اجرت المثل:
مزد و حقوقی که در اسلام و قانون کشور گفته شده مرد در ازای کار کردن زن درخانه و بچه داری به همسرش پرداخت کند.
اجرت المثل شروطی را میطلبد که قبل از اثبات شدن از سوی زوجه، هرگز قابل مطالبه نیست.
تنها درصورتی که زن ثابت کند بابت کارهای خانه و یا نگهداری و شیر دادن به فرزند قصد تبرع یعنی مجانی کارکردن را نداشته است.
علی مندنی پور رئيس اتحاديه سراسری كانونهای وكلای كشور: اينكه زن به ازای همسرداری، بچه داری و آشپزی از مرد برای دريافت حقوق شكايت كنه تعریف نشده و همچین حقی وجود ندارد.
خانومها باحضور در دادگاه خانواده برای دریافت اجرت المثل دادخواست، تنظیم کرده و درخواست میکنند تا هزینه کارکردن درخانه و بچه داری را دادگاه ازهمسر مطالبه کند ولی دادگاه این درخواست را ردمیکند.
همچنان بسیاری از زنان علت رد این درخواست را نمیدانند و اطلاعی از آن ندارند.
شرایط دریافت اجرت المثل
ولی الله حسینی قاضی دادگاه و سرپرست مجتمع قضایی شهید محلاتی:
① درخواست طلاق از سوی زوجه صورت نگیرد و این درخواست باید از سمت زوج باشد.
معمولا وقتی مرد درخواست طلاق بدهد، زن میتواند اجرت المثل مطالبه کند.
اما... اگر درخواست طلاق ازطرف مرد بر اساس سوء رفتار زن باشد، دیگر اجرت المثلی به زن تعلق نخواهد گرفت.
②انجام کارهایی خارج از وظایف همسری:
اگر زن قصد رایگان انجام دادن کارها را داشته باشد اجرتی به او تعلق نمیگیرد.
③درصورتی که زن بدون رضایت مردخانه را ترک کند یا خواستههای جنسی مرد را رد کرده و به وظایف زناشویی خود عمل نکند، زن ناشزه شناخته شده و اجرت المثلی به اوتعلق نخواهد گرفت.
④اجرای تكاليف خانوادگی و كاركردن زوجه درخانه درطی مدت زمانی كه زوجين باهم زندگی ميكنند اجرتی تعلق نميگيرد و اين اقدام زوجه برای مطالبه حقوق ماجور است.
⑤اگر درضمن عقدشرط مالی درمورد کارهای زوجه در امر خانه داری وجود داشته باشد، مثلا مبلغ معینی به عنوان اجرت برای زن درقبال کارهای خانه پیش بینی شده باشد، نوبت به پرداخت اجرت المثل نمیرسد.
⑥ اگر زوجه قصد کرده باشد که وظایف مربوط به خانه داری را به صورت رایگان انجام دهد، بعدها نمیتواند تقاضای اجرت المثل کند.
⑦زن نمیتواند اجرت المثل گذشته را طلب کند اگر چه درعوام گفته میشود كه زوجه برای فعاليتهايی كه درمنزل زوج ميكند ميتواند اجرت دريافت كند اما در دادگاههايی شرع اسلامی ازقديم تاكنون هيچگاه حكم به دريافت اجرت المثل از سوی زوجه درهنگام زندگی مشترك داده نشده و هم اكنون قضات چنين دعوايی را رد ميكنند.
⑦زن درمدت زناشویی نمیتواند طی دادخواستی درخواست مطالبه اجرت المثل کند مگر اینکه این درخواست حقوقی باشد که آن هم مستلزم شرایطی است مثلا نمیتواند بگوید حقوق و دستمزد اجرت المثل گذشته من را بده.
⑧اگر زن و شوهر دارند باهم زندگی میکنند زن نمیتواند درخواست مطالبه اجرت المثل کند
زن کارهای خانه را باید حتماً به دستور مرد انجام دهد درصورتی که مردهیچ دستوری به زن برای انجام کارهای منزل نداده باشد و زن خودش کارهای منزل را انجام دهد نمیتواند مبلغی بابت کارهای خانه بگیرد.
⑨زن درصورتی میتواند اجرت عملش را بگیرد که شرایط بالا برای دادگاه ثابت شود تا دادگاه با توجه به شرایط و کارهای انجام شده مقدار اجرت را معین کند اگر زن نتواند ثابت کند اجرت تعلق نمیگیرد.
چه کارهایی شامل اجرت المثل میشود؟
کارهایی مثل کارهای تخصصی، پرستاری از افرادبیمار درخانواده، یا هر کار دیگری که زن به درخواست همسرش انجام داده.
چه زمانی اجرت المثل تعلق نمیگیرد؟
❶زمانی که کار انجام شده جزء وظایف عادی خانه باشد مانند آشپزی، نظافت و مراقبت ازفرزندان به شرطی که درحدمتعارف باشد و جزء درخواستهای مازاد آقا نبوده باشد، به زن اجرت المثل تعلق نمیگیرد.
تصمیم گیری نهایی درباره اجرت المثل بر عهده قاضی است و زن باید بتواند ثابت کند که حق مطالبه این مبلغ را دارد.
❷کارهای داوطلبانه: در زمانی که خانم خارج از وظایف خود در زندگی کارهایی را به صورت داوطلبانه انجام دهد، نمیتواند درقبال انجام آن امور، درخواست اجرت المثل بدهد.
❸کارهایی که درقبال آن به خانم دستمزد پرداخت شده: زمانی که خانم به درخواست آقا کاری انجام داده باشد و درمقابل، آقا برای انجام آن امور مبلغ مشخصی را به خانم پرداخت کرده باشد، زوجه برای انجام این امور محق دریافت اجرت المثل نمیباشد.
❹کارهایی که به خانواده زیان رسانده:
در زمانی که خانم کاری انجام دهد و به ضرر خانواده شده باشد، نمیتواند درقبال انجام آن امور، درخواست مطالبه اجرت المثل داشته باشد.
❻عدم تمکین زن: در زمان ناشزه بودن، خانم به دلیل این امر که از وظایف زناشویی خودداری نموده است، اجرت المثل ایام زوجه را نمیتواند مطالبه نماید.
❼درصورتی که زن یکی از مواردعدم تمکین عام مانند تغییر محل سکونت بدون اجازه شوهرش را انجام دهد، یا از قوانین تمکین خاص مانند حضور درمنزل همسرش بدون عذرموجه پیروی نکند، امکان دریافت اجرت المثل را نخواهد داشت.
درصورت عدم تمکین عام یا خاص زن ازشوهر اجرت المثل به او تعلق نمیگیرد.