایران باستان
اینکه جشن نوروز در زمان های قدیم چطوری بوده برای خیلی از ما جالبه. چون نوروز یکی از قدیمیترین آیینها در ایرانه. قدمت جشن نوروز به ایران باستان و حتی قبلتر از اون برمیگرده. در مورد خاستگاه اصلی این آیین اختلاف نظرهایی وجود داره. اما در داستانها و افسانههای زیادی جمشید پادشاه پیشدادی به عنوان خالق جشن نوروز معرفی شده. البته برخی محققان معتقدند این افسانهها به خاطر خوشنامی و محبوبیت جمشید بوده و مراسم عید نوروز قبل از جمشید هم برگزار میشده. به هر حال مهمترین بهونه ایرانیا برای جشن گرفتن نوروز نو شدن طبیعت بوده. به عبارتی ایرانیا روز نو از ماه نو از سال نو رو به عنوان بهانهای برای شادمانی جشن میگرفتند. ما در این مطلب درباره جشن نوروز در زمان هخامنشیان و ساسانیان و جشن نوروز در زمان قاجار و پهلوی صحبت میکنیم.
جشن نوروز در زمان هخامنشیان
میشه گفت باشکوهترین جشن نوروز در زمان های قدیم جشن نوروز در زمان هخامنشیان بوده. به همین دلیل در برخی منابع کوروش کبیر به عنوان خالق عید نوروز معرفی شده. جالبه بدونید برخی محققان معتقدند ساخت مجموعه باشکوه تخت جمشید به خاطر برگزاری آیین نوروزی بوده. در اون زمان گروههای مختلفی در آیین نوروز به دیدار پادشاه میاومدند بعد هم در نقاط مختلف تخت جمشید اطراق کرده و جشن و پایکوبی میکردند. البته ظاهراً مراسم نوروز در زمان هخامنشیان در بازه زمانی طولانی از اواخر اسفند تا اوایل اردیبهشت برگزار میشده.
عید نوروز در زمان ساسانیان
جشن نوروز در زمان ساسانیان در دو بخش نوروز عامه و نوروز خاصه برگزار میشده. اولین نفر همیشه موبد موبدان به دیدار پادشاه میاومده بعد تا روز پنجم فروردین نوروز عامه بوده که گروههای مختلف مردم به دیدار پادشاه میاومدند. در روز ششم که به خردادروز مشهور بوده نوروز خاصه شروع میشد و فقط بزرگان و خواص به دیدار پادشاه میاومدند. در اون زمان رسم بوده در اوایل اسفند کمی از انواع حبوبات و غلات در دوازده ستون مجزا بکارند. تا روز شانزدهم فروردین به این ستونها دست نمیزدند. معتقد بودند هر دانهای که در این زمان رشد بهتر و بیشتری داشته باشه در اون سال محصول بهتری میده. یکی دیگه از رسوم جالب نوروز در زمان ساسانیان رسم آب پاشیدن به همدیگه بوده. ظاهراً این رسم برای شستن غبار و دودی که از روشن کردن آتش در آخر زمستان ایجاد شده بوده میان مردم رایج بوده. میگن رسم دادن سکه به عنوان عیدی هم از همین دوران شروع شده.
جشن نوروز در زمان قاجار
جشن نوروز در زمان قاجار هم بسیار باشکوه برگزار میشده. در اون زمان در کاخ پادشاه سفره هفتسین مجللی برپا میشده و همه بزرگان از یک ساعت قبل از تحویل سال به دربار میاومدند. شلیک توپ در هنگام تحویل سال نو از همین دوران رایج شده. در مراسم نوروزی پادشاه به همه مدعوین برای تبرک سکه عیدی میداده. در میان مردم هم این رسوم رواج داشته. ظاهراً سفره هفت سین با وسایل نمادین هم از این دوره رایج شده. قبل از این دوره سفرهای برای پذیرایی از مهمانان چیده میشده اما تأکید بر هفت قلمی که با سین شروع بشه نبوده. رسم سیزده به در هم در دوره قاجار بسیار رایج بوده. جالبه بدونید یکی از جهانگردان خارجی در مورد سیزده به در در دوره قاجار نوشته: «مردم در این روز طوری خانهها را خالی میکنند و به باغهای خارج شهر میروند که انگار اگر در خانه بمانند خانه بر سرشان خراب میشود.»
جشن نوروز در زمان پهلوی
جشن نوروز در زمان پهلوی ترکیبی از جشنهای پادشاهی گذشته و رسم و رسومی بوده که به دوره معاصر هم رسیده. در دوره پهلوی هم مراسم نوروز در دربار با دستبوسی شاه و ولخرجی او برای درباریان همراه بوده. در میان مردم هم رسم چهارشنبه سوری، خرید لباس نو، چیدن سفره هفت سین، دید و بازدید و سیزده به در رایج بوده. اطلاعات کامل در مورد این آداب و رسوم رو میتونید در مطلب ایرانیها برای آماده شدن نوروز چه میکنند؟ دنبال کنید.
چرا عید نوروز را جشن بگیریم؟
جشن نوروز فارغ از هر فلسفه و پیشینه به عنوان بهانهای برای شادی و ابراز محبت دوست داشتنیه. تنها تولد دوباره طبیعت در فصل بهار برای جشن گرفتن کافیه. تماشای طبیعت زیبای فصل بهار اونقدر لذتبخشه و برای سلامت روح و روان لازمه که میشه براش جشن گرفت. اینکه کدوم آداب و رسوم عید نوروز رو به جا بیاریم مهم نیست. گرچه خیلیا به دنبال جدیدترین مدل هفت سین مثلاً چیدمان هفت سین با ظروف نقره هستند. اما مهم اینه که در حد توان خودمون تلاش کنیم تازگی و طراوت طبیعت رو به دلها و خونههامون بیاریم. البته برخی رسوم مثل دید و بازدید عید هم فواید خیلی زیادی داره. فواید دیدارهای نوروزی در شکلگیری شخصیت کودکان یکی از اون موارده.