تب نوزاد می تواند خفیف باشد یا از یک بیماری و مشکل جدی خبر دهد. بهتر است مادران و پدران درباره علت تب نوزاد اطلاعات بیشتری داشته باشند تا در مواجهه با این پیشامد رایج، بدانند که برای پایین آوردن تب نوزاد یا تشخیص بیماری او، چه کارهایی باید انجام دهند.
از کجا بفهمیم نوزاد تب دارد؟
یک راه سریع این است که پیشانی نوزاد را ببوسیم یا لمس کنیم. اگر احساس می‌کنید که پیشانی نوزاد داغ است احتمالاً تب دارد. مطالعات نشان داده اند که این روش ساده در خیلی از موارد دقیق است. استفاده از دماسنج (ترمومتر) میتواند شما را در مورد تب نوزاد تان مطمئن کند.
بیشتر متخصصین اطفال بر این باورند که درجه حرارت طبیعی نوزاد سالم بین 36 تا 38 درجه سانتیگراد است. اگر درجه حرارت مقعدی نوزاد بالای 38 درجه سانتیگراد باشد تب دارد. در صورتیکه نوزاد زیر 3 ماه باشد باید بلافاصله به پزشک مراجعه کرد.
درمان تب نوزاد؛چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
شما بهتر از همه می‌توانید تشخیص دهید که نوزاد تان بدحال است یا نه. بنابراین در صورتیکه احساس نگرانی می‌کنید، صرف نظر از اینکه درجه حرارت بدن نوزاد چقدر است، به پزشک مراجعه کنید. بعلاوه، درجه حرارت مقعدی تنها شاخص نگران کننده بودن تب نوزاد نیست. سن و رفتار نوزاد نیز مهم است. تب نوزاد زیر 3 ماه جدی تر است و تب بالایی که مانع بازی کردن و غذا خوردن نوزاد نمی‌شود ممکن است چندان جدی نباشد.
بخاطر داشته باشید که زمانی که نوزاد در حال فعالیت است بدنش گرمتر از زمانی است که تازه از خواب بیدار شده. نکته دیگری که باید به یاد داشت این است که سیکل طبیعی ترموستات داخلی بدن انسان بگونه‌ای است که درجه حرارت بدن انسان در ساعات غروب و سر شب بالا می‌رود.
در موراد زیر برای درمان تب نوزاد باید به پزشک مراجعه کرد:
-
درجه حرارت مقعدی بالای 38 درجه سانتیگراد در نوزاد کمتر از سه ماه
-
درجه حرارت مقعدی بالای 38.3 درجه سانتیگراد در نوزاد سه ماهه و بالاتر
وجود علائم زیر همراه با تب نیز می تواند نشانه جدی بودن مشکل تب نوزاد شما باشد:
-
کاهش اشتها، بی‌حالی، رنگ پریدگی یا بر افروختگی واضح، یا وجود تغییرات دیگر در رفتار یا ظاهر نوزاد
-
وجود دانه های کوچک قرمز-ارغوانی روی بدن نوزاد که با فشار دادن سفید نمی‌شوند یا وجود لکه های ارغوانی بزرگ؛ هر دو این علائم می‌توانند نشانه عفونت باکتریال جدی باشند.
-
نوزاد نمی‌تواند غذا را ببلعد و آب دهانش مرتب می‌ریزد؛ این ممکن است علامتی از اپی گلوتیت (التهاب اپی گلوت - اپیگلوت قسمتی از حنجره است که موقع بلع غذا مانع ورود غذا به مری و مجاری تنفسی می‌شود) باشد. اپی گلوتیت سبب تورم قسمت عقبی گلو شده و میتواند جان نوزاد را به خطر اندازد.
-
اگر حتی بعد از تمیز کردن بینی، نوزاد نمی‌تواند خوب نفس بکشد که ممکن است نشانه‌ای از ذات الریه یا آسم باشد.
-
اگر نوزاد به نظر هذیان آلود و گیج می‌رسد و بسیار تحریک پذیر و کج خلق است؛ این علائم ممکن است علائم یک عفونت ویروسی یا باکتریال جدی باشند.
در صورتیکه بابت ظاهر یا رفتار نوزاد خود دچار نگرانی هستید، صرف نظر از اینکه درجه حرارتش بالا باشد یا نه، حتماً به پزشک مراجعه کنید. همچنین به خاطر داشته باشید که تب نوزاد تنها یکی از علائم بیماری او است. توجه داشته باشید که علائمی نظیر سرفه و گوش درد (در صورتیکه به آن مشکوکید) یا استفراغ و اسهال را حتماً به پزشک اطلاع دهید زیرا به وی در تشخیص کمک می‌کند.
قبل از مراجعه به پزشک برای درمان تب نوزاد چه کارهایی می توان انجام داد؟
اگر نوزاد شما زیر 3 ماه است بهتر است نوزاد را نزد پزشک ببرید. همچنین بهتر است قبل از مراجعه به پزشک از داروی تب بر استفاده نکنید زیرا ممکن است مانع تشخیص صحیح شود.
- استامینوفن کودکان داد. نوزاد سه ماهه یا بزرگتر است و علامت مهم دیگری غیر از تب ندارد می‌توان به نوزاد اگر
- برای پایین آوردن تب از ایبوپروفن کودکان هم استفاده کرد. حداقل 6 ماهه باشد می‌تواننوزاد اگر
- اگر تب ظرف یک ساعت پایین نیاید از پزشک معالج در مورد استفاده از دارویی دیگر سؤال کنید.
- اگر از استامینوفن استفاده کرده و نتیجه نگرفته باشید پزشک ممکن است ایبوپروفن را توصیه کند.
صرف نظر از اینکه نوزاد شما در چه سنی است، اگر علائمی دال بر بیماری یا عفونتی جدی دارد باید او را نزد پزشک ببرید. در صورتیکه نوزاد بی حال نیست، مایعات می‌خورد، و درجه حرارت بدنش با مصرف دوز مناسب استامینوفن یا ایبوپروفن زیر 38.9 سانتیگراد باقی می‌ماند، می‌توان قبل از بردن او نزد پزشک 24 ساعت صبر کرد. از آنجا که تب اغلب اولین علامت بیماری است در صورتیکه زود نزد پزشک بروید ممکن است تشخیص مشکل باشد.
علت تب نوزاد چیست؟
تب نوزاد عموماً علامتی دال بر واکنش بدن نوزاد به عفونت است. سیستم دفاعی بدن کودک شامل گلبول های سفید خون است که به باکتری ها حمله کرده و آنها را از بین می‌برند.
یکی دیگر از دلایل تب گرمازدگی است. گرما زدگی عارضه ای خطرناک است که ممکن است بر اثر بازی کردن نوزاد در آفتاب یا ماندن در اتومبیلی که شیشه هایش بالاست در یک روز گرم اتفاق افتد. اگر بدن نوزاد بر اثر ماندن زیر آفتاب یا در فضای سربسته و گرم تب دار باشد و درجه حرارتش با در آوردن لباس ها و ماندن در محیط خنک پایین نیاید باید بلافاصله به پزشک مراجعه کرد.
اگر تب نوزاد دفاعی در مقابل عفونت است چرا باید آنرا پایین آورد؟
از آنجا که تب قسمتی از واکنش دفاعی بدن به باکتری ها و ویروس هاست بعضی محققین معتقدند که دفاع بدن در مقابل عفونت ها، وقتی درجه حرارت بدن بالا باشد مؤثرتر است. از سوی دیگر، اگر درجه حرارت بدن خیلی بالا باشد نوزاد بخوبی غذا نمی خورد، مایعات نمی نوشد و نمی خوابد و این مسایل باعث می شود دیرتر بهبود یابد.
یک راه حل این است که با نظر پزشک به نوزاد استامینوفن یا ایبوپروفن کودکان بدهیم. (توجه داشته باشید که ایبوپروفن در نوزاد زیر 6 ماه توصیه نمی شود.) هر دو این داروها به پایین آوردن تب کمک می کنند بدون آنکه بر دفاع بدن در مقابل عفونت اختلالی ایجاد کنند. با پایین آمدن تب، حال نوزاد بهتر شده و مایعات بیشتری می نوشد و همین مسئله بهبود را تسریع می کند. توجه داشته باشید که قبل از دادن هر دارویی به نوزاد با پزشک مشورت کنید.
پایین آوردن تب نوزاد
اگر نوزاد بر اثر تب بی حال نشده است لزومی به استفاده از دارو نیست. برای پایین آوردن تب می‌توانید مقدار زیادی شیر سینه یا شیر خشک به نوزاد بدهید تا هم درجه حرارتش پایین آید و هم از کم شدن آب بدن جلوگیری شود. همچنین زیاد به نوزاد لباس نپوشانید. بالا بودن درجه حرارت بدن نوزاد ممکن است ناشی از لباس بیش از حد، هوای گرم، و یا فعالیت زیاد باشد. در این مواقع بهتر است لباس نوزاد را کم کرده و تشویقش کنید که کمی استراحت کند و یا فعالیت کمتری در یک فضای خنک داشته باشد.
اگر تب نوزاد را اذیت می‌کند می‌توانید با آب ولرم پاشویه کنید و یا در وان پر از آب ولرم قرار دهید. پاشویه به شستن پاها و یا انداختن پارچه خیس روی پاها محدود نمی شود. برای پاشویه می توانید یک اسفنج را به آب ولرم آغشته کنید و از بالا روی بدن نوزاد بکشید.
هرگز با استفاده از الکل نوزاد را پاشویه نکنید زیرا الکل از طریق پوست جذب شده و وارد خون می‌شود. ورود الکل به خون میتواند سبب بروز مشکلات تنفسی یا تشنج شود و یا نوزاد بر اثر افت قند خون خواب آلوده یا تحریک پذیر گردد.
چه داروهایی برای درمان تب کودک بی خطرند؟
با تأیید پزشک می توانید از استامینوفن و ایبوپروفن کودکان برای پایین آوردن تب استفاده کنید. (استفاده از ایبوپروفن در نوزاد زیر 6 ماه توصیه نمی شود.) دوز صحیح دارو بستگی به وزن نوزاد دارد. سعی کنید همیشه با استفاده از یک پیمانه یا قطره چکان دوز دقیق دارو را به نوزاد بدهید. هیچگاه هیچ داروی تب بری را بیش از تعداد دفعات توصیه شده به نوزاد ندهید. تعداد دفعات معمول تجویز استامینوفن هر 4 ساعت و ایبوپروفن هر 6 ساعت است.
هیچگاه به نوزاد خود آسپیرین ندهید. آسپیرین ممکن است نوزاد را مستعد سندرم Reye کند. این بیماری نادر است ولی می تواند کشنده باشد.
توصیه آخر اینکه: بسیاری از داروهای ضد سرماخوردگی و سرفه، حاوی ترکیبات تب بر نظیر ایبوپروفن یا استامینوفن نیز هستند. قبل از استفاده از این داروها روی بروشور و روی جعبه دارو را بدقت مطالعه کنید و در صورتیکه دارای ترکیبات تب بر است از دادن داروی تب بر دیگر به نوزاد خودداری کنید.
چرا تب کودک با وجود دادن تب بر پایین نمی آید؟
اگر تب 30 تا 45 دقیقه بعد از مصرف دارو ادامه یافت برای اطمینان از کافی بودن دارو، دوز دارو و پیمانه ای را که با آن دارو را به نوزاد داده اید کنترل کنید. در صورتیکه میزان داروی داده شده کافی باشد ممکن است بدن نوزاد به دارو جواب نداده است. اگر استامینوفن ظرف یک ساعت تب را پایین نیاورد، برای استفاده از داروی دیگر با پزشک مشورت کنید.
در صورت وقوع تشنج ناشی از تب برای درمان کودک چه کار باید کرد؟
بالا رفتن ناگهانی تب (مثلاً از 38.9 به 40.5 درجه سانتی گراد) ممکن است سبب تشنج شود. در بیشتر موارد، "تشنج ناشی از تب" بی خطر است ولی این از اهمیت موضوع کم نمی کند و باید به آن توجه کافی کرد. در صورتیکه نوزاد به چنین تشنجی دچار شد (تنفس نوزاد سنگین می شود، آب دهانش راه می افتد، سیاهی چشم هایش بالا می رود، و یا دست و پایش بشدت تکان می خورد)، بلافاصله او را به پشت یا به پهلو و دور از اجسام سخت و تیز بخوابانید. سر نوزاد را به آرامی به یک طرف برگردانید تا استفراغ یا بزاق براحتی از دهانش خارج شود. مطمئن شوید چیزی در دهانش نیست و تا زمانی هم که در حال تشنج است چیزی در دهانش نگذارید. سعی کنید مدت زمان طول کشیدن تشنج را بخاطر بسپارید. این نوع تشنج ها معمولاً بین ده ثانیه تا سه یا چهار دقیقه طول می کشند.
وقتی تشنج تمام شد سعی کنید درجه حرارت بدن نوزاد را پایین بیاورید تا مانع بروز تشنج های بعدی شوید. اگر نوزاد هوشیار است می توانید به او استامینوفن کودکان یا -در صورتیکه بزرگتر از 6 ماه است- ایبوپروفن کودکان بدهید. لباس های نوزاد را در آورید و او را با آب ولرم پاشویه کنید. اگر نوزاد هوشیار است و میتواند چیزی بخورد به او شیر سینه یا شیر خشک بدهید.
حتی اگر تشنج خفیف باشد یا فقط چند ثانیه طول کشیده باشد با پزشک خود تماس بگیرید و در صورت لزوم نوزاد را نزد او ببرید. اگر در زمان تشنج رنگ نوزاد به آبی متمایل شد، بیشتر از چند دقیقه تکان های شدید داشت، بعد از تشنج در نفس کشیدن مشکل داشت، و یا یک ساعت بعد از تشنج هنوز هم بی حال و خواب آلوده بود به اورژانس مراجعه کنید.
چرا تب نوزاد بعد از پایین آمدن دوباره بر می‌گردد؟
تا زمانی که عفونت برطرف نشود نوزاد تب می کند و این مسئله ممکن است 2 تا 3 روز طول بکشد. بعضی عفونت ها نظیر آنفولانزا، ممکن است 5 تا 7 روز طول بکشد. اگر نوزاد آنتی بیوتیک می گیرد ممکن است 48 ساعت طول بکشد تا تب پایین بیاید. داروهای تب بر درجه حرارت بدن را موقتاً پایین می آوردن ولی تأثیری بر عفونت ندارند.
وجود تب نوزاد بدون علامت دیگر نشانه چیست؟
در صورتیکه نوزاد تب داشته باشد ولی علائم دیگری نظیر آبریزش بینی، سرفه، استفراغ، یا اسهال نداشته باشد تشخیص می تواند مشکل باشد. بعضی عفونت های ویروسی نظیر Roseola (جوش های قرمز پوستی) سبب ایجاد سه روز تب بالا و متعاقب آن جوش های صورتی کم رنگ بر روی پوست تنه می شوند. عفونت های جدی تر نظیر مننژیت (التهاب پرده های نخاع)، عفونت های ادراری، یا باکتریمی (وجود باکتری در خون) نیز ممکن است سبب تب بالا بدون علائم دیگر شوند. در صورتیکه نوزاد شما تب بالا بدون علائم دیگر دارد به پزشک مراجعه کنید.
مفید بود👍