غذای نوزاد

غذای کمکی برای نوزاد را از چند ماهگی شروع کنم؟ لیست غذاهای کمکی نوزاد شامل چه غذاهایی است؟ غذای نوزاد باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟

غذای کمکی برای نوزاد از چند ماهگی؟

متخصصان بر این باورند که بهترین سن برای شروع غذای کمکی اواخر 6 ماهگی نوزاد است. البته در این زمان تغذیه با شیر مادر قطع نمی‌شود و حتی دفعات شیردهی باید افزایش پیدا کند. ضمن اینکه لازم است مادر بر حسب نیاز کودک در تغذیه او از آب جوشیده سرد هم استفاده کند.

غذاهای کمکی برای نوزاد 7 ماهه

بهتر است معرفی غذای کمکی را با یک قاشق چای‌خوری فرني آرد برنج یا یک قاشق چای‌خوری حريره بادام شروع کنید. می‌توانید حریره بادام را در اواخر شش ماهگی به نوزاد معرفی کنید و در هفته‌های بعد این غذاها را برای نوزاد 7 ماهه آماده کنید:

• پوره سیب
• پوره موز
• پوره نخود فرنگی
• پوره هویج
• پوره سیب زمینی
• دستور پخت حریره بادام را ببینید و غذای نوزاد را با این روش آماده کنید.

طرز تهیه پوره برای نوزاد

برای تهیه پوره سبزیجات آنها را بپزید و سپس با گوشتکوب له شان کنید. پوره ها به سرعت آماده می‌شوند و ویتامین‌های مورد نیاز بدن کودک شما را تأمین می‌کنند.

خیلی از میوه ها قابلیت تبدیل شدن به پوره را دارند و اتفاقاً می‌توانند به غذای خوشمزه‌ای برای کودک تبدیل شوند. موز، انبه، طالبی و. نمونه‌ای از این میوه ها هستند که معمولاً با ذائقه کودک جور در می‌آیند.

نکته‌هایی در مورد تغذیه نوزاد با پوره

1- پوره ها را به مقدار کم در اختیار کودک قرار دهید.

2- اگر برای اولین بار می‌خواهید به کودک پوره بدهید مقدار کمتری در نظر بگیرید.

3- از اضافه کردن شکر، نمک و طعم دهنده به پوره ها خودداری کنید.

4- به مدت سه روز غذای یکسانی را برای کودک آماده کنید تا از بابت آلرژی‌زا نبودن آن ماده غذایی مطمئن شوید.

5- ممکن است در ابتدا کودک شما از خوردن غذایی که برایش آماده کرده‌اید، امتناع کند. صبر داشته باشید و دوباره امتحان کنید.

6- قبل از شروع غذا دادن به کودک از توصیه‌های پزشک متخصص اطفال غافل نشوید.

غذای کمکی برای نوزاد 8 ماهه

برای تهیه غذای نوزاد در 8 ماهگی می‌توانید از این مواد غذایی استفاده کنید:

• زرده تخم ‌مرغ پخته شده
•  ماست
•  پنير پاستوريزه بدون نمک
• خرمای بدون پوست و نرم شده
• میوه و آب میوه طبیعی (در این مرحله کودک می‌تواند تا روزی 60 سی‌سی آب میوه طبیعی بخورد)
• حبوباتی مانند عدس و ماش در سوپ نوزاد
• انواع نان

کودک در ماه هشتم می‌تواند تا روزی 10 قاشق چای‌خوری غلات پخته، روزی 3-4 قاشق چای‌خوری میوه و سبزی‌های پخته شده مصرف کند که البته این مقادیر باید در چندین وعده به کودک داده شود.

سرلاک برنج، غذای نوزاد مقوی و سالم

یکی از غذاهای کمکی مقوی برای نوزادان سرلاک است. می‌توانید خودتان در خانه سرلاک برنج را از 7 ماهگی به بعد برای نوزاد آماده کنید.

• برای تهیه سرلاک برنج به یک چهارم پیمانه برنج قهوه‌ای، یک پیمانه آب و شیرمادر یا شیر خشک نیاز دارید.
•  برنج را داخل دستگاه غذاساز ریخته و آن را به پودر تبدیل کنید.
• بگذارید آب بجوشد و برنج را به آن اضافه کنید و هم بزنید.
• اجازه دهید برنج و آب 10 دقیقه روی شعله ملایم بجوشند. همزدن را ادامه دهید تا برنج‌ها بهم نچسبند.
• بعد از خنک شدن غذا برای رقیق‌تر شدن سرلاک داخل آن شیر بریزید.

غذای کمکی برای نوزاد 9 ماهه و غذای نوزاد 10 ماهه

• کته نرم همراه با کمی گوشت قرمز یا مرغ
• بیسکوییت‌های ساده
• نخود و لوبیا
• خرمای نرم شده
• ماکارونی
• رشته فرنگی در سوپ

در این زمان برای تهیه غذای نوزاد دستتان باز تر است. می‌توانید غذاهای انگشتی مانند ساندویچ‌های کوچکی برایش آماده کنید و این مواد غذایی را برای تهیه غذای کمکی نوزاد به رژیم غذایی‌اش راه دهید.

در ده ماهگی میوه ها را هم در برنامه غذایی کودک جای دهید. برای اینک کار یک قاشق مرباخوری از میوه فصل را انتخاب کرده و به تدریج مقدار آن را به سه قاشق مرباخوری افزایش دهید. بهتر است که میوه انتخابی شما کاملاً رسیده، شسته و پوست کنده باشد و هسته هم نداشته باشد.

یادتان باشد که نیاز کودک به میوه در این سن کم است. مصرف زیاد میوه سبب پر شده حجم معده کودک شده و به این ترتیب ممکن است از مصرف سایر غذاهای کمکی نوزاد خودداری کند. پس در معرفی میوه به کودک زیاده‌روی نکنید.

غذای کمکی نوزاد از 11 ماهگی به بعد

• بستنی
• ماهی
• تخم مرغ آب پز
• چغندر
• شغلم اسفناج
• شیرمعمولی

از یازده ماهگی به بعد می‌توانید غذای نوزاد را متنوع‌تر کنید. مواد غذایی بالا را به غذای کمکی کودک اضافه کرده و سعی کنید در غذای کودک از نمک و شکر اضافه استفاده نکنید.

غذای مقوی برای کودکان کم وزن

افزایش وزن نوزاد موضوعی است که اگر بر اساس نمودارهای موجود انجام نشود، مادران را نگران می‌کند. یکی از دلایل زیاد نشدن وزن نوزاد مربوط به تغذیه اوست. متخصصان تغذیه کودک توصیه می‌کنند که برای کودکان کم وزن این غذاهای کمکی را در نظر بگیرید:

• استفاده ازغذای کمکی تا حد زیادی به وزن گیری نوزاد کمک می‌کند و بهتر است مادران از اواخر 6 ماهگی به فکر تهیه غذای کمی نوزاد باشند.
• برای مقوی شدن غذای کمکی کودک در داخل سوپ او کمی کره یا روغن‌زیتون بریزید. این چربی‌ها انرژی‌زا هستند متنها باید مقدارشان بسیار کم باشد.
• اگر بعد از شروع مصرف غذای کمکی وزن نوزاد افزایش پیدا نکرد بهتر است او را نزد پزشک ببیند. شاید وجود یک عامل بیماری‌زا اجازه نمی‌دهد که غذای کمکی نوزاد جذب بدنش شود و به همین دلیل نوزاد کم وزن مانده است.
• غذاهای کمکی برای افزایش وزن نوزاد شامل همین مواد غذایی گفته‌شده در ماه‌های مختلف هستند اما بهتر است در وعده‌های مناسب و به‌اندازه در اختیار کودک قرار گیرند.

طرز تهیه سوپ برای نوزاد

مواد لازم

• یک عدد ران مرغ
• دو قاشق سوپ خوری برنج
• یک عدد هویج
• دوقاشق سوپ خوری نخود سبز
• یک عدد سیب زمینی کوچک
• یک عدد گوجه فرنگی کوچک
• یک قاشق سوپ خوری جعفری خرد شده

طرز تهیه

• گوجه فرنگی، سیب زمینی و هویج را خرد کنید.
• مرغ را با برنج، هویج، نخود سبز و گوجه فرنگی داخل قابلمه کوچکی ریخته و روی شعله کم قرار دهید تا نیم‌پز شوند.
• سیب زمینی های خرد شده و جعفری را اضافه کنید و اجازه دهید همه مواد کاملاً بپزند.
• بعد از جا افتادن سوپ کمی صبر کنید تا سرد شود و با قاشق کوچک این غذای کمکی را به کودک بدهید.

نکته‌هایی در مورد طرز تهیه سوپ برای نوزاد

• بهتر است در ابتدا از مرغ بدون چربی برای تهیه سوپ استفاده کنید. به اندازه یک تکه گوشت خورشتی مرغ داخل سوپ بریزید و سایر سبزیجات را اضافه کنید. سپس به تدریج مقدار مرغ یا گوشت را افزایش دهید.
•  به تدریج با افزایش سن کودک هر چند روز یکبار یک سبزی جدید به مقدار کم به سوپ اضافه کنید تا ذائقه کودک با طعم‌های مختلف آشنا شود. جعفری، گشنیز، لوبیا سبز، کرفس، کدو و... می‌توانند یکی از این سبزیجات باشند.
• یادتان باشد که از پایان یک سالگی به بعد می‌توانید از اسفناج استفاده کنید و تا قبل از آن دور این سبزی را برای تهیه غذای نوزاد خط بکشید.
• بهتر است سبزیجات را جداگانه بپزید و مقدار کمی از آنها را به غذای نوزاد اضافه کنید
• لازم نیست به غذای نوزاد نمک، فلفل یا چاشنی دیگری اضافه کنید تا به نظر خودتان خوشمزه‌تر شود.
• هرگز برای تهیه سوپ نوزاد به سراغ عصاره گوشت، مرغ یا سبزیجات نروید.

مواد غذایی ممنوعه در تهیه غذای نوزاد

برای تهیه غذای نوزاد از این مواد غذایی دوری‌کنید:

• تخم‌مرغ خام
• چای، شیرهای طعم دار و مواد غذایی حاوی کافئین
• مواد غذایی ادویه‌دار و طعم‌دهنده‌هایی مانند انواع سس‌های رقیق و غلیظ
• مواد غذایی کم‌چرب و سرشار از فیبر
• مواد غذایی شور و شیرین
• مغز دانه‌ها و دانه‌های خوراکی روغنی
• مواد گوشتی فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس

غذای کمکی زودتر از 6 ماهگی چه خطراتی دارد؟

از آنجا که بعضی ازمادران می‌خواهند نوزادشان زودتر چاق و تپل شود، ممکن است غذای کمکی نوزاد را زودتر از 6 ماهگی نوزاد شروع کنند. متخصصان می‌گویند که این کار برای نوزاد خطرناک است. در این صورت حجم معده با مواد غذایی کم ارزش‌تری نسبت به شیر مادر پر می‌شود و به این ترتیب شیر مادر که غذای کاملی است، کمتر به بدن کودک می‌رسد. علاوه بر این غذای کمکی بر عکس شیر مادر به‌راحتی با ویروس‌ها و باکتری‌ها آلوده شده و خطر عفونت و اسهال را افزایش می‌دهد چون در ماه‌های اول زندگی قدرت دفاعی دستگاه گوارش نوزاد در برابر عوامل بیماری‌زا بسیار پایین است.

احتمال بروز حساسیت غذایی مشکل دیگری است که احتمال بروز آن وجود دارد.

وعده‌های غذای کمکی نوزاد

روش صحیح نگهداری از غذای نوزاد

اگر مقداری از غذای کودک نیم خورده در بشقاب او باقمانده آن را دوباره داخل ظرف دیگری نریزید و برای وعده بعدی غذای کودک از آن استفاده نکنید. از آنجا که با قاشق غذا را به دهانش می‌برد و دوباره داخل بشقاب فرو می‌رود باکتری‌ها از دهان به غذا منتقل می‌شوند. هنگام نگهداری از غذای کودک در داخل یخچال به دما و میزان سرمای یخچال هم توجه داشته باشید.

در مجموع بهت راست روش های صحیح نگهداری از غذای کودک را بدانید و غذای او را طوری در یخچال و فریزر نگهدارید تا همواره غذای کمکی نوزاد سالم بماند.

شست و شوی ظرف غذای نوزاد

درست که نیازی به استرلیزه کردن ظروف نیست اما بهتر است که ظرف غذای نوزاد را بلافاصله بعد از تمام شدن غذاخوردن او، خوب بشویید و البته وسایل و ظروفی که برای تهیه وپخت غذا استفاده شده‌اند را هم کاملاً تمیز کنید. شست و شوی حوله آشپزخانه، ابر و اسفنج ظروفشویی هم از انتقال میکروب‌ها و عوامل بیماری‌زا به بدن کودک پیشگیری می‌کند.

رعایت بهداشت در تهیه غذای نوزاد

• گوشت خام، مرغ و ماهی خام از جمله موادی هستند که به سرعت آلودگی را به سایر مواد غذایی منتقل می‌کنند. از این رو توصیه می‌شود که آنها را به طور جداگانه در یخچال قرار دهید تا با میوه ها و سبزیجات در تماس نباشند. علاوه بر این وسایلی که برای خرد کردن مواد غذایی خام استفاده می‌شوند باید کاملاً شسته شده و برای خرد کردن مواد غذایی خام از آنها استفاده نشود.
• نکته دیگری که لازم است مادرها هنگام تهیه غذای کودک به آن توجه کنند این است که مواد غذایی خام مانند گوشت، مرغ، تخم مرغ و ماهی را خوب بپزند.
•  شستن دست‌ها قبل از تهیه غذای کودک را به یک عادت روزانه تبدیل کنید. حتی قبل از اینکه برای سرو غذا آماده شوید باز هم دست‌هایتان را خوب بشویید.

غذای نوزاد را در دمای اتاق قرار ندهید

زمانی که غذای داغ را در دمای اتاق رها می‌کنید تا سرد شود، در این فاصله میکروب‌ها داخل غذای کودک شروع به رشد می‌کنند. از این رو غذای داغ را تا قبل از سرد شدن در اختیار کودک قرار دهید. برای سرد شدن غذا آن را داخل یخچال بگذارید. اگر غذایی بیش از دو ساعت بیرون از یخچال مانده دیگر برای تغذیه کودک از این غذا استفاده نکنید.

آب میوه قبل از غذا ممنوع

دادن آب میوه به مقدار زیاد و یا شیرینی قبل از غذا، سبب کم شدن اشتها می شود و رشد کودک را به خطر می اندازد. بنابراین آب میوه و یا میوه رسیده و نرم را که با پشت قاشق له کرده اید، دو بار در روز بعد از غذای وسط روز و با حجم کم به کودم بدهید، ویتامین های مورد نیاز کودک به ویژه ویتامین C از راه شیر مادر تامین می شوند.

باقیمانده غذای کودک را دور بریزید

اگر مقداری از غذای کودک نیم خورده در بشقاب او باقمانده آن را دوباره داخل ظرف دیگری نریزید و برای وعده بعدی غذای کودک از آن استفاده نکنید. از آنجا که با قاشق غذا را به دهانش می برد و دوباره داخل بشقاب فرو می رود باکتری ها از دهان به غذا منتقل می شوند. هنگام نگهداری از غذای کودک در داخل یخچال به دما و میزان سرمای یخچال هم توجه داشته باشید.

کنار آمدن با بدغذایی نوزاد
اگر می بینید که نوزاد شما نسبت به مصرف مواد غذایی علاقه نشان نمی دهد صبور باشید و به زور ماده غذایی خاصی را به کودک ندهید. غذاهای دیگری را به او معرفی کنید و چند هفته بعد دوباره معرفی این غذا را امتحان کنید.  

تزئین غذای نوزاد