صرافی های مشتقه امکان انجام معاملاتی مانند فیوچرز و آپشن را فراهم می‌کنند. ابزار مشتقه (Derivatives) در واقع قراردادهایی هستند که ارزششان به یک دارایی یا معیار خاص وابسته است. این نوع قرارداد معمولا بین طرفینی بسته می‌شود که می‌خواهند یک دارایی خاص را در تاریخی از پیش تعیین شده و با قیمتی مشخص بخرند یا بفروشند. این دارایی می‌تواند ارز فیات، ارز دیجیتال، کالا، اوراق قرضه، سهام، شاخص بازار و نرخ بهره باشد.
سرمایه گذاران معمولا برای مقابله با نوسان قیمت بازار از ابزار مشتقه استفاده می‌کنند. البته سرمایه گذاران دیگری هم هستند که سعی دارند با انجام این نوع معاملات، تغییرات قیمت یک دارایی را پیش بینی و از این طریق سود کسب کنند. لازم به ذکر است که برای انجام معاملات مشتقه با ارزهای دیجیتال باید ابتدا آن‌ها را از یک صرافی کریپتویی آنلاین و معتبر خریداری کنید. سپس می‌توانید ارز دیجیتال خود را به پلتفرمی مانند اف تی ایکس منتقل کرده و قرارداد مورد نظر خود را ایجاد کنید.
پرکاربردترین انواع قراردادهای مشتقه در صرافی ها
· قراردادهای فیوچرز (Futures): در یک قرارداد فیوچرز طرفین توافق می‌کنند که یک دارایی را در زمانی مشخص و با قیمتی مشخص خریداری کنند. بر اساس شرایط این نوع قرارداد، خرید یا فروش در زمان از پیش تعیین شده و با قیمت از قبل مشخص شده انجام خواهد شد. این یعنی حتی اگر ارزش دارایی کاهش یا افزایش بسیار شدیدی هم داشته باشد، خرید یا فروش با قیمت توافق شده انجام خواهد شد و راهی برای لغو کردن آن وجود ندارد.
· قرارداد آپشن (Options): این نوع قرارداد به فیوچرز شباهت دارد، ولی با این تفاوت که کاربر اختیار معامله خواهد داشت. به عبارتی دیگر، قراردادهای آپشن شما را موظف به خرید یا فروش نمی‌کنند. بر اساس شرایط چنین قراردادی، تریدر می‌تواند هیچ اقدامی برای خرید یا فروش انجام ندهد.
· قرارداد سوآپ (Swaps): در این نوع قرارداد طرفین برای تبادل در یک تاریخ مشخص توافق می‌کنند. این تبادل می‌تواند به نرخ بهره، کالاها و یا ارزها مرتبط باشد. لازم به ذکر است که است که سواپ یک نوع قرارداد فرابورسی (OTC) به شمار می‌آید.
· قرارداد پرپچوال (Perpetual Futures): بر خلاف قراردادهای فیوچرز و آپشن، هیچ تاریخ انقضا یا تسویه‌ای برای قراردادهای پرپچوال تعیین نمی‌شود. با استفاده از این قراردادها، تریدرها می‌توانند در شرایط خاص (برای مثال تا زمانی که مقدار مشخصی ارز دیجیتال در حسابشان باشد) پوزیشن معاملاتی خود را بدون تاریخ انقضا باز نگه دارند.
در صرافی های مشتقه معمولا امکانات خاصی در اختیار تریدر قرار می‌گیرد که در ادامه به برخی از آنان اشاره می‌کنیم:
· استاپ لاس تیک پرافیت (Stop Loss Take Profit): با استفاده از این قابلیت، تریدرها برای یک سفارش کف و سقف تعیین می‌کنند تا سرمایه‌شان در شرایط مناسب از بازار خارج شود.
· پارشال کلوز (Partial Close): این قابلیت به تریدرها اجازه می‌دهد تا بخشی از سود سفارش خود را دریافت کنند و در عین حال از ادامه روند صعودی بازار بهره ببرند.
· صندوق‌های بیمه (Insurance Funds): با استفاده از این صندوق، حتی اگر دارایی‌های تریدر از حد لازم هم کمتر شود، سفارش دچار اهرم زدایی خودکار (Auto Deleveraging) نخواهد شد.
معاملات در صرافی های مشتقه رمز ارزی
معاملات فیوچرز ارز دیجیتال اولین بار طی بازار صعودی دسامبر 2017، توسط بورس اختیار معامله شیکاگو (CBOE) و بورس کالای شیکاگو (CME) آغاز شد. این نوع معاملات شرایطی مناسب برای سرمایه گذارانی که به دنبال ورود به حوزه کریپتو بودند، ولی با نوسان‌های شدید آن مشکل داشتند، فراهم کردند.
به طور کلی هر تریدر برای کسب سود از تغییرات ناگهانی قیمت یک ارز دیجیتال، سعی دارد با قیمت پایین بخرد و با قیمت بالا بفروشد. البته این استراتژی (و هم‌چنین سایر روش‌های سفته بازی) تنها زمانی کاربرد اصلی خود را نشان می‌دهند که با یک بازار صعودی پرریسک مواجه باشیم. بازار کریپتوکارنسی هم به خاطر ریسک بالایش شناخته می‌شود و اگر فردی تغییرات قیمت آن را به درستی پیش بینی کند، می‌تواند به سود شگفت انگیز دست پیدا کند. البته نباید فراموش کرد که در صورتی که استراتژی شما صحیح نباشد، ممکن است ضرر سنگینی را متحمل شوید.
مزایای قراردادهای مشتقه در صرافی ها
کارمزد اندک: از آن جایی که قراردادهای مشتقه ابزارهایی برای مدیریت ریسک هستند، به کاهش یافتن هزینه تراکنش‌های بازار کمک می‌کنند. در نتیجه اگر هزینه آن را با معاملاتی مانند اسپات مقایسه کنیم، به اندک بودن کارمزدهای این نوع قراردادها پی خواهیم برد.
مشخص کردن قیمت دارایی: مشخص کردن قیمت دارایی‌ها یکی از کاربردهای اصلی قراردادهای مشتقه است.
مدیریت ریسک: ارزش یک قرارداد مشتقه رابطه مستقیمی با قیمت دارایی یا ارز دیجیتال وابسته به آن دارد و می‌تواند ابزار مناسبی برای کاهش ریسک سرمایه گذاری باشد. برای مثال اگر فردی تصمیم بگیرد در یک صرافی مشتقه قراردادی خریداری کند که ارزش آن معمولا در جهت مخالف ارزش دارایی یا ارز دیجیتال اصلی او حرکت می‌کند، در حالتی که ارزش دارایی اصلی او پایین بیاید، با سود به دست آمده از این قرارداد تا حدودی ضرر خود را جبران خواهد کرد.
معایب قراردادهای مشتقه در صرافی ها
ریسک بالا: قراردادهای مشتقه رمز ارزی می‌توانند ریسک بسیار بالایی داشته باشند، زیرا قیمت دارایی‌های دیجیتال معمولا به صورت ناگهانی صعود و سقوط می‌کند. بنابراین در کنار پتانسیل سود بالا، ریسک ضرر سنگین هم وجود دارد.
سفته بازی: قراردادهای مشتقه معمولا به عنوان ابزارهای سفته بازی مورد استفاده قرار می‌گیرند. همان طور که می‌دانید، سفته بازی با ارزهای دیجیتال در بعضی سناریوها موجب از دست رفتن بخش بزرگی از سرمایه افراد خواهد شد.
سخن پایانی
در دنیای کریپتوکارنسی صرافی های متمرکز و غیر متمرکز از قراردادهای مشتقه پشتیبانی می‌کنند. از میان برترین پلتفرم‌هایی که برای انجام این نوع معاملات مورد استفاده قرار می‌گیرند، می‌توان به بایننس و اف تی ایکس اشاره کرد. اوکی اکسچینج، کوکوین، هیوبی گلوبال، گیت آی او و بای بیت نیز از جمله صرافی های شناخته شده دیگری هستند که امکان انجام معاملات فیوچرز و آپشن را فراهم کرده‌اند. چنین پلتفرم‌هایی به سرمایه گذاران اجازه می‌دهند به بازارهای رمز ارزی خاص با انعطاف پذیری بیشتر دسترسی داشته باشند.
صرافی های مشتقه امکان خرید قراردادهای «پرریسک و پربازده» را فراهم می‌کنند. انجام معاملات فیوچرز و آپشن می‌تواند ابزاری برای مدیریت ریسک باشد، اما از طرف دیگر ممکن است برای سفته بازی هم مورد استفاده قرار بگیرد. در پایان می‌توان گفت که وجود این نوع معاملات در دنیای کریپتو باعث شده تا سرمایه گذاران بیشتری برای ورود به این حوزه اقدام کنند.
