متاسفانه آمار طلاق به دلایلی مثل خیانت، عدم تفاهم، فقر و… روند افزایشی داشته است؛ هنگامی که شرایط زندگی مشترک هم برای زن و هم شوهر دشوار شود، طرفین تصمیم بر طلاق توافقی می گیرند. در این روش ابطال نکاح، طرفین پیش از هر اقدام رسمی باید بر سر موضوعاتی مانند مهریه، حضانت فرزندان، اجرت المثل و… به توافقی برسند؛ پس از مراحل قانونی در نهایت حکم طلاق توسط مقام قضایی صادر خواهد شد. در مقاله «مراحل طلاق توافقی بدون وکیل + مدارک و مدت زمان» مستند به مواد قانونی و تحت نظر وکیل متخصص به پرتکرارترین سوالات حول این موضوع، پاسخ خواهیم داد.
انواع طلاق کدامند؟
الف) طلاق از طرف زوج
پیش از پرداختن به مبحث ثبت دادخواست طلاق از طرف مرد، بهتر است درکی نسبت به حق طلاق به وجود بیاید؛ فردی که این حق را دارد، می تواند بدون ارائه دلیل و اثبات آن در دادگاه و بدون رضایت همسرش دادخواست طلاق را در دفاتر خدمات قضایی ثبت کند. البته امروزه به دلیل پیشرفت تکنولوژی امکان ثبت انواع دادخواست به صورت آنلاین در سامانه خدمات الکترونیک قضایی به وجود آمده است؛ در ماده 1133 قانون مدنی، مالک حق طلاق توسط قانونگذار مشخص شده است:
«مرد می‌تواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق همسرش را بنماید.»
براساس ماده مذکور، حق طلاق به صورت طبیعی به زوج تعلق دارد؛ البته امکان واگذاری این حق به زوجه از طرف شوهر یا مراجع قضایی نیز وجود دارد که در بخش های بعدی به آن پرداخته می شود.
ب) طلاق از طرف زوجه
در صورت تحقق یکی از سه شرایط زیر، زن می تواند دادخواستی ضمن صدور حکم طلاق را در مراجع قضایی ثبت کند:
1. طلاق زوجه با حق طلاق
هنگام جاری شدن نکاح، حقوقی برای زن و مرد در نظر گرفته شده که در عقدنامه ازدواج به قلم تحریر در می آید؛ طرفین با امضا و تعهد به این قرارداد، این حقوق را نیز به رسمیت می شناسند. یکی از مواردی که در سند ازدواج به آن پرداخته می شود، مالکیت حق طلاق است؛ شوهر می تواند هنگام ثبت ازدواج، حق طلاق را به زوجه وکالت دهد.
2. طلاق زوجه با اثبات اعسار
اگر عسر و حرج زوجه در دادگاه اثبات شود، امکان ثبت دادخواست طلاق از سمت زوجه نیز به وجود می آید؛ بدان معنا اگر مدرکی دال بر رنج و مشقت زن ارائه شود، مستند به ماده 1130 قانون مدنی، حق طلاق از طرف قاضی به زوجه وکالت داده می شود. مصادیق عسر و حرج زوجه در ادامه ماده 1130 قانون مدنی شرح شده اند:
- اعتیاد زوج به الکل یا مواد مخدر
- ترک خانه و زندگی خانوادگی به مدت شش ماه متوالی یا نه ماه متناوب در طول یک سال
- سوء رفتار مانند فحاشی شدید و سوء اعمال مانند ضرب و شتم شدید از طرف شوهر
- عدم پرداخت نفقه زوجه و فرزندان
- محکومیت به حبسی به مدت بیش از پنج سال
- ابتلا به امراض لاعلاج یا صعب العلاج که شوهر را از انجام وظایف همسری و پدری باز دارد
2. طلاق زوجه با نقض شروط دوازده گانه
این روش طلاق تنها هنگامی کاربردی است که طرفین ضمن تعهد به یکدیگر، به این شروط نیز متعهد شده باشند؛ مصادیق شروط دوازده گانه ضمن ازدواج در ماده 1119 قانون مدنی معرفی شده است:
- عدم برقراری رابطه جنسی شوهر با سایر افراد
- اختصاص زمانی برای معاشرت با خانواده
- تامین مسکن و تعیین مهریه زوجه
به همین مقدار اطلاعات درباره طلاق از سمت زوج و طلاق از سمت زوجه بسنده می شود.
ج) طلاق از طرف زوجین یا طلاق توافقی
از آنجایی که مراحل طلاق توافقی بدون وکیل موضوع اصلی مقاله است، به صورت اختصاصی به آن پرداخته می شود.
طلاق توافقی چیست؟
اگر دادخواست طلاق هم از سمت زوج و هم از سمت زوجه در سیستم قضایی ثبت شود، طلاق از نوع توافقی می‌باشد؛ البته پیش از هر اقدام رسمی ضمن صدور حکم طلاق، ابتدا باید توافقنامه ای بین طرفین امضا شود. زن و مرد باید بر سر مسائلی مانند مهریه، اجرت المثل، حضانت و نفقه فرزندان پس از طلاق، استرداد جهیزیه و اموال مشترکشان به توافقی رسیده و به آن متعهد شوند؛ سپس با تکمیل فرم های مربوطه، دادخواست را ثبت کنند. پس از طی شدن مراحلی قانونی، حکم نهایی صادر و طلاق توسط ماموری با صلاحیت، اجرایی خواهد شد.
شرایط طلاق توافقی چیست؟
همانطور که پیش تر نیز به آن اشاره شد، دو رکن اساسی برای توافقی شناخته شدن طلاق وجود دارد:
1. تعهد به توافقنامه ای درباره مسائل حقوقی زوجه و فرزندان مشترک؛ درست است که تنظیم این نوع قرارداد توسط طرفین نیز امکان پذیر می باشد، اما به دلیل حساسیت بالای آن، مشاوره با یک وکیل طلاق در مشهد یا محل زندگیتان پیشنهاد می شود.
برای مثال بعضی از افراد با اعمال فشار به مادر برای واگذاری حضانت فرزندان، وی را از مطالبه مهریه که حق و پشتوانه زن پس از طلاق بوده، منصرف می کنند. همچنین لازم به ذکر است که فردی که حضانت فرزندان را برعهده دارد، تعداد روزهای بیشتری را نسبت به والد دیگر می تواند با کودکان بگذراند؛ نسبت پنج به دو روز در هفته میزان معمول در جریان حضانت فرزندان می باشد، لیکن بسته به شرایط پرونده و تشخیص قاضی، ممکن است حکم تغییر کند.
به جز موارد مذکور، موضوع اموال و حساب های بانکی مشترک و… نیز مطرح است که تاثیر مستقیم بر زندگی متقاضیان طلاق دارد؛ پس بهتر است پیش از هر اقدامی، اطلاعات کافی درباره آن کسب شود.
2. اقدام همزمان زن و مرد برای ثبت طلاق به صورت حضوری یا آنلاین
مراحل ثبت طلاق توافقی چیست؟
1. تنظیم توافقنامه اولین گام در فرآیند طلاق توافقی می باشد که در بخش های پیشین، با جزئیات کافی به آن پرداخته شده است.
2. مراجعه برای ثبت دادخواست؛ طرفین باید برای ثبت دادخواست صدور حکم طلاق، به صورت همزمان به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه کرده و با تکمیل فرم های مربوطه با استفاده از مدارک هویتی و تحویل آن به مامور قانون، منتظر اعلام شدن تاریخ و ساعت جلسه دادگاه شوند.
البته امروزه برای صرف جویی در زمان و هزینه ها، امکان ثبت دادخواست طلاق از طریق سامانه تصمیم به آدرس www.behzisti.ir نیز وجود دارد.
3. شرکت در جلسات دادگاه؛ مانند سایر دعاوی حقوقی و کیفری، برای صدور حکم طلاق نیز فرآیندی قانونی وجود دارد که باید طی شود؛ زوج و زوجه هردو باید در جلسات دادگاه شرکت کنند تا بررسی های لازم توسط قاضی برای صدور حکم طلاق انجام شود. در صورت استخدام وکیل توسط متقاضیان طلاق، حضور نماینده قانونی آنها به جای خودشان کفایت می کند، اما در تمامی مراحل ارائه وکالت نامه الزامی است.
در این بخش باید اشاره کرد که اگر وکیل خوب و حاذقی نمی شناسید، نگران نباشید، زیرا مستر وکیل می تواند وکلای خوب که در حوزه خانواده فعالیت دارند را به شما معرفی کنند تا بررسی های لازم را انجام دهید و در نهایت پرونده را به یک وکیل واگذار کنید. در mastervakil.com، وکلا بر اساس تخصص و شهری که هستند دسته بندی می شوند تا شما بتوانید راحت تر بررسی لازم را انجام دهید.
4. صدور و اجرای حکم؛ انقضای حکم طلاق شش ماه است، بدان معنا که از تاریخ صدور حکم طلاق توسط قاضی، طرفین شش ماه برای اجرای این حکم فرصت داشته و حتی با گذر حتی یک روز از آن، فاقد اعتبار قانونی است. زن و مرد باید مدارکی که هویتشان را احراز می کند، همراه با اصل حکم تقدیم به مامور قانون در دفترخانه اسناد رسمی کنند و با پرداخت حق الاجرا وی، خواستار اجرای حکم شوند.
مدارک مورد نیاز برای طلاق توافقی چیست؟
ارائه مدارک زیر در از فرآیند ثبت دادخواست طلاق توافقی تا اجرای حکم الزامی است:
- شناسنامه و کارت ملی برای احراز هویت در مراحل مختلف و تکمیل فرم های مربوط به ثبت دادخواست
- اصل عقدنامه یا سند ازدواج؛ در صورت عدم دسترسی به آن، اخذ رونوشت این سند از همان دفترخانه ای که نکاح در آن ثبت شده، ممکن بوده و دارای اعتبار است.
- ارائه سررسیدی که پرداخت دستمزد دفتردار را اثبات کند (پرداخت حق الاجرا)
- در صورت استخدام وکیل، ارائه وکالتنامه در تمامی مراحل طلاق توافقی الزامی است
مدت زمان صدور حکم طلاق توافقی چقدر است؟
از آنجایی که در مسئله طلاق توافقی، زن و مرد هردو بر امر جدایی اتفاق نظر دارند، فرآیند طلاق به سرعت پیش می روند؛ چراکه به دلیل تنظیم توافقنامه طلاق پیش از اقدامات قانونی، مسائل زیادی برای بررسی طی جلسات دادگاه باقی نمی ماند. طلاق توافقی که سریعترین نحوه اخذ حکم طلاق از مراجع قضایی می باشد، در بهترین حالت یک ماه به طول می انجامد!
کلام آخر
طلاق توافقی یعنی اقدام همزمان زن و شوهر برای ثبت دادخواست طلاق در مراجع قضایی؛ برای ثبت طلاق با استفاده از این روش، طرفین باید ابتدا درباره مهریه، حضانت و نفقه فرزندان، اموال مشترک و… به توافق برسند. سپس به صورت حضوری از دفاتر خدمات قضایی یا به صورت آنلاین از سایت تصمیم، با تکمیل فرم های مربوطه دادخواست طلاق را ثبت کنند؛ پس از حضور متقاضیان طلاق در جلسات دادگاه، حکم طلاق صادر می شود.
تشکر از محتوای خوبتون