کاهش نواقص مادرزادی
علم میگه برای کاهش خطر نواقص مادرزادی راهکارهایی هست، ولی همیشه نمی‌توان از همه نواقص مادرزادی جلوگیری کرد. نواقص مادرزادی از بدو تولد قابل مشاهده هست و عملکرد بدن نوزاد و ظاهر اونو تحت تاثیر قرار میده. اگرچه نمی‌شه مانع وقوع نقص مادرزادی شد اما غربالگری و تشخیص به موقع ناهنجاری‌ها خیلی تاثیرگذاره بعضی از این ناهنجاری‌ها به قدری وخیم هستن که تا پایان عمر فرد دچار ناتوانی‌هایی می‌شه. این نقص‌ها می‌تونه یکی از عوامل مرگ و میر کودکان باشه. برای کاهش خطر این ناهنجاری‌ها پیشگیری خیلی مهمه. اولین قدم برای جلوگیری از نقص‌ها آموزش زنان و خانواده هست. بالا بردن آگاهی و اطلاعات در این زمینه حتی قبل از بارداری در سلامت کودک خیلی تاثیر داره.
علت نواقص مادرزادی چیست ؟
علت و شناسایی برخی از این نواقص غیر ممکنه. بعضی از نواقص مادرزادی از طریق ژن‌ها و بعضی دیگه توسط اختلالات کروموزومی به نوزاد منتقل می‌شن. مصرف داروهای خاص، بعضی عفونت‌ها و مواد شیمیایی هم باعث این نواقص می‌شه. بعضی نواقص هم علت‌های ناشناخته‌ای دارن. برای کاهش خطر نواقص مادرزادی بهتره قبل یا هنگام بارداری یه سری اقدامات انجام بشه. از آنجا که علت این نقص‌ها معلوم نیست، غالبا قابل پیشگیری هم نیستن اما اگه موارد زیر رعایت بشه خطر بعضی از نواقص کمتر می‌شه. انجام این موارد عبارتند از :
- شناسایی عوامل خطر
- مشورت با پزشک قبل از بارداری
- مصرف مولتی ویتامین قبل یا حین بارداری
- کنترل وزن در این دوران
- در نظر گرفتن عوارض دارویی قبل از حاملگی
- پرهیز از مصرف الکل و داروهای غیر مجاز
- جلوگیری از بروز عفونت
- سابقه خانوادگی
- ویروس‌ها
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی
چه شرایطی خطر نواقص مادرزادی رو بالا می‌بره :
بسیاری از بیماری‌های مزمن تاثیر مستقیمی روی سلامت مادر و کودک داره. اگه متخصص زنان احساس کنه که فاکتورهای خطرساز وجود دارن انجام آزمایش‌های تخصصی رو پیشنهاد میده، تا خطر کمتر بشه. مثلا اگه کسی سابقه فامیلی از یه نقص ژنتیکی رو داشته باشه، آزمایش ژنتیک و مشاوره برای اون انجام می‌شه. تا حدودی همه زنان باردار در معرض خطر به دنیا آوردن کودکی با نقص مادرزادی هستن. این شرایط خطر ناهنجاری‌ها رو زیاد می‌کنه :
- افزایش سن یعنی سن مادر در بارداری بالا باشه.
- مادر باردار سابقه نقص مادرزادی در خانواده داشته باشه.
- وجود یه فرزند با نقص مادرزادی
- استفاده از داروهای خاص در زمان نزدیک بارداری
- مبتلا بودن به چاقی و دیابت
- استفاده از الکل و مواد مخدر در هنگام بارداری
- سبک‌های زندگی و وجود برخی رفتارها
- عفونت‌های دوران حاملگی
- ژنتیک
- مراقبت‌های ناکافی دوران بارداری
چگونه می‌توان از این نواقص جلوگیری کرد :
1 _ مراجعه به پزشک قبل از بارداری : آگاهی از سلامت مادر قبل از بارداری در تولد کودک سالم خیلی تاثیرگذاره. آگاهی پزشک از مصرف دارو یا بیماری خاص چند ماه قبل از بارداری مهمه.
2 _ مصرف روزانه فولیک اسید : مصرف روزی 400 میکروگرم فولیک اسید از بسیاری نواقص مادرزادی جلوگیری می‌کنه. مصرف این قرص 3 ماه قبل از بارداری بسیار کمک کننده هست. تنها فولیک اسید ویتامین این دوران نیست بلکه مکمل‌ها هم مهمن.
3 _ واکسیناسیون : اگه واکسیناسیون به موقع انجام بشه از خیلی بیماری‌های عفونی که به جنین قابل انتقال هست جلوگیری می‌کنه و همینطور واکسن‌ها باید زیر نظر متخصص انجام بشه.
4 _ تناسب اندام و وزن مناسب : قبل از بارداری اگه اضافه وزن وجود داره باید رفع بشه. حتی کمبود وزن هم باید قبل از بارداری درمان بشن. اصلاح سبک زندگی، داشتن رژیم غذایی سالم، فعالیت‌های بدنی قبل از بارداری در تعادل وزن تاثیر دارن.
رایج‌ترین ناهنجاری‌های مادرزادی :
- شکاف کام یا لب
- نقص‌های قلبی
- پا چنبری
- اسپینابیفیدا
- بیماری سلول داسی شکل
- سیستیک
- فیبروزیس
- سندروم داون
چه عواملی خطر این نواقص رو کم می‌کنه ؟
1 _ از قرار گرفتن در معرض سرب جلوگیری کنین. سرب در مواد ساختمانی، ظروف، بعضی جواهرات و رنگ‌های قدیمی وجود داره.
2 _ زیاد ویتامین A نخورین. مصرف زیاد این ویتامین باعث نقص شدید مادرزادی می‌شه، حتی داروهایی که مولتی ویتامین دارن نباید بیشتر از 5000 واحد بین المللی ویتامین A داشته باشن.
3 _ اگه در معرض جیوه هستین باید شاه ماهی، اره ماهی، تن ماهی سفید مصرف کنین.
4 _ جراحی : با انجام جراحی افرادی که به شکاف لب دچار هستن و حتی نوزادانی که نقص قلبی دارن می‌تونن درمان بشن.
