هنگامی که فلج مغزی بر عضلات صورت تأثیر می‌گذارد می‌تواند بر توانایی فرد برای برقراری ارتباط، کنترل تنفس و غذا خوردن تأثیر بگذارد. در نتیجه انتقال نیاز‌ها و اجتماعی شدن برای فرد می‌تواند چالش برانگیز باشد. خوشبختانه راه‌های مختلفی برای بهبود یا جبران آسیب‌های حرکتی صورت وجود دارد تا کیفیت زندگی فرد افزایش یابد.
آیا ابتلا به فلج مغزی روی صورت شایع است؟
فلج مغزی نتیجه آسیب به نواحی از مغز است که عملکرد‌های حرکتی را کنترل می‌کنند. بسته به محل و شدت آسیب کنترل داوطلبانه بر عضلات در هر ناحیه از بدن از جمله عضلات صورت می‌تواند تحت تأثیر قرار گیرد. اختلالات حرکتی در صورت می‌تواند در انواع فلج مغزی (اسپاستیک، دیسکینتیک و آتاکسیک) رخ دهد. با این حال آن‌ها در افراد مبتلا به فلج مغزی دیسکینتیک بیشتر از اشکال اسپاستیک یا آتاکسیک هستند. علاوه بر این شیوع اختلالات حرکتی صورت در افراد مبتلا به فلج مغزی با کاهش عملکرد حرکتی افزایش می‌یابد. این بدان معنی است که هر چه فلج مغزی فرد شدیدتر باشد احتمال آسیب دیدن عضلات صورت بیشتر است. اختلالات حرکتی صورت در میان افراد مبتلا به فلج مغزی شایع است. در واقع تحقیقات نشان می‌دهد که:
- ۲۵ درصد از افراد مبتلا به CP غیرکلامی هستند
- از هر ۱۵ فرد مبتلا به CP یک نفر به تغذیه غیر خوراکی نیاز دارد
- ۵۰٪ از افراد مبتلا به CP دچار اختلالات گفتاری مبتنی بر حرکت (دیسرتری) می‌شوند
اختلالات حرکتی صورت در افراد مبتلا به فلج مغزی چه اثراتی دارد؟
-مشکلات جویدن و بلعیدن
-آب دهان
-خفگی
-مشکلات در کنترل نفس
-اختلال در گفتار یا ناتوانی در صحبت کردن
-مشکلات در حالت چهره
-طولانی شدن زمان تغذیه
-خرناس
-سوء تغذیه و در نتیجه اختلال در رشد
-گفتار آرام یا ملایم
بسیاری از این اثرات می‌تواند باعث شود که افراد مبتلا به فلج مغزی انزوای اجتماعی را تجربه کنند و با سلامت عاطفی خود مبارزه کنند. درک این نکته مهم است که فقط به این دلیل که یک فرد ممکن است برای برقراری ارتباط مشکل داشته باشد به این معنی نیست که از هوش کمتری برخوردار است. بسیاری از افراد مبتلا به فلج مغزی می‌توانند آنچه شما می‌گویید را درک کنند و بدانند که چه چیزی می‌خواهند بگویند. با این حال اختلالات حرکتی صورت آن‌ها ممکن است مانع از برقراری ارتباط کلامی افکارشان شود.
فلج مغزی و فلج بل چه تفاوتی با یک دیگر دارند؟
فلج مغزی و فلج بل هر دو شرایطی هستند که می‌توانند باعث ضعف یا فلج صورت شوند. با این حال چندین تفاوت متمایز بین این دو وجود دارد. فلج بل معمولاً با فلج یک طرف (چپ یا راست) صورت مشخص می‌شود. در نتیجه افراد مبتلا به فلج بل اغلب دچار افتادگی دهان و پلک‌ها در سمت آسیب دیده صورت و همچنین آبریزش آب دهان می‌شوند. فلج بل یک وضعیت موقتی است که در اثر اختلال در عملکرد سیستم عصبی محیطی ایجاد می‌شود و اکثر افراد کنترل کامل روی عضلات صورت خود را دارند. در مقابل فلج مغزی یک بیماری مادام العمر است که در اثر آسیب به سیستم عصبی مرکزی ایجاد می‌شود. فلج مغزی می‌تواند باعث ضعف در کل بدن شود و علاوه بر این اغلب هر دو طرف صورت را تحت تأثیر قرار می‌دهد که می‌تواند جویدن، صحبت کردن و بلع را دشوار کند.
آیا راهی برای درمان وجود دارد؟
عدم کنترل صورت در افراد مبتلا به فلج مغزی ناشی از آسیب به مغز است نه عضلات. بنابراین برای بهبود این عملکرد‌ها باید تغییراتی در مغز انجام شود. نوروپلاستیسیتی توانایی مغز برای ایجاد تغییرات عصبی انطباقی بر اساس رفتار‌هایی است که به طور مکرر انجام می‌دهیم. تمرین خاص و تکراری به تحریک مغز کمک می‌کند و تقاضا برای آن عملکرد‌ها را تقویت می‌کند.
چگونه فلج مغزی صورت را مدیریت کنیم؟
در کلاس گفتار درمانی شرکت کنید:
شرکت در گفتار درمانی می‌تواند به افراد مبتلا به اختلالات حرکتی صورت کمک کند تا مهارت‌های ارتباطی و تغذیه خود را تقویت کنند. آسیب‌شناس گفتار زبان می‌تواند شدت اختلالات حرکتی صورت فرد را ارزیابی کند و یک برنامه توانبخشی سفارشی متشکل از فعالیت‌ها و تمرینات برای کمک به تقویت عضلات صورت، بهبود مهارت‌های ارتباطی و افزایش مشارکت اجتماعی ایجاد کند.
به تغذیه توجه کنید:
نوشیدنی‌های غلیظ‌کننده برای کاهش احتمال آسپیراسیون (نفس مایع به داخل ریه‌ها)
برنامه‌ریزی زمان‌های طولانی‌تری برای وعده‌های غذایی
با استفاده از یک لوله تغذیه با جراحی
مصرف مکمل‌ها برای کمک به پر کردن شکاف‌های تغذیه‌ای
ورزش کنید:
وضعیت بدنی به خطر افتاده می‌تواند ظرفیت ریه را محدود کند و تنفس را برای افراد چالش برانگیز کند. همراه با مشکلاتی در کنترل ماهیچه‌های تشکیل دهنده دهان افراد مبتلا به فلج مغزی ممکن است مستعد ابتلا به عوارض تنفسی باشند. با ارتقای وضعیت صحیح بدن (از طریق استفاده از دستگاه‌های ارتز و تمرینات تقویت‌کننده مغز) افراد می‌توانند کارایی تنفس را بهبود بخشند. این ممکن است به دلیل افزایش عرضه اکسیژن منجر به خستگی کمتر و بهبود عملکرد بدن شود.
منبع:
