قرآن خوانی به زبان فارسی (جز دوم)

⚠️البقره

وَكَذَٰلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِّتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا وَمَا جَعَلْنَا الْقِبْلَةَ الَّتِي كُنتَ عَلَيْهَا إِلَّا لِنَعْلَمَ مَن يَتَّبِعُ الرَّسُولَ مِمَّن يَنقَلِبُ عَلَىٰ عَقِبَيْهِ وَإِن كَانَتْ لَكَبِيرَةً إِلَّا عَلَى الَّذِينَ هَدَى اللَّهُ وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُضِيعَ إِيمَانَكُمْ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوفٌ رَّحِيمٌ

ﻭ ﻫﻤﺎﻥ ﮔﻮﻧﻪ [ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺭﺍﻩ ﺭﺍﺳﺖ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻛﺮﺩﻳﻢ ] ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﺍﻣﺘﻲ ﻣﻴﺎﻧﻪ [ ﻭﻣﻌﺘﺪﻝ ﻭ ﭘﻴﺮﺍﺳﺘﻪ ﺍﺯ ﺍﻓﺮﺍﻁ ﻭ ﺗﻔﺮﻳﻂ ] ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻳﻢ ﺗﺎ [ ﺩﺭ ﺍﻳﻤﺎﻥ ، ﻋﻤﻞ ، ﺩﺭﺳﺘﻲ ﻭ ﺭﺍﺳﺘﻲ ] ﺑﺮ ﻣﺮﺩم ﮔﻮﺍﻩ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻭ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻫﻢ ﮔﻮﺍﻩ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﺑﺎﺷﺪ . ﻭ ﻣﺎ ﻗﺒﻠﻪ ﺍﻱ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺑﻮﺩﻱ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺍﻳﻦ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻳﻢ ﺗﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺍﺯ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﭘﻴﺮﻭﻱ ﻣﻰ  ﻛﻨﻨﺪ ﺍﺯ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺍﺳﻠﺎم ﻭ ﺍﻃﺎﻋﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺮﻣﻰ  ﮔﺮﺩﻧﺪ [ ﻭ ﻣﺘﻌﺼﺒﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻗﺒﻠﻪ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﻛﻌﺒﻪ ﻣﻰ  ﻣﺎﻧﻨﺪ ] ﻣﻌﻠﻮم ﻭ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﻴﻢ ; ﮔﺮ ﭼﻪ ﺍﻳﻦ ﺣﻜﻢ ﺟﺰ ﺑﺮ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺧﺪﺍ ﻫﺪﺍﻳﺘﺸﺎﻥ ﻛﺮﺩﻩ ﮔﺮﺍﻥ ﻭ ﺩﺷﻮﺍﺭ ﺑﻮﺩ . ﻭ ﺧﺪﺍ ﺑﺮ ﺁﻥ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﺗﺒﺎﻩ ﻛﻨﺪ ; ﺯﻳﺮﺍ ﺧﺪﺍ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﺮﺩم ﺭﺅﻭﻑ ﻭ ﻣﻬﺮﺑﺎﻥ ﺍﺳﺖ .(١٤٣)

در این آیه به جای کلمه نماز، واژه ایمان بکار رفته است که نشان دهنده ی اهمیّت و مقام نماز و برابری آن با تمام ایمان می‌باشد. «وَ مٰا کٰانَ اللّٰهُ لِیُضِیعَ إِیمٰانَکُمْ»

مقام تسلیم بر افراد عادّی سنگین است: «لَکَبِیرَةً» وتنها کسانی به این مقام دست می‌یابند که هدایت خاصّ الهی شامل آنان شود. «إِلاّٰ عَلَی الَّذِینَ هَدَی اللّٰهُ»

⚠️البقره

الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَعْرِفُونَهُ كَمَا يَعْرِفُونَ أَبْنَاءَهُمْ وَإِنَّ فَرِيقًا مِّنْهُمْ لَيَكْتُمُونَ الْحَقَّ وَهُمْ يَعْلَمُونَ

ﺍﻫﻞ ﻛﺘﺎﺏ ، ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﺳﻠﺎم ﺭﺍ [ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺍﻭﺻﺎﻓﺶ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺗﻮﺭﺍﺕ ﻭ ﺍﻧﺠﻴﻞ ﺧﻮﺍﻧﺪﻩ ﺍﻧﺪ ]ﻣﻰ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ ، ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺍﻱ ﻛﻪ ﭘﺴﺮﺍﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻣﻰ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ ; ﻭ ﻣﺴﻠﻤﺎً ﮔﺮﻭﻫﻲ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﺣﻖ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻰ ﺩﺍﻧﻨﺪ ، ﭘﻨﻬﺎﻥ ﻣﻰ ﺩﺍﺭﻧﺪ .(١٤٦)

اگر روحیّه ی حقیقت طلبی نباشد، علم به تنهایی کافی نیست. یهود با آن شناخت عمیق از رسول خدا، باز هم او را نپذیرفتند. «یَعْرِفُونَ... لَیَکْتُمُونَ» 

حتّی درباره ی دشمنان، انصاف را مراعات کنیم. قرآن، کتمان را به همه ی اهل کتاب نسبت نمی دهد. «فَرِیقاً مِنْهُمْ لَیَکْتُمُونَ»

⚠️البقره

الْحَقُّ مِن رَّبِّكَ فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ

[ ﺍﻱ ﺍﻣﺖ ﺍﻳﻦ ] ﺣﻖ [ ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮِ ﻗﺒﻠﻪ ﺍﺳﺖ]  ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭ ﺗﻮﺳﺖ; ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﺯ ﺗﺮﺩﻳﺪ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﻖ ﻣﺒﺎﺵ.(١٤٧)

دستورها و فرامین الهی که از طریق وحی و یا روایات ثابت شود، جای مجادله و مناقشه ندارد. «فَلاٰ تَکُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِینَ»

⚠️البقره

فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ وَاشْكُرُوا لِي وَلَا تَكْفُرُونِ

ﭘﺲ ﻣﺮﺍ ﻳﺎﺩ ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﻳﺎﺩ ﻛﻨﻢ ﻭ ﻣﺮﺍ ﺳﭙﺎﺱ ﮔﺰﺍﺭﻳﺪ ﻭ ﻛﻔﺮﺍﻥ ﻧﻌﻤﺖ ﻧﻜﻨﻴﺪ .(١٥٢)

این آیه، نشانگر نهایت لطف خداوند به بنده است. انسانی که جهل، فقر، فنا و حقارت، از ویژگی‌های اوست، چقدر مورد لطف قرار گرفته که خداوندِ علیم، غنی، باقی و عزیز به او می‌گوید: مرا 

یاد کن تا ترا یاد کنم.

یاد کردن خدا تنها با زبان نیست، با دل و جان باید خدا را یاد کرد. یاد خدا هنگام گناه و دست کشیدن از آن، یاد واقعی است. و شاید بهترین نوع یاد کردن خداوند، نماز است که فرمود: «أَقِمِ الصَّلاٰةَ لِذِکْرِی» [طه 14]

⚠️البقره

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ

ﺍﻱ ﺍﻫﻞ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺍﺯ ﺻﺒﺮ ﻭ ﻧﻤﺎﺯ [ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﻞ ﻣﺸﻜﻠﺎﺕ ﺧﻮﺩ ﻭ ﭘﺎﻙ ﻣﺎﻧﺪﻥ ﺍﺯ ﺁﻟﻮﺩﮔﻲ ﻫﺎ ﻭ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﺭﺣﻤﺖ ﺣﻖ ] ﻛﻤﻚ ﺑﺨﻮﺍﻫﻴﺪ ﺯﻳﺮﺍ ﺧﺪﺍ ﺑﺎ ﺻﺎﺑﺮﺍﻥ ﺍﺳﺖ .(١٥٣)

در این آیه به مسلمانان دستور داده می‌شود تا در برابر حوادث سخت زندگی، از صبر و نماز یاری بجویند. 

اصولاً انسانِ محدود، در میان مشکلات متعدّد و حوادث ناگوار، اگر متصل به قدرت نامحدود الهی نباشد، متلاشی ومنکوب می‌شود. و انسانِ مرتبط با خداوند، در حوادث و سختی ها، خود را نمی بازد و برای او حوادث، بزرگ نمی نماید.

 کسی که نماز را با حضور قلب و با توجّه می‌خواند، به معراج می‌رود. هرچه پرواز معنوی او بیشتر باشد و بالاتر رود، دنیا و مشکلات آن و حتّی خوشی‌های آن کوچکتر می‌شود. 

انسان، یا در نعمت بسر می‌برد که باید به آیه قبل عمل کند؛ «فَاذْکُرُونِی، اُشْکُرُوا لِی» و یا در سختی بسر می‌برد که باید به این آیه عمل کند؛ «اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ»

⚠️البقره

وَلَنَبْلُوَنَّكُم بِشَيْءٍ مِّنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ

ﻭ ﺑﻲ ﺗﺮﺩﻳﺪ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﭼﻴﺰﻱ ﺍﻧﺪﻙ ﺍﺯ ﺗﺮﺱ ﻭ ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ ﻭ ﻛﺎﻫﺶ ﺑﺨﺸﻲ ﺍﺯ ﺍﻣﻮﺍﻝ ﻭ ﻛﺴﺎﻥ ﻭ ﻣﺤﺼﻮﻟﺎﺕ [ ﻧﺒﺎﺗﻲ ﻳﺎ ﺛﻤﺮﺍﺕ ﺑﺎﻍ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﺯ ﺯﻥ ﻭ ﻓﺮﺯﻧﺪ ] ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ ﻣﻰ ﻛﻨﻴﻢ . ﻭ ﺻﺒﺮﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺸﺎﺭﺕ ﺩﻩ .(١٥٥)

آزمایش و امتحان یک برنامه و سنّت حتمی الهی است. «وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ» 

ناگواری ها، سبب مقاومت ورشد است. بسیاری از صفات انسان از قبیل صبر، رضا، تسلیم، قناعت، زهد، تقوا، حلم و ایثار، در سایه ی برخورد با تنگدستی‌ها است. «وَ بَشِّرِ الصّٰابِرِینَ»

امام حسین علیه السلام وقتی فرزندش روی دستانش تیر خورد و شهید شد، فرمود: «هون علی ما نزل بی انه بعین الله» این حادثه سخت، چون خدا می‌بیند برایم آسان می‌نماید.

⚠️البقره

الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ

ﻫﻤﺎﻥ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﭼﻮﻥ ﺑﻠﺎ ﻭ ﺁﺳﻴﺒﻲ ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺳﺪ ﮔﻮﻳﻨﺪ : ﻣﺎ ﻣﻤﻠﻮﻙ ﺧﺪﺍﻳﻴﻢ ﻭ ﻳﻘﻴﻨﺎً ﺑﻪ ﺳﻮﻱ ﺍﻭ ﺑﺎﺯﻣﻰ ﮔﺮﺩﻳﻢ .(١٥٦)

شعار صابران «إِنّٰا لِلّٰهِ وَ إِنّٰا إِلَیْهِ رٰاجِعُونَ» است. در حدیث می‌خوانیم: هرگاه با مصیبتی مواجه شدید، جمله ی «إِنّٰا لِلّٰهِ وَ إِنّٰا إِلَیْهِ رٰاجِعُونَ» را بگویید.

 گفتن «إِنّٰا لِلّٰهِ» و یاد خدا به هنگام ناگواری ها، آثار فراوان دارد: 

الف: انسان را از کلام کفر آمیز و شکایت باز می‌دارد. 

ب: موجب تسلیت و دلداری و تلقین به انسان است. 

ج: مانع وسوسه‌های شیطانی است. 

د: اظهار عقاید حقّ است. 

ه: برای دیگران درس و الگو شدن است. 

مردم در برابر مشکلات و مصایب چند دسته اند: 

الف: گروهی جیغ و داد می‌کنند. «إِذٰا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً» 

ب: گروهی بردبار و صبور هستند. «وَ بَشِّرِ الصّٰابِرِینَ» 

ج: گروهی علاوه بر صبر، شکرگزارند. «اللهم لک الحمد حمد الشاکرین لک علی مصابهم» 

این برخوردها، نشانه ی معرفت هر کس نسبت به فلسفه ی مصایب و سختی هاست. 

❤️البقره

وَإِلَٰهُكُمْ إِلَٰهٌ وَاحِدٌ لَّا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ الرَّحْمَٰنُ الرَّحِيمُ

ﻭ ﺧﺪﺍﻱ ﺷﻤﺎ ﺧﺪﺍﻱ ﻳﮕﺎﻧﻪ ﺍﺳﺖ ، ﺟﺰ ﺍﻭ ﺧﺪﺍﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ ، ﺭﺣﻤﺘﺶ ﺑﻲ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﻭ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﺍﺵ ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ ﺍﺳﺖ .(١٦٣) 

⚠️البقره

يَا أَيُّهَا النَّاسُ كُلُوا مِمَّا فِي الْأَرْضِ حَلَالًا طَيِّبًا وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُّبِينٌ

ﺍﻱ ﻣﺮﺩم ! ﺍﺯ ﺁﻧﭽﻪ [ ﺍﺯ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻣﻴﻮﻩ ﻫﺎ ﻭ ﺧﻮﺭﺩﻧﻲ ﻫﺎ ] ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻦ ﺣﻠﺎﻝ ﻭ ﭘﺎﻛﻴﺰﻩ ﺍﺳﺖ، ﺑﺨﻮﺭﻳﺪ ﻭ ﺍﺯ ﮔﺎم ﻫﺎﻱ ﺷﻴﻄﺎﻥ ﭘﻴﺮﻭﻱ ﻧﻜﻨﻴﺪ ; ﺯﻳﺮﺍ ﺍﻭ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺩﺷﻤﻨﻲ ﺁﺷﻜﺎﺭ ﺍﺳﺖ .(١٦٨)

اسلام، به زندگی مادّی انسان توجّه کامل دارد و در رأس آنها نیازهای غذایی است که در این مورد، دهها آیه و صدها حدیث آمده است. شرط اساسی در مصرف، دوچیز است: حلال بودن، پاکیزه بودن. 

معمولاً قرآن در کنار اجازه مصرف، شرطی را بیان کرده است. مثلاً در اینجا می‌فرماید: 

حَلاٰلاً طَیِّباً» 

همچنین می‌فرماید: «کُلُوا وَ اشْرَبُوا... وَ لاٰ تَعْثَوْا فِی الْأَرْضِ مُفْسِدِینَ» [بقره 60] بخورید و بیاشامید... ولی در زمین فساد نکنید. 

در آیه دیگر: «کُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لاٰ تُسْرِفُوا» [اعراف 31] بخورید و بیاشامید، ولی اسراف نکنید. 

و در جای دیگر می‌فرماید: «فَکُلُوا مِنْهٰا وَ أَطْعِمُوا» [حج 28] بخورید و اطعام کنید.

⚠️البقره

إِنَّمَا يَأْمُرُكُم بِالسُّوءِ وَالْفَحْشَاءِ وَأَن تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ

ﻓﻘﻂ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺑﺪﻱ ﻭ ﺯﺷﺘﻲ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﻣﻰ  ﺩﻫﺪ ، ﻭ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺟﺎﻫﻠﺎﻧﻪ ﺍﻣﻮﺭﻱ ﺭﺍ [ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺣﻠﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﺍم ] ﺑﻪ ﺧﺪﺍ ﻧﺴﺒﺖ ﺩﻫﻴﺪ .(١٦٩)

در تفسیر روح البیان آمده است که شیطان در وسوسه ی خود، مراحلی را طی می‌کند: ابتدا به کفر دعوت می‌نماید. اگر موفق نشد، به بدعت، اگر موفق نشد، به گناهان کبیره، اگر موفق نشد به گناهان صغیره، اگر موفق نشد، به کارهای مباح به جای عبادات و اگر باز هم موفق نشد، به عباداتی دعوت می‌کند که پایین تر است، تا شخص از مرحله بالاتر باز بماند.

۱-نشانه ی دشمنی شیطان، وسوسه برای انجام فحشا و افترا به خداوند است. 

«عَدُوٌّ مُبِینٌ إِنَّمٰا یَأْمُرُکُمْ» 

۲-شیطان، هم دستور به گناه می‌دهد، هم راه توجیه آنرا نشان می‌دهد. فرمان به سوء و فحشا، همان دستور به گناه و فرمان افترا بستن به خدا، دستور به توجیه گناه است. «یَأْمُرُکُمْ... وَ أَنْ تَقُولُوا» 

۳-اظهار نظر در باره احکام دین و فتوی دادن بدون علم، حرام است. «أَنْ تَقُولُوا عَلَی اللّٰهِ مٰا لاٰ تَعْلَمُونَ»

⚠️ البقره

لَّيْسَ الْبِرَّ أَن تُوَلُّوا وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَٰكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ وَآتَى الْمَالَ عَلَىٰ حُبِّهِ ذَوِي الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَالسَّائِلِينَ وَفِي الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا وَالصَّابِرِينَ فِي الْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ وَحِينَ الْبَأْسِ أُولَٰئِكَ الَّذِينَ صَدَقُوا وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ

ﻧﻴﻜﻲ ﺍﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺭﻭﻱ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﻮﻱ ﻣﺸﺮﻕ ﻭ ﻣﻐﺮﺏ ﻛﻨﻴﺪ ، ﺑﻠﻜﻪ ﻧﻴﻜﻲ [ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﻭ ﻛﺎﻣﻞ ، ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﻫﻤﻪ ﺍﻣﻮﺭ ﺷﻤﺎ ﻣﻠﺎﻙ ﻭ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ ، ﻣﻨﺶ ﻭ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻭ ﺣﺮﻛﺎﺕ ] ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺪﺍ ﻭ ﺭﻭﺯ ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻭ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎﻥ ﻭ ﻛﺘﺎﺏ ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ ﻭ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺍﻥ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﻧﺪ ، ﻭ ﻣﺎﻝ ﻭ ﺛﺮﻭﺗﺸﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺁﻧﻜﻪ ﺩﻭﺳﺖ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﻮﻳﺸﺎﻥ ﻭ ﻳﺘﻴﻤﺎﻥ ﻭ ﺩﺭﻣﺎﻧﺪﮔﺎﻥ ﻭ ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﻣﺎﻧﺪﮔﺎﻥ ﻭ ﺳﺎﺋﻠﺎﻥ ﻭ [ ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﺁﺯﺍﺩﻱ ] ﺑﺮﺩﮔﺎﻥ ﻣﻰ ﺩﻫﻨﺪ ، ﻭ ﻧﻤﺎﺯ ﺭﺍ [ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﺷﺮﺍﻳﻄﺶ ] ﺑﺮﭘﺎﻱ ﻣﻰ ﺩﺍﺭﻧﺪ ، ﻭ ﺯﻛﺎﺕ ﻣﻰ ﭘﺮﺩﺍﺯﻧﺪ ، ﻭ ﭼﻮﻥ ﭘﻴﻤﺎﻥ ﺑﻨﺪﻧﺪ ﻭﻓﺎﺩﺍﺭﺍﻥ ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻥ ﺧﻮﻳﺸﻨﺪ ، ﻭ ﺩﺭ ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﻲ ﻭ ﺗﻬﻴﺪﺳﺘﻲ ﻭ ﺭﻧﺞ ﻭ ﺑﻴﻤﺎﺭﻱ ﻭ ﻫﻨﮕﺎم ﺟﻨﮓ ﺷﻜﻴﺒﺎﻳﻨﺪ ; ﺍﻳﻨﺎﻧﻨﺪ ﻛﻪ [ ﺩﺭ ﺩﻳﻦ ﺩﺍﺭﻱ ﻭ ﭘﻴﺮﻭﻱ ﺍﺯ ﺣﻖ ] ﺭﺍﺳﺖ ﮔﻔﺘﻨﺪ ، ﻭ ﺍﻳﻨﺎﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﭘﺮﻫﻴﺰﻛﺎﺭﻧﺪ .(١٧٧)

این آیه می‌فرماید: چرا به جای محتوای دین که ایمان به خدا و قیامت وانجام کارهای نیک است، به سراغ بحث‌های جدلی رفته اید. 

این آیه جامع ترین آیه قرآن است. زیرا اصول مهم اعتقادی، عملی و اخلاقی در آن مطرح گردیده است. 

در تفسیر المیزان از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده است که فرمودند: هر کس به این آیه عمل کند، ایمانش کامل است. 

این آیه پانزده صفت نیک را در سه بخشِ ایمان، عمل و اخلاق بیان نموده است. در بخش ایمان، به مسئله ایمان به خدا، فرشتگان، انبیا، قیامت و کتب آسمانی اشاره شده و در بخش عمل، به مسائل عبادی مانند نماز و اقتصادی مانند زکات و اجتماعی مانند آزاد نمودن بردگان و نظامی مانند صبر در جبهه و جنگ، و روحی وروانی مثل صبر در برابر مشکلات، اشاره گردیده است. و در بخش اخلاقی به وفای به عهد و دل کندن از مادّیات و ترحّم به فقرا اشاره شده است.

مدّعیان ایمان بسیارند، ولی مؤمنان واقعی که به تمام محتوای دین عمل کنند، گروهی اندک هستند. «أُولٰئِکَ الَّذِینَ صَدَقُوا» 

نشانه ی صداقت، عمل به وظایف دینی وتعهّدات اجتماعی است. «أُولٰئِکَ الَّذِینَ صَدَقُوا» 

متّقی کسی است که عملش، عقایدش را تأیید کند. «آتَی الْمٰالَ... أُولٰئِکَ الَّذِینَ صَدَقُوا وَ أُولٰئِکَ هُمُ الْمُتَّقُونَ»

⚠️البقره

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ

ﺍﻱ ﺍﻫﻞ ﺍﻳﻤﺎﻥ ! ﺭﻭﺯﻩ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﻣﻘﺮّﺭ ﻭ ﻟﺎﺯم ﺷﺪﻩ ، ﻫﻤﺎﻥ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﭘﻴﺸﻴﻨﻴﺎﻥ ﺷﻤﺎ ﻣﻘﺮّﺭ ﻭ ﻟﺎﺯم ﺷﺪ ، ﺗﺎ ﭘﺮﻫﻴﺰﻛﺎﺭ ﺷﻮﻳﺪ .(١٨٣) 

تقوا و خداترسی، در ظاهر و باطن، مهم ترین اثر روزه است.

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: هرکس ماه رمضان را برای خدا روزه بدارد، تمام گناهانش بخشیده می‌شود. چنانکه در حدیث قدسی نیز آمده است که خداوند می‌فرماید: «الصوم لی و انا اجزی به»روزه برای من است و من آن را پاداش می‌دهم. 

اهمیّت روزه به قدری است که در روایات پاداش بسیاری از عبادات را همچون پاداش روزه دانسته اند. هرچند که روزه بر امّت‌های پیشین نیز واجب بوده، ولی روزه ی ماه رمضان، مخصوص انبیا بوده است و در امّت اسلامی، روزه رمضان بر همه واجب شده است. 

رسول خدا صلی الله علیه و آله که فرمود: برای هر چیز زکاتی است و زکات بدنها، روزه است.

خطابِ زیبا، گامی برای تأثیر گذاری پیام است. «یٰا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا» 

در حدیثی از تفسیر مجمع البیان می‌خوانیم: لذّت خطاب «یٰا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا» سختی روزه را آسان می‌کند. اگر والدین بخواهند که فرزندشان به سخنانشان گوش دهند، باید آنان را زیبا صدا زنند.

❤️البقره

وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْيَسْتَجِيبُوا لِي وَلْيُؤْمِنُوا بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ

ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﻛﻪ ﺑﻨﺪﮔﺎﻧﻢ ﺍﺯ ﺗﻮ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻣﻦ ﺑﭙﺮﺳﻨﺪ ، [ ﺑﮕﻮ : ] ﻳﻘﻴﻨﺎً ﻣﻦ ﻧﺰﺩﻳﻜﻢ ، ﺩﻋﺎﻱ ﺩﻋﺎ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﺭﺍ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺮﺍ ﺑﺨﻮﺍﻧﺪ ﺍﺟﺎﺑﺖ ﻣﻰ ﻛﻨﻢ ; ﭘﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﻋﻮﺗﻢ ﺭﺍ ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺁﻭﺭﻧﺪ ، ﺗﺎ [ ﺑﻪ ﺣﻖّ ﻭ ﺣﻘﻴﻘﺖ ] ﺭﺍﻩ ﻳﺎﺑﻨﺪ [ ﻭ ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ ﺍﻋﻠﻲ ﺑﺮﺳﻨﺪ ] .(١٨٦)

دعا کننده، آنچنان مورد محبّت پروردگار قرار دارد که در این آیه، هفت مرتبه خداوند تعبیر خودم را برای لطف به او بکار برده است: اگر بندگان خودم درباره خودم پرسیدند، به آنان بگو: من خودم به آنان نزدیک هستم وهرگاه خودم را بخوانند، خودم دعاهای آنان را مستجاب می‌کنم، پس به خودم ایمان بیاورند ودعوت خودم را اجابت کنند.

قرآن درباره دعا سفارشاتی دارد، از آن جمله: 

۱. دعا و درخواست باید خالصانه باشد. «فَادْعُوا اللّٰهَ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ» [بقره116] 

۲. با ترس و امید همراه باشد. «وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً» [اعراف 56] 

۳. با تضرّع و در پنهانی صورت بگیرد. «ادْعُوا رَبَّکُمْ تَضَرُّعاً وَ خُفْیَةً» [اعراف 55] 

۴. با ندا و خواندنی مخفی همراه باشد. «إِذْ نٰادیٰ رَبَّهُ نِدٰاءً خَفِیًّا» [مریم 3]

❓سؤال: چرا گاهی دعای ما مستجاب نمی شود؟ 

پاسخ: عدم استجابت دعای ما به خاطر شرک یا جهل ماست. در تفسیر المیزان می‌خوانیم که خداوند در این آیه می‌فرماید: «أُجِیبُ دَعْوَةَ الدّٰاعِ إِذٰا دَعٰانِ» خودم اجابت می‌کنم دعا کننده ای را که فقط مرا بخواند و با اخلاص تمام، از من طلب خیر کند. پس اگر دعا مستجاب نشد، یا به جهت آن است که ما از خداوند خیر نخواسته ایم، و در واقع برای ما شرّ بوده و یا اگر واقعاً خیر بوده، خالصانه و صادقانه از خداوند درخواست نکرده ایم و همراه با استمداد از غیر بوده است. و یا اینکه استجابت درخواست ما، به مصلحت ما نباشد که به فرموده روایات، در این صورت به جای آن بلایی از ما دور می‌شود ویا برای آینده ما یا نسل ما ذخیره می‌شود ویا در آخرت جبران می‌گردد. 

در اصول کافی می‌خوانیم: کسی که غذای حرام بخورد، یا امر به معروف ونهی از منکر نکند ویا از سر غفلت وبی اعتنایی دعا کند، دعایش مستجاب نمی گردد.