از پوشک گرفتن پسر سه ساله

با سلام خدمت شما مادر عزیز

با توجه به گفته های شما روند کنترل در فرزندتان طبیعی است، فقط باید صبر و حوصله بیشتری به خرج دهید.

برای بیشتر کودکان یادگیری اصول اولیه پاکیزگی و توالت رفتن بسیار مشکلتر از پذیرش عادات مربوط به تغذیه و یا خواب است، زیرا رعایت پاکیزگی برای آنها هیچ پاداشی به همراه ندارد. کودکان از تربیت شدن برای توالت، متوجه می شوند، انجام بعضی کارها درست و بعضی دیگر نادرست است. این تربیت در آنها احساس مسئولیت را پرورش می دهد و از این جهت می تواند در قالب گیری شخصیت آنها و اعتماد متقابل بین آنها و والدین مؤثر باشد. بنابراین اگر از حس استقلال طلبی و خودکفایی که در نهاد کودک گذاشته شده، بهره جویی کنید، تربیت توالت کودک به مراتب راحت تر و آسان تر خواهد شد. نفس پذیرش آموزش توالت رفتن کاری نیست که کودک به خاطر والدین انجام دهد بلکه او این اصول را فقط به منظور رسیدن به استقلال یاد می گیرد. پس كودكان استقلال طلب زودتر علایم را نشان می دهند.

بدون استفاده از زور، اجبار، انتقاد و تمسخر، با این روش، تربیت خیلی آسان انجام می شود و احتمال برگشت آن بسیار کم است. شما باید فرزند خود را تشویق کنید و در صورت شکست، از هرگونه انتقاد پرهیز نمایید. اگر کودک تمایلی به نشستن روی توالت یا لگن را ندارد، نباید به اجبار متوسل شد. وقتی که نشست، اگر خواست بلند شود حتی بعد از چند ثانیه، نباید مانعش شد. چون کودکان دوست دارند مانند بزرگترها رفتار کنند، بنابراین اگر بتوانند خود را کنترل نمایند، این کار را با میل و رغبت انجام خواهند داد. شرط این روش این است که والدین به تمایل کودک برای تکامل مطمئن بوده و خود نیز صبور و شکیبا باشند. هیچ عجله ای نباید در این كار صورت گیرد و تشویق در امر آموزش بسیار كمک می كند. تشویق در این امر می تواند مواردی مثل خوراكی های مورد علاقه فرزندتان (البته سالم و بهداشتی) باشد. البته در امر تشویق، خاموش سازی داریم یعنی اول با تشویق زیاد شروع می كنیم و به تدریج آن تشویق مادی را كم و به وظایفش آگاه شود و سپس حذف می كنیم تا كودک شرطی نشود و ضمنا تنبیه كار را خیلی خیلی سخت می كند و آفت این قضیه عصبانی شدن و دادن زدن سر كودک و همچنین وسواس شدید است.

به طور کلی اطلاعات زیر می تواند برای شما مفید و آرامش بخش باشد. داشتن این اطلاعات به فهم دقیق تر شرایط کودک کمک می کند.

نشانه های آمادگی کودک برای شروع آموزش به طور کلی کودک باید نشانه های جسمی، رفتاری و ادراکی خاصی داشته باشد این نشانه ها عبارتند از: 

نشانه های جسمی:  18 ماهگی توانایی كنترل ادرار را پیدا می كند، این سن تقریبی است ولی با دو سه ماه تفاوت در سایر بچه ها نیز بروز می كند.  وقتی كه كودک را سر پا می گیریم دستشویی می كند ( این یعنی اسفنگترهایش ارادی شده اند). در هنگام راه رفتن و یا حتی دویدن می تواند تعادل خود را حفظ کند.

در هر بار ادرار کردن مقدار قابل ملاحظه ای مایع دفع می کند. در ساعاتی مشخص از روز مدفوع می کند.

 نشانه های رفتاری: در حدود 2 تا 5  دقیقه می تواند به آرامی در یک وضعیت بنشیند. كودک از پوشک كردن فرار می كند و هنگام پوشک شدن گریه و مقاومت می كند یا اینكه پوشک خودش را باز می كند. بلافاصله پس از کثیف کردن پوشکش از شما می خواهد که او را عوض کنید. وقتی که شما، همسرتان یا خواهر و برادرش به توالت می روید، کنجکاوی و علاقه نشان می دهد. برای مدفوع کردن عادات خاصی دارد. به عنوان مثال دو زانو می نشیند و یا صدای خاصی از خود در می آورد. تمایل دارد تا در کارهایش مستقل عمل کند. در صورت انجام یک کار جدید به خود افتخار می کند. نسبت به آموزش توالت کردن مقاومت و یا مخالفتی نشان نمی دهد.  

نشانه های ادراکی: قادر به ادای کلماتی برای ادرار و مدفوع می باشد که شما متوجه آنها می شوید. می داند هر چیز باید سرجای خودش قرار گیرد. 

  نشانه های غیر مستقیم آمادگی کودک :

  از آغاز سال دوم نشانه هایی از آمادگی کودک ظاهر می شود که اغلب، آنها را با آمادگی مربوط نمی کنیم. کودکان در این سن دوست دارند چیزی یا اسباب بازی به دیگران هدیه بدهند و البته زود هم پس می گیرند؛ ولی از این کار لذت زیادی می برند. احساس دوگانه آنها به این صورت نشان داده می شود که اسباب بازی خود را به مهمان نشان می دهند ولی آن را سفت چسبیده و به او نمی دهند. در این سن، کودکان از قرار دادن چیزی در ظرف و ناپدید شدن آن و سپس پدیدار شدنش لذت زیادی می برند. کودک به تدریج می خواهد از کارهای والدین، خواهر و برادرش تقلید کند و ادای آنها را دربیاورد و این می تواند انگیزه ای برای تربیتش باشد 

 آنها از یادگرفتن هر مهارتی که به طور مستقل انجام دهند شاد می شوند و از تعریفی که به همین دلیل می شنوند، لذت می برند.

علائم قطعی آمادگی سن معمولی سن دو سالگی است ولی برای كودكی كه علایم آمادگی را دارد حتی زیر دو سالگی هم می توان   ً آموزش را شروع نمود. تقریبا بین 18 تا 22 ماهگی و گاها بیشتر، اکثریت کودکان علائم قطعی آمادگی خود را آشکار می سازند. کودکان در این سن ناپدید شدن اشیا، از جمله مدفوع خود را بهتر درک می کنند. آنها در این سن درک می کنند موجودیت آنها از والدین جدا است، و این احساس جدایی انگیزه ای است که والدین خود را خشنود سازند و توقعات آنها را برآورده نمایند. در عین حال از یاد گرفتن مهارت های جدید احساس غرور می کنند و از شنیدن تحسین از انجام این مهارت ها خوشحال می شوند. آگاهی از اعضای بدن در آنها افزایش می یابد. بنابراین بهتر و بیشتر از قبل متوجه دفع مدفوع می شوند. علاوه بر اینها، کودک در این سن می تواند راه رفته و از چیزی بالا و پایین برود، بنابراین می تواند به تنهایی خودش را به توالت و لگن برساند و حتی پوشک یا شلوار خود را پایین بکشد. بالاخره رشد عقلی آنها در این سن به حدی رسیده است که توقعات والدین خود را تشخیص بدهند و با والدین خود همراهی کنند و مانند برادر و خواهر بزرگتر از خود و یا مادر و پدر خود، بزرگ باشند. چند مورد از مهم ترین نشانه های آمادگی کودک برای پذیرش آموزش توالت رفتن را که دکتر براندا گاردنر در کتاب خود آورده است: 

- هنگامی که کودک توانایی فهم دستورات شما را داشته باشد تا بتواند مراحل مختلف  آموزش را درک کند. 

- وقتی که کودک نسبت به کاری که در پوشک خود انجام داده کنجکاوی کند و بین  خشک بودن و خیس بودن خود تفاوت قایل شود. این موضوع نشان می دهد که ماهیچه های بدن او توانایی لازم برای نگهداری ادرار یا مدفوع را دارند. 

- هنگامی که فاصله ادرار کردن کودک چند ساعت طول بکشد و او بتواند خود  را  نگه دارد و خیس نکند. 

- هنگامی که کودک بتواند به تنهایی روی توالت و لگن بنشیند و همچنین بتواند شورت  و زیر شلواری خود را پایین یا بالا بکشد

- هنگامی که کودک تمایلی به مستقل شدن داشته باشد.

آشنایی و توجه به نکات زیر در مورد آموزش توالت رفتن لازم می باشد:

 از توانایی خود در تشخیص زمان مناسب اطمینان حاصل کنید و تحت تأثیر فشار دیگران شروع به آموزش نکنید. در صورتیکه احساس می کنید، نمی توانید مشکلات احتمالی را بپذیرید و عصبانی خواهید شد، آموزش را شروع نکنید. كودک در هنگام شروع آموزش یبوست و اسهال نداشته باشد. به هیچ عنوان نباید با هدف کاهش ادرار كودک، مایعات در هنگام آموزش كم شود چون ایجاد یبوست می كند و یبوست به علت دردی كه دارد كودک را از لگن بیزار می كند چون گمان می كند علت درد او نشستن بر سر لگن است. ضمن اینكه كمبود آب فرآیند آموزش را كند می كند. محیط خانه را آماده كنیم كه اگر كودک كثیف كرد دعوایش نكنیم حتی در حد یک وای، چون كودک به شدت احساس سرخوردگی و گناه می كند و گمان می كند كه دستشویی كردنش گناه و خطای بزرگی است كه باید كنترلش كند.  دستشویی را تمیز و كاملا روشن و خوش بو كنیم و یا چند اسباب بازی و صابونهای عروسکی بگذاریم كه تا آخر آموزش آنجا باشند.  در صورت استفاده از لگن، لگن مناسب با وضعیت جسمی و جنسی برای کودک تهیه کنید. همچنین دمپایی نرم و طرحدار برای کودک تهیه کنید.  لباسها و شلوارهای گشاد تن کودک بکنید که درآوردن آنها راحت باشد.   گرفتن شیر یا جدا كردن محل تحت هیچ شرایطي دو آموزش را با هم انجام ندهیم، مثلا خواب با پوشک گرفتن. اطلاعات نسبی از برنامه دستشویی رفتن کودک بدست آورید. در امر آموزش بسیار مهم است كه كودک شما تحت آموزش یكسان قرار گیرد یعنی اگر مادرتان هم از كودكتان مراقبت می كند، همانند شما با كودک رفتار كند تا كودک دچار دو گانگی نشود. عجله کردن و تنبیه کودک نه تنها کمکی در کنترل ادرار و مدفوع کودکان نميکند بلکه در او ایجاد اضطراب و استرس کرده و ممکن است حتی مدت بیشتری طول بکشد تا

این کنترل را به دست آورد. حتی ممکن است او را دچار سایر مشکلات روحی و اختلالات جسمی هم کند. به کودک حداقل یک کلمه، اشاره و یا علامت در هنگام داشتن ادرار و یا مدفوع، برای خبر کردن یاد بدهید. وقتی کودکتان به طور ناگهانی خودش را کثیف کرد، او را در دستشویی تمیز كرده و استفاده از لگن را یادآوری كنید و از او بخواهید دفعه بعد به دستشویی برود. در صورتی که کودک از محل توالت، صدای سیفون و... میترسد ترسها را در او از میان ببرید. او باید محل قرار گرفتن ادرار و مدفوع را ببیند و خودش سیفون را بکشد. کودک را تشویق کنید تا درباره ترسهایش صحبت کند. این کار به شما کمک میکند تا مسائل او را بهتر درک کرده و نسبت به حل آنها موفقتر عمل نمایید. پوشک شب گاهی تا سه سال و نیم ادامه دارد.

توجه داشته باشید:

 شيوه تربيت والدين نقش فوق العاده ای را در پيدايش و گسترش وسواس، ایفا می کند. بررسی ھا نشان می دھد مادران حساس و کمال جو به صورتی ناخودآگاه زمينه را برای وسواسی شدن فرزندان فراھم می کنند مخصوصا والدينی که رفتار طفل را براساس ضابطه خود به صورت دقيق می خواھند و انعطاف پذيری کمتری دارند در اين زمينه مقصرند. تربيت خشک و مقرراتی در پيدايش و گسترش اين بيماری زياد مؤثر است. نحوه از شير گرفتن کودک به صورت ناگھانی، گسترش آموزش مربوط به نظافت و طھارت و رفتار مربوط به نظم و تربيت و دقت او در این زمینه بسیار اثرگذار است..   .

با استفاده از انیمیشن های آموزشی کودکان و کتاب های داستان تصویر دار، و یا عروسک های مورد علاقه کودکتان ( بازی)، هر روز زمانی را به آموزش و مداومت در آن اختصاص دهید.

بدانید:

هنگامی این مسئله نیاز به بررسی جدی دارد که حداقل سن تقویمی کودک شما 4 سال تمام باشد.

با توجه به عملکرد کودکتان، به عقیده من نیاز به عادی سازی بیشتر و نشان دادن راه درست از طریق بازی و داستان، بدون وارد کردن استرس است.

در صورت برطرف نشدن مشکل، به متخصص روانشناسی مراجعه نمایید.

با آرزوی موفقیت برای شما