عصبی و پرخاشگری پسرم

با سلام خدمت شما مادر عزیز

برای جوابگویی به سوال شما، دانستن سن فرزندتان، شرح حال فردی و خانوادگی ضرورت دارد.

با توجه به مشکل کلی شما، من به ذکر مطالبی می پردازم که امیدوارم کمک کننده و یاری دهنده باشد.

خشم و غیظ نمایانگر تعارض بین خود و شخصیت در حال رشد کودک با شخصیت و نگرش‌های والدین است.

هرگاه او بفهمد که از طریق عصبانی شدن به خواسته‌هایش می‌رسد و می‌تواند توجه بسیاری را به خود جلب کند و اضطراب در والدین به وجود بیاورد ، خشم و غیظ خود را تکرار می‌کند.

منشأ پرخاشگری خشم است، اگر خشم باعث آسیب رساندن به دیگران باشد به آن پرخاشگری گویند.

کودک پرخاشگر جیغ می‌زند، به قصد اذیت دیگران فحاشی می‌کند، اشیایی که در دسترسش باشد می‌شکند، با دیگران دعوا می‌کند، نظم عمومی را برهم می‌ریزد به دیگران حمله‌ور می‌شود، از مدرسه فرار می‌کند و آرامش کلاس را برهم می‌ریزد برای یافتن راه‌های درمان هر عارضه و مشکل ابتدا باید علت ایجاد و بروز هر مشکل را پیدا کرد و با علت‌یابی مسلم است که درمان نیز سریعتر و منطقی‌تر انجام می‌گیرد.

پرخاشگری وسیله‌ای از پرخاشگری خصمانه جدا است. پرخاشگری وسیله‌ای رفتاری است در جهت رسیدن به هدفی، که بیشتر پرخاشگری‌های بین کودکان کوچک از نوع وسیله‌ای است که این نوع پرخاشگری به خاطر متعلقات است.

کودکان از یکدیگر اسباب بازی می‌قاپند، یکدیگر را هل می‌دهند تا با اسباب بازی‌ای که می‌خواهند بازی کنند و به ندرت اتفاق می‌افتد که بخواهند به کسی آسیب برسانند.

علل پرخاشگری بسته به نوع شخصیت فرد متفاوت است و اما مهم‌ترین علل پرخاشگری عبارتند از:

علل ارثی: بعضی از افراد پرخاشگر، پدر یا مادر زمینه پرخاشگری را دارند و به کودکان خود منتقل می‌کنند. همان گونه که خصوصیات جسمانی مانند رنگ چشم- مو- قد و... منتقل می‌شود خصوصیات روانی نیز منتقل می‌شوند.

علل جسمانی: بچه‌هایی که از نظر جسمانی مشکلاتی مانند کم کاری یا پرکاری بعضی غدد- مشکلات بینایی ، شنوایی یا کم خونی و... دارند آمادگی بیشتری برای پرخاشگری دارند.

ناکامی: کودک تمایل به چیزی دارد ولی مانعی باعث می‌شود که به خواسته خود برسد، انسان یک سری نیازهایی دارد که اگر مانعی برای ارضای نیازهای واقعی او به وجود بیاوریم زمینه را برای پرخاشگری مهیا کرده‌ایم.

یادگیری: گاهی کودکان پرخاشگری را از والدین- دوستان- فیلم‌هایی که می‌بینند و... تقلید کرده و یاد می‌گیرند. ( الگو برداری )

نابسامانی خانواده: در خانواده‌هایی که اختلاف و کشمکش باشد و دائم اعضای خانواده از هم انتقاد کنند و محیط خانه ناامن و نامتعادل باشد زمینه برای پرخاشگری بیشتر است.

اعتیاد یکی از والدین: مرد و زنی که معتاد باشند زمینه را برای پرخاشگری دیگران آماده می‌کنند.

تنبیه بدنی: تنبیه بدنی یکی دیگر از دلایل پرخاشگری است- تنبیه به معنی بیدار کردن- هشدار دادن- تذکر دادن یا محروم کردن موقت است نه به معنی کتک زدن و تحقیر کردن.

رفتار متضاد والدین: رفتار متضاد والدین زمینه را برای پرخاشگری ایجاد می‌کند مثلا پدری که دستور می‌دهد و مادر برخلاف آن دستور عمل می‌کند و بالعکس. هرچه تضاد بین والدین، خانه و مدرسه بیشتر باشد حالت پرخاشگری در کودک بیشتر می‌شود.

غیبت‌های طولانی والدین: پدرانی که برای مدت طولانی فرزندان خود را نمی‌بینند و مادرانی که کمتر در منزل حضور دارند، این عاملی است برای پرخاشگری کودکانشان.

- تبعیض بین خواهر و برادران از عوامل ایجاد پرخاشگری در کودکان است.

شیوه‌های درمان پرخاشگر

قبل از هر چیز کودک از نظر جسمی چکاپ کامل شود تا اطمینان حاصل کنیم که از نظر جسمی و غدد مشکل خاصی ندارد. برای کاهش و درمان پرخاشگری راه‌های مختلف وجود دارد که در این مبحث به ذکر چند راه حل می‌پردازیم.

-  نباید اجازه داد پرخاشگری و خشونت در کودک تثبیت شود و به صورت عادت درآید. کودک اگر دریابد که با این شیوه عمل می‌تواند موفق شود هرگز تن به مصلحت نخواهد داد، و احساس خواهد کرد که از طریق پرخاشگری می‌تواند به خواسته‌اش برسد.

- اقدام به رشد فکری کودک: در موقع پرخاشگری نباید عصبانی شد و یا بر سر کودک داد کشید این امر اثری فوری ممکن است داشته باشد ولی در درازمدت کاری بیهوده است.

باید از جر و بحث و جار و جنجال دست کشید و از طریق ذکر داستان‌ها و بیان مسائل کوشید تا سطح آگاهی و اندیشه او را بالا بریم.

اموزش مهارت های زندگی ( شناسایی احساسات و شیوه های مدیریت خشم و تاب اوری ) بسیار مفید واقع می شود.

- آشنا کردن به حقوق دیگران: کودک باید به حقوق و وظایف خود در برابر دیگران آشنا باشد، و گمان نکند که والدین و احیانا دیگران موظفند هر رفتاری که از آنها بروز کرده متحمل گردند، بلکه باید کودک کنترل نفس خود را بداند..

-رفع ناکامی‌ها: باید مسائلی که باعث ناکامی می‌شود را از بین برد، یا این که قدرت تحمل کودک را در برابر ناکامی بالا برد که لااقل کودک پذیرای ناکامی باشد و پرخاشگری نکند و مطابق با توان کودک از او انتظار داشت.

-دوری از عصبانیت‌ها: والدین در هنگام عصبانیت سعی کنند بر خود مسلط و کنترل خود را از دست ندهند، هرگز والدین به خشونت نپردازند که در آن صورت تماشای صحنه پرخاشگری کودکان شما را خشن خواهد کرد.

-گزینش راه انحرافی: کودکی که پرخاشگر است نباید عقده خود را سر دیگران خالی کند. می‌توان در موارد خشم عروسکی را به دستش داد تا به زمین بکوبد یا اسباب بازی خرابی در کنارش گذاشت تا خشم خود را متوجه آن کند.

-بازی‌های نظامی: می‌توان از بازی‌های جنگی و نظامی برای کنترل و تبدیل پرخاشگری و خاموش کردن شورهای انحرافی استفاده کرد، همچنین استفاده از ورزش، هوای آزاد، شوخی‌ها و مزاح‌ها در کاهش پرخاشگری موثر است.

-حمایت روانی: به جای سرزنش کودکان پرخاشگر باید از آنها دلجویی کرد و به او بگویند چرا چنین کردی؟ چرا ناراحتی؟ حاضرم به تو کمک کنم و... از این طریق برای او پناهگاهی اطمینان بخش درست کنیم که خود را در پناه ما قرار دهد.

-اگر پرخاشگری‌ در اثر ناکامی‌ به‌ وجود آمده‌ باشد، بایستی‌ کودک‌ ناکام‌ را در رسیدن‌ به‌ اهداف‌ مطلوب‌ و دوست‌ داشتنی‌ کمک‌ کنیم.

- در مواردی‌ که‌ علت‌ پرخاشگری‌ اضطراب‌ است، باید از نگرانی‌ درونی‌ و اضطراب‌ کودک‌ مطلع‌ شویم. ورزش ‌کردن‌ برای‌ این‌ کودکان‌ بسیار مؤثر است‌ و باعث‌ تخلیه‌ هیجانی‌ می‌ شود.

- در کشمکش‌های‌ درونی‌ بایستی‌ کودک‌ را از حالت‌ دوگانگی‌ خارج‌ ساخت. کمک‌ به‌ کودکان‌ در تصمیم ‌گیری، باعث‌ می ‌شود که‌ بیاموزند به‌ حالت‌های‌ دوگانه‌ درونی‌ خود پایان‌ بخشند.

- در پاره‌ای‌ از موارد، کودک‌ افسرده‌ پرخاشگری‌ شدیدی‌ از خود نشان‌ می‌ دهد. در این‌ میان‌ لازم‌ است‌ به‌ این‌ نکته‌ پی‌ ببریم‌ که‌ او چه‌ چیز دوست‌ داشتنی‌ را از دست‌ داده‌ و چگونه‌ می ‌شود مورد از دست‌ رفته‌ را برای‌ او جبران‌ کنیم.

- در مورد پرخاشگری، شیطنت‌ و مصرف‌ دارو بایستی‌ حتماً با پزشک‌ متخصص‌ ارتباط‌ داشته‌ باشیم‌ تا کودک‌ از نزدیک‌ مورد معاینه‌ قرار گیرد.

به‌ طور کلی‌ خشونت‌ و پرخاشگری‌ بیشتر عامل‌ بیرونی‌ دارد و فقط‌ در موارد خاص‌ به‌ علل‌ درونی‌ مربوط‌ می‌ شود. شما باید در درجه‌ اول، محرک‌های‌ محیطی‌ را که‌ باعث‌ تحریک خشم‌ و ایجاد خشونت‌ در فرزندشان‌ می ‌شود شناسایی‌ و سپس‌ برای‌ رفع‌ آن‌ به‌ کمک‌ روان شناسان‌ و متخصصان‌ اقدام‌ نمایند.

با ارزوی موفقیت برای شما