شیر دهی

با سلام 
مادران شیرده برای افزایش شیر و سلامت شیردهی باید نکات زیر رو رعایت کنند:
حدود 8-10ليوان در روز شامل شير، دوغ كم نمك و بدون گاز، چاى و آب ميوه طبيعى بنوشند و حتى مواد غذايى آب دار مانند انواع آش سوپ و انواع
خورشها را ميل كنند
• مصرف نوشابههاى كافئين دار اعم از چاى غليظ، قهوه، كوكاكولا و... بايد كاهش يابد زيرا مصرف اين مواد ممكن است
سبب تحريكپذيرى، بىاشتهايى و كمخوابى شيرخوار شود. همچنين از نوشيدن الكل بايد خوددارى كرد.
• غذاى مادر شــيرده بايد حاوى مقادير كافى از 5گروه غذايى اصلى باشــد تا از دريافت ويتامين و املاح معدنى به ميزان
كافى اطمينان حاصل شود. مقدار ويتامين موجود در شير مادر ً عمدتا انعكاسى از مقدار ويتامين مصرفى مادر است. ميزان
ويتامين Dشير مادر به ميزان قرار گرفتن او در معرض نور مستقيم خورشيد وابسته است.
• وجود مواد معدنى نظير كلســيم، آهن، روى، مس، فســفر و يد در تغذيه مادر شــيرده ضرورى است. با اين حال برخى از
مواد معدنى مانند كلســيم، فســفر، آهن و روى، بدون توجه به دريافت غذا، مىتواند از ذخاير بدن مادر به شير وارد شوند؛
اما وجود برخى مواد معدنى همچون يد در شير مادر ارتباط مستقيمى با تغذيه او دارد. بنابراين تغذيه مناسب مادر شيرده
جهت تأمين انواع مواد معدنى ضرورى ً مخصوصا كلسيم، آهن و يد براى سلامتى مادر و شيرخوار ضرورى است. توصيه
مىشــود مادران شــيرده همچون دوران باردارى از منابع كلسيم و ساير مواد معدنى استفاده كنند. همچنين مصرف نمك
يد دار تصفيهشده به مقدار كم و رعايت شرايط نگهدارى مناسب آن مهم است؛ يعنى با نگهدارى نمك يد دار در ظروف
در بسته و دور از نور، يد موجود در نمك را حفظ كنند. همچنين توصيه مىشود براى پايدار ماندن يد در غذاها، نمك در
انتهاى پخت به غذا اضافه شود.
• لازم است مصرف قرص فروسولفات تا 3ماه بعد از زايمان ادامه يابد
• مصرف برخى غذاها مانند سير، انواع كلم، پياز، مارچوبه و تربچه و يا غذاهاى پر ادويه و پر چاشنى ممكن است روى طعم
شــير اثر بگذارد و تغيير ناگهانى طعم شــير سبب تمايل نداشتن شيرخوار به شير خوردن شود. با توجه به تأثير برخى مواد
غذايى بر طعم شير، در صورتى كه شيرخوار از شير خوردن امتناع مىكند بهتر است مادران از مصرف اين مواد خوددارى
كرده يا مصرف آن را محدود كنند.
• كاهش وزن بعد از زايمان بايد تدريجى صورت گيرد تا بر مقدار شــير مادر تأثير نگذارد. لازم به ذكر اســت كه شــيردهى
خود ســبب كاهش تدريجى وزن مادر مىشــود، با اين شــرط كه مواد مغذى لازم با مصرف مواد غذايى مناسب و كافى
براى مادر تأمين شود. كاهش وزن دوران شيردهى بايد بيشتر از كمخورى و محدود كردن رژيم غذايى، متكى بر افزايش
تحرك و انجام فعاليتهاى بدنى باشــد وزنگيرى مناســب شــيرخوار در طول دوران شيرخوارگى به خصوص 6ماه اول
نشــاندهنده كافى بودن مقدار شــير مادر مىباشد و مادر با اطمينان از كافى بودن شــير خود مىتواند كمتر از 450گرم
در هفته كاهش وزن داشــته باشــد. زنان شــيرده داراى اضافهوزن مىتوانند با كاهش مصرف غذاهاى سرشار از چربى و
قندهاى ســاده در حدود 500كيلوكالرى از انرژى دريافتى را كاهش دهند اما بايد غذاهاى سرشــار از كلسيم، سبزىها و
ميوهها را بيشتر مصرف كنند.
• توليد شير در مادران مبتلا به سوءتغذيه شديد ممكن است از ساير مادران كمتر باشد. در اين مورد و مواردى كه BMI
كمتر از 18/5مىباشــد، مــادران بايد انرژى دريافتى روزانه خود را )تا 750كيلوكالــرى( افزايش دهند. در اين خصوص
استفاده از توصيههاى تغذيهاى مناسب براى خانمهاى باردار كموزن ) BMIكمتر از (18/5در فصل سوم به منظور بهبود
وضعيت سلامت مادر شيرده و افزايش توليد شير مادر پيشنهاد شود. مادر شيرده حتى اگر مبتلا به سوءتغذيه باشد، مىتواند
شــير توليد كند؛ اما بايد توجه داشــت كه در چنين شــرايطى ذخاير غذايى بدن مادر صرف توليد شير مىشود و در نتيجه
مادر به دليل تخليه ذخاير بدنى خود و احســاس ضعف، خســتگى و بىحوصلگى توان مراقبت از كودك را نخواهد داشت؛
بنابراين تغذيه مناسب مادر در دوره شيردهى براى پيشگيرى از سوءتغذيه كه هم سلامت مادر را به خطر مىاندازد و هم
در مراقبت از كودك اختلال ايجاد مىكند حائز اهميت است. در صورت تغذيه نادرست و ناكافى در دوران شيردهى، مادر
بيش از شيرخوار متضرر مىشود؛ و با عوارضى هم چون پوكى استخوان، مشكلات دندانى، كمخونى و... مواجه خواهد شد.
• بعضى از شيرخواران ممكن است غذاهايى كه مادر مصرف كرده و وارد شير او شده است را تحمل نكنند. به عنوان مثال،
مصرف سير، پياز و يا حبوبات كه توسط مادر ممكن است موجب دردهاى شكمى و يا توليد قولنج در شيرخوار شود. همچنين
كلم، شلغم و يا ميوههاى مثل زردآلو، آلو، هلو، هندوانه و بعضى سبزىها در صورتى كه زياد مصرف شوند ممكن است موجب
نفخ و دردهاى شكمى در شيرخوار شوند؛ بنابراين مادر بايد دقت كند در صورتى كه طى 24ساعت پس از خوردن موادى كه
در بالا ذكر شد، شيرخوار دچار نفخ و دل درد شود از مصرف آنها خوددارى كند. به طور كلى مادر شيرده هر غذايى را كه
ميل دارد مىتواند مصرف كند مگر آنكه حس كند شيرخوار وى پس از خوردن آن غذا توسط مادر دچار دردهاى شكمى شود.
فعاليت بدنى مناسب براى بهبود وضعيت جسمانى و روانى مادر شيرده مهم است. اگر چه ورزش منظم و در حد متعادل در
زنانى كه قبل از باردارى از نظر جسمانى متناسب بودهاند مانعى در برابر شيردهى نيست، اما گاهى ديدهشده پس از فعاليت
بدنى شديد و ورزش مادر شيرده )به علت ورود اسيدلاكتيك به شير(، طمع تلخ در شير ايجاد مىشود و شيرخوار از خوردن
شــير امتناع مىكند. در اين مواقع لازم اســت مادر قبل از شير دادن، سينه خود را بشويد؛ و اگر هنوز شيرخوار مايل به شير
خوردن نيست مقدار كمى از شير خود را قبل از تغذيه شيرخوار بدوشد و دور بريزد و سپس اقدام به شيردهى نمايد