انواع وضعیت قرار گیری جنین در رحم

با رشد جنین در دوران بارداری ممکن است او کمی در رحم حرکت کند و احساس لگد زدن یا تکان کنید یا حتی جنین به خودش پیچ بخورد و بچرخد. در ماه آخر بارداری جنین بزرگتر است و فضای کافی برای چرخیدن ندارد. وضعیت قرارگیری جنین با نزدیک شدن به موعد مقرر زایمان اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. این امر به این دلیل است که جنین برای آماده شدن برای زایمان باید به بهترین موقعیت برسد. پزشک شما به طور مداوم وضعیت قرار گیری جنین را در رحم در ماه آخر ارزیابی می‌کند.

وضعیت قرارگیری جنین در رحم: قدامی

در این حالت سر جنین رو به پایین است و صورت او رو به پشت شماست. چانه نوزاد در قفسه سینه‌اش قرار دارد و سر او آماده ورود به لگن است. جنین قادر است سر و گردن خود را خم کند و چانه را به سینه خود بکشد. این معمولا به عنوان وضعیت جلدی، قدامی یا تجمع سفالی خوانده می‌شود. باریک‌ترین قسمت سر می‌تواند روی دهانه رحم فشار داده و به بازشدن آن هنگام زایمان کمک کند. اکثر جنین‌ها معمولا در محدود هفته 33 تا 36 سرشان رو به پایین قرار می‌گیرد. این موقعیت ایده آل و ایمن برای زایمان است.

وضعیت قرارگیری جنین در رحم: خلفی

سر جنین رو به پایین قرار دارد اما صورت او به سمت شکم شما قرار گرفت است. به این حالت موقعیت خلفی گفته می‌شود. در مرحله اول زایمان تقریبا یک دهم تا یک سوم نوزادان در این موقعیت قرار دارند. پیش از تولد بیشتر این نوزادان به طور خود به خود صورت خود را در جهت درست حرکت می‌دهند. اما در تعدادی از موارد جنین نمی‌چرخد. در این وضعیت احتمال زایمان طولانی مدت با درد شدید کمر افزایش پیدا می‌کند. ممکن است زایمان اپیدورال برای کاهش درد هنگام زایمان انجام شود.

وضعیت قرارگیری جنین در رحم: وارونه (بریچ)

جنینی که در وضعیت وارونه است یعنی اینکه پاهایش پایین و سرش بالاست. این وضعیت به سه شکل است:

• وارونه کامل یا Complete breech: در این حالت لگن به سمت کانال تولد قرار دارد و پاها در زانوها خم شده و نزدیک باسن است.
• وارونه فرانک یا Frank breech: در این حالت لگن به سمت کانال تولد قرار دارد اما زانوهای جنین مستقیم جلوی بدنش قرار دارد و پاها نزدیک سر است.
• وارونه ناکامل یا Footling breech: یکی یا هر دو پای جنین به سمت کانال تولد قرار دارد.

وضعیت وارونه برای تولد مناسب نیست اگرچه بیشتر نوزادانی که در این وضعیت قرار دارند سالم به دنیا می‌آیند اما ممکن است دچار نقص هنگام تولد یا آسیب دیدگی شوند.
در بد تولد سر نوزاد آخرین قسمت از بدن اوست که از رحم خارج می‌شود و این امر عبور از کانال تولد را دشوارتر می‌کند. این موقعیت همچنین می‌تواند مشکل ساز باشد زیرا خطر ایجاد یک حلقه در بندناف را افزایش می‌دهد و باعث آسیب به نوزاد می‌شود.
پزشک شما قبل از ورود به هفته‌های پایانی خود، گزینه‌‎هایی را برای تلاش به منظور تغییر وضعیت جنین انجام می‌دهد. این روش شامل اعمال فشار روی شکم است که ممکن است برای شما ناراحت کننده باشد اما خطرناک نیست.

وضعیت قرارگیری جنین در رحم: خوابیده به صورت عرضی

جنین به صورت افقی در رحم دراز کشیده است. این موقعیت را دراز کشیدن به صورت عرضی می‌گویند. این در زایمان بسیار نادر است زیرا بیشتر نوزادان تا زمان زایمان سر را به سمت پایین می‌چرخانند. این امر به این دلیل است که این وضعیت احتمال پارگی بندناف را ایجاد می‌کند که به آن پرولاپس بندناف می‌گویند و در صورت بروز بلافاصله باید سزارین انجام شود.

نقشه شکم در دوران بارداری

آیا می‌خواهید موقعیت جنین را قبل از زایمان ردیابی کنید؟ می‌توانید از فرایند معروف به «نقشه برداری شکم» که از حدود ماه هشتم بارداری شروع می‌شود، استفاده کنید.
همه چیزی که شما نیاز دارید یک مارکر با یک رنگ غیرقابل شستشو و یک عروسک برای تجسم نحوه قرارگیری جنین در رحم است. بهتر است نقشه برداری شکم درست بعد از مراجعه به پزشک انجام شود. بنابراین مطمئنا می‌دانید که سر کودک شما رو به بالا یا پایین است. کافی است این مراحل را دنبال کنید:

• روی تخت دراز بکشید و فشار ناچیزی در ناحیه لگن خود واردکنید تا سر جنین را احساس کنید. این مثل یک توپ بولینگ کوچک احساس خواهد شد. آن را روی شکم خود علامت بزنید.
• از عروسک استفاده کنید تا براساس موقعیت سر و قلب کودک شروع به بازی در موقعیت‌های مختلف کنید.
• به حرکات جنین فکر کنید، کجا لگد می‌زنند؟ از ضربات آنها به عنوان سرنخ موقعیت خود استفاده کنید.
• با استفاده از مارکر جنین را روی شکم خود بکشید برخی مادران خلاقیت به خرج می‌دهند و نقاشی زیبایی روی شکم خود می‌کشند.

آیا می‌توان وضعیت قرار گیری جنین را تغییر داد؟

برخی اوقات ممکن است جنین در وضعیت صحیحی برای زایمان قرار نگیرد. این مهم است که بدانید جنین درست قبل از تولد در وضعیت انسداد قدامی قرار نداشته باشد. موقعیت قرار گیری جنین در حین زایمان می‌تواند عوارضی ایجاد کند. روش‌هایی وجود دارد که می‌توانید از آنها استفاده کنید تا جنین در موقعیت مناسب قرار گیرد. می‌توانید موارد زیر را امتحان کنید:

• وقتی می‌نشینید، لگن را به سمت جلو خم کنید.
• روی یک توپ ورزشی بزرگ بنشینید.
• هنگام نشستن مطمئن شوید که باشن شما بالاتر از زانوها قرار گیرد.
• اگر شغل شما به نشستن زیادی احتیاج دارد، استراحت کنید.
• در ماشین خود روی بالشتک بنشینید.
• چند وقت بک بار روی دست‌ها و زانوها قرار بگیرید. این کار را روزی چند بار امتحان کنید تا کودک در وضعیت درست قرار گیرد.