آکنه (یا جوش‌های پوستی) یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مرتبط با پوست در سراسر جهان شناخته می‌شود که همیشه افراد زیادی را با شدت‌های گوناگون دچار مشکل می‌کند. آکنه معمولاً از دوران نوجوانی بروز کرده و تا بزرگسالی هم ممکن است ادامه داشته باشد. تحقیقات زیادی اثبات کرده‌اند که میان آکنه و نوع رژیم غذایی ارتباط کاملی وجود دارد؛ به‌نحوی که نوع رژیم غذایی شما می‌تواند بر تشدید یا کاهش این بیماری پوستی اثرگذار باشد. در این مقاله تلاش خواهد شد تا ضمن بررسی اجمالی علت آکنه، برخی از غذاهای مفید و مضر نیز در این خصوص معرفی شوند.
علل علمی به‌وجود آمدن آکنه و جوش‌های پوستی را بشناسید
بلوغ عموماً به عنوان مهم‌ترین عامل آغازکننده‌ی آکنه شناخته می‌شود؛ زیرا که در این هنگام سطح هورمون آندروژن افزایش می‌یابد و این هورمون نیز بر افزایش تولید چربی و هم‌چنین افزایش روند شاخی شدن سلول‌های پوست مؤثر است. با این وجود برخی دیگر از عوامل ایجادکننده‌ی آکنه عبارت‌اند از :
- وراثت
- تجمع سلول‌های مرده و ایجاد زمینه‌ی مناسب برای بسته شدن دهانه‌ی فولیکول‌ها.
- نحریک پوست با خاراندن و هم‌چنین ایجاد زمینه‌ی التهاب و عفونت.
- رطوبت بیش از حد و تعریق زیاد پوست.
- استفاده از هورمون‌های آنابولیک در بدن‌سازی.
- غذاهای حاوی پروتئین کم.
- کاهش مصرف ویتامین E و ویتامین A.
خوراکی‌های مفیدی که می‌توانند به سلامت پوست و کاهش آکنه کمک کنند
معمولاً هنگامی که به آکنه دچار می‌شویم، اولین چاره‌ای که به ذهنمان می‌رسد، مراجعه به داروخانه و تهیه‌ی تعدادی صابون یا لوسیون یا داروهای شیمایی مخصوص رفع آکنه است. جدای از بررسی توان اثر بخشی و عوارض این قبیل مواد شیمیایی که اکنون محل بحث نیست، می‌توانید با تغییر رژیم غذایی و حذف مواد غذایی تحریک‌کننده‌ی آکنه و گنجاندن خوراکی‌های مفید بر سلامت پوست، با آکنه مبارزه کرده و پوست سالم‌تری داشته باشید. برخی از مواد غذایی مفید بر درمان آکنه عبارت‌اند از :
- مواد غذایی دارای روی: روی یک ماده‌ی ضدالتهاب و ضدباکتری قدرت‌مند است که مدت‌های طولانی در درمان آکنه مورد استفاده قرار می‌گیرد. جوانه‌ی گندم، غلات سبوس‌دار، آجیل‌های کم‌چربی و هم‌چنین لوبیا منابع سرشاری از روی محسوب می‌شوند. هم‌چنین می‌توانید روی را به صورت مکمل‌های دارویی استفاده کرده یا حتی لوسیون‌های حاوی این ماده را بر روی پوست خود قرار دهید.
- عسل : استفاده از عسل، چه به‌صورت خوراکی و چه به‌صورت ماسک، از روش‌های طبیعی قدیمی و موثر بر درمان آکنه است. عسل ضدالتهاب بوده و خواص آنتی‌باکتریال دارد؛ هم‌چنین پلی‌فنول‌های موجود در آن در درمان آکنه موثر هستند. عسل را می‌توانید به صورت خوراکی مصرف کنید یا از طریق ماسک بر روی پوست قرار دهید؛ البته پیشنهاد می‌شود ترکیبی از هر دو روش را امتحان کنید. فراموش نکنید که می‌توانید از طریق فروشگاه‌های آنلاین مانند دیجی‌کالا، انواع مختلف آن را مقایسه و سپس اقدام به خرید عسل طبیعی با قیمت مناسب نمایید.
- چای سبز: متخصصان پوست عقیده دارند که پلی‌فنول‌های موجود در چای سبز سبب کنترل چربی پوست و هم‌چنین کاهش التهاب می‌شوند؛ حتی اگر به‌صورت موضعی بر روی پوست قرار گیرند. با این وصف، قرار دادن این نوشیدنی مفید در وعده‌ها و میان‌وعده‌های غذایی به‌طور مرتب، بر سلامت پوست شما موثر خواهد بود.
- حبوبات و سویا: برای آن‌که هر فرآیند التیامی از جمله بهبود آکنه بتواند در بدن صورت گیرد، وجود مقادیر کافی از پروتئین و انرژی ضروری است. حبوباتی مانند نخودفرنگی، لوبیا، عدس و هم‌چنین دانه‌های سویا از منابع مهم پروتئین گیاهی محسوب می‌شوند که میزان قابل توجهی از فیبر و ویتامین نیز به بدن می‌رسانند. نیز فراموش نکنید که این مواد به هضم غذا کمک کرده و از این طریق به سم‌زدایی نیز کمک می‌کنند. می‌توانید با تهیه بهترین انواع حبوبات مثل نخود، لوبیا، عدس و... به صورت آنلاین و قرار دادن آن‌ها در وعده‌های غذایی مانند سوپ‌ها گام مهمی در جهت حفظ سلامت پوست خود بردارید.
- مواد غذایی دارای امگا-3: همان‌طور که گفته‌شد، اسیدهای چرب امگا-6، التهاب‌زا و مواد خوراکی دارای امگا-3، ضدالتهاب هستند. بنابراین چون همواره مواد غذایی دارای امگا-6 بیشتر در دسترس هستند، باید غذاهای دارای امگا-3ی بیشتری مصرف کنید تا تعادل میان این دو اسید چرب برقرار شود.
مواد غذایی و خوراکی‌هایی که می‌توانند سبب بروز آکنه شوند
خوراکی‌های رایج زیادی وجود دارند که به‌طور مستقیم بر شدت آکنه اثرگذار هستند؛ بنابراین به جهت داشتن پوستی عاری از آکنه و جوش، لازم است این نوع از مواد غذایی را بشناسید تا هم مصرف آن‌ها را کنترل کنید و هم جایگزین‌های کم‌ضررتری برای آن‌ها بیابید. برخی از مواد غذایی که می‌توانند باعث آکنه شوند، در زیر معرفی خواهند شد :
- مواد غذایی دارای کربوهیدرات و شکرهای تصفیه‌شده: کربوهیدرات و شکرهای تصفیه‌شده به سرعت در جریان خون جذب شده و قند خون را بالا می‌برند. بالا رفتن قند خون نیز باعث ترشح زیاد هورمون انسولین می‌شود تا این هورمون سطح قند خون را تنظیم کند. با این حال هورمون انسولین، آندروژن را فعال‌تر می‌کند که عاملی مهم در ایجاد آکنه است. نان‌های پخته‌شده با آرد سفید، ماکارونی‌ها، نوشیدنی‌های شیرین و شیرین‌کننده‌هایی مانند نیشکر از منابع سرشارکربوهیدرات محسوب می‌شوند.
- محصولات لبنی و شیر: در کنار تمام فوایدی که برای محصولات لبنی می‌دانید، دانشمندان مدت‌ها است که رابطه‌ی میان آکنه و خوردن محصولات لبنیِ به‌دست آمده از شیر را بررسی می‌کنند. یکی از دلایل اصلی ایجاد آکنه توسط شیر و محصولات لبنی این است که این مواد در بدن به افزایش هورمونی شبیه به انسولین کمک می‌کنند که همانند انسولین بر چرخه‌ی ترشح آندروژن و ایجاد آکنه موثر است. هم‌چنین شیر حاوی قند است که این موضوع خود محرک هورمون انسولین محسوب می‌شود و آکنه را تشدید می‌کند.
- فست‌فودها: فست‌فودها سرشار از کالری، چربی و هم‌چنین کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده هستند. یک مطالعه بر روی بیش از 5000 جوان و نوجوان چینی به روشنی اثبات کرد که رژیم‌های غذایی پرچرب مانند فست‌فودها، به میزان بیش از 43 درصد خطر ابتلا به آکنه را افزایش می‌دهند. احتمال داده می‌شود که فست‌فودها بر روند بیان ژن و نیز بر سطح هورمون‌ها تاثیر گذاشته و از این طریق آکنه را تشدید می‌کنند.
- شکلات‌های شیری: مدت‌ها تصور می‌شد که شکلات‌ها به خودیِ خود از مهم‌ترین علل آکنه هستند؛ در حالی‌که بررسی‌های تازه نشان می‌دهند که شکلات به شکل خام تاثیری بر آکنه ندارد. در واقع شکر و شیرینی و لبنیات موجود در شکلات است که بر سلامت پوست اثر می‌گذارند. بنابراین اگر از علاقه‌مندان به شکلات هستید، شکلات تلخ مرغوب مصرف کنید که مقادیر کمتری از شکر و لبنیات افزوده شده داشته باشد.
- مواد غذایی سرشار از امگا-6: رژیم‌های غذایی سرشار از امگا-6، همانند فست‌فودها، موجب افزایش سطح التهاب و تشدید آکنه می‌شوند؛ در حالی‌که مواد غذایی حاوی امگا-3 خاصیت ضدالتهابی دارند. از طرفی مواد غذایی که امگا-6 دارند خیلی بیشتر از خوراکی‌های دارای امگا-3 هستند و این عدم تعادل میان دو اسید چرب، بدن را به حالت التهابی سوق می‌دهند.
نتیجه‌گیری
مقایسه‌ی علل ایجاد آکنه که به صورت مفصل در این مطلب آورده شده است و هم‌چنین آگاهی از خوراکی‌های مفید و مضر در این خصوص، آشکار می‌نماید که با دقت بیشتر در رژیم غذایی می‌توانید تا حد زیادی سلامت پوست خود را تضمین کنید و از هزینه‌های گزاف درمانی و عوارض داروهای شیمیایی و صرف وقت و انرژی جلوگیری نمایید.
