ویار بارداری؛ همه آنچه که باید بدانید

اغلب زنانی که بارداری را تجربه می‌کنند، با این موضوع آشنا هستند. اینکه در لحظه‌ای، فکر خوردن ماده غذایی خاصی به ذهنشان راه پیدا کند و نتوانند این اشتیاق بیش از اندازه را مهار کنند. هنوز هم متخصصان مطمئن نیستند که عادات و تمایلات عجیب و اغلب مهارناپذیر غذایی در دوران بارداری، از کجا می‌آیند. برخی‌شان کمبودهای بدن مادر و نیازهای جنین را دلیل اصلی این موضوع می‌دانند و برخی دیگر می‌گویند که برای قضاوت کردن در این مورد، دلایل علمی روشنی را در اختیار ندارند. تهوع صبحگاهی بارداری و تمایلات شدید و گاه عجیب غذایی، تنها آزار دهنده نیست. بسیاری از مادران باردار، نگرانند که این تغییرات، به جنینشان آسیب برساند یا سلامت خود آنها را به مخاطره بیندازد.
تحمل ویار بارداری آسان نیست و البته هیچ راه مطمئنی برای خلاص شدن از آن وجود ندارد. با این وجود، شاید خواندن ادامه این مطلب، درک بهتری از وضعیت بدنتان را در این ماه‌ها برای شما ایجاد کند و توصیه‌هایی که در ادامه آورده‌ایم، به شما در کم کردن مشکلات ناشی از ویار بارداری کمک کند.

ویار چیست؟

ویار صبحگاهی، تهوع صبحگاهی، ویار بارداری و تهوع بارداری همگی در اصل تعریف مشکلی است که بسیاری از زنان باردار به عنوان اولین نشانه بارداری آن را تجربه می‌کنند. تهوع بارداری یا ویار بارداری حدود 80 درصد زنان باردار را تحت تاثیر قرار می‌دهد. خانم‌هایی که از هورمون درمانی یا HRT استفاده می‌کنند نیز ممکن است علائمی مشابه ویار بارداری داشته باشند.
در بیشتر موارد ویار بارداری یک تجربه ناخوشایند است که البته هیچ خطری برای جنین درون شکمتان ندارد و به نوعی بخشی از بارداری به حساب می‌آید. برخی مطالعات نشان می‌دهد ویار حاملگی در این دوران می‌تواند نشانه‌ای از حاملگی سالم باشد که در پیشگیری از سقط جنین و مرگ ناگهانی جنین تاثیر زیادی دارد.

تغییرات هورمونی عامل ویار بارداری

میل شدید به خوردن یک غذا یا بیزاری از آن، در پایان سه ماهه اول بارداری آغاز می‌شود و در سه ماهه دوم شدت گرفته و بعد از ماه ششم بارداری، رد پایش کمرنگ می‌شود. بعضی از آمارها از شیوع 50 درصدی ویار در میان زنان باردار و برخی دیگر از ابتلای 90 درصدی آنها به ویار بارداری خبر می‌دهند.
حرف و حدیث‌ها در مورد دلایل تهوع بارداری و تغییرات اشتهایی مادران زیاد است، اما اغلب متخصصان اتفاق نظر دارند که تغییرات هورمونی که در بدن مادر رخ می‌دهد، می‌تواند یکی از دلایل اصلی ایجاد ویار باشد و از آنجا که زنان مختلف، به شیوه‌ای متفاوت با این تغییرات درگیر می‌شوند، شدت و شکل ویار آنها هم با هم متفاوت است.
اگرچه برخی از مادران، تمایلات غذایی در دوران بارداری را ناشی از کمبود‌های بدن می‌دانند، مطالعات ارتباط ویار با نیازهای بدن زنان را چندان بالا ارزیابی نمی‌کنند. متخصصان می‌گویند ویار شما، دقیقا همان کمبود بدن را یادآوری نمی‌کند، اما احتمال اینکه بدن مادر باردار، به یکی از مواد غذایی موجود در آن خوراکی نیاز ویژه‌ای داشته یا شیفته رایحه آن شده باشد را تایید می‌کنند.

انواع ویار بارداری نشانه کمبود چه موادی است؟

ویار پنیر: از نظر برخی متخصصان میل شدید به خوردن پنیرهای فراوری شده، از نیاز بدن به جذب سدیم بیشتر خبر می‌دهد.
ویار سیب زمینی سرخ شده: زنانی که در دوران بارداری، با اشتیاق سیب‌زمینی سرخ شده می‌خورند، احتمالا نیازمند دریافت سدیم و پتاسیم بیشتری هستند.
ویار بستنی شکلات: از نظر این گروه از متخصصان، زنانی که بستنی شکلات ویار می‌کنند، احتمالا کمبود کلسیم دارند.
با وجود این، متخصصان هنوز هم تاکید می‌کنند که میل مادر به خوردن غذایی خاص، الزاما نیازهای بدن او را یادآور نمی‎‌شود.
آنچه مشخص است، این است که نه تنها زنان متفاوت ویار را به شکلی متفاوت تجربه می‌کنند، بلکه یک زن هم در روزهای مختلف یا حتی بارداری‌های مختلف، این احساس را به شیوه‌های متفاوتی ممکن است تجربه کند. به باور متخصصان، تغییرات هورمونی در بارداری، ممکن است احساس بویایی یک زن را به شدت تحریک کند یا تمایلات غذایی و اشتهای او را تحت تاثیر قرار دهد و همین تفاوت‌های هورمونی است که می‌تواند در یک روز تهوع یا میل زن به خوردن غذای خاصی را افزایش داده و در یک روز آن را کمرنگ کند.

ویار مهر نماز در بارداری

تنها مواد غذایی نیستند که ولع شدید یا بیزاری مادر باردار را تحریک می‌کنند. حتما شما هم شنیده‌اید که یک زن، تحمل بوی یک ادکلن معروف را نداشته باشد یا بوی ماده غذایی خاصی، باعث ترشح بیشتر بزاق دهانش شود. گذشته از این، بسیاری از زنان باردار در این ماه‌ها، اشتیاق عجیبی به بوییدن یا خوردن مواد غیر غذایی پیدا می‌کنند. میل شدید به خوردن خاک، بوییدن بنزین یا مکیدن مداد رنگی را هم می‌توان به عنوان نوعی ویار معرفی کرد.
در حالی که مادران باردار، اصرار زیادی به نسبت دادن تمایلات ویژه غذایی به کمبود‌های بدنشان دارند، متخصصان در این مورد عقیده دیگری دارند. گفته می‌شود ویار خاک و گل رس، نشان‌دهنده کم‌خونی است، پژوهشگران می‌گویند که شواهد دقیقی برای ثابت کردن این ادعا وجود ندارد و ویارهای عجیب، بیشتر از آنکه زاییده کمبودهای بدن باشند، ممکن است از عادات ثبت شده در ژن‌ها یا مشاهده شده در میان آدم‌های اطراف سرچشمه بگیرند.

ویار گچ در بارداری خطر دارد؟

زنانی که به عادات عجیب غذایی در بارداری دچار می‌شوند، می‌گویند که با خوردن این خوراکی‌ها، نیازهای بدنشان را جبران می‌کنند، اما متخصصان می‌گویند که مصرف مواد غذایی مضر، حتی در صورت ویار هم به سلامت مادر و جنین آسیب می‌زند. مسمومیت، عفونت‌های انگلی، عفونت مجاری گوارشی و مشکلات دندانی ناشی از خوردن مواد سخت از جمله عوارض رو آوردن به مصرف برخی از مواد عجیب غیرخوراکی در بارداری است. گذشته از این، برخی از زنان باردار به خاطر این میل مهار نشدنی، برخی مواد غذایی را به شیوه‌ای متفاوت و پرضرر مصرف می‌کنند؛ برای مثال سراغ مصرف برنج خام می‌روند و میزان زیادی آرسنیک که یک سم بسیار خطرناک است را از این طریق به بدنشان وارد می‌کنند.

ویار را دور بزنید

متخصصان درباره بالا رفتن غیرطبیعی وزن مادران یا ابتلای آنها به مشکلاتی مثل دیابت یا فشارخون بالا در بارداری به دلیل ناتوانی در مهار ویارهای عجیب و غریب هشدار می‌دهند. آنها می‌گویند ویار خوردن خوراکی‌های شور یا شیرینی‌جات، نه تنها وزن مادران را به شدت بالا می‌برد، بلکه سلامت جنین و البته خود مادر را هم تهدید می‌کند. به همین دلیل اگر ویار غذایی خاصی پیدا کرده‌اید، باید با وسواس بیشتری قند خون و فشارخونتان را کنترل کنید. نکند ویار شما برایتان دردسرساز شود!
گرچه مادران باردار، می‌گویند کنترلی روی اشتهایشان ندارند و نمی‌توانند میل شدیدشان به مصرف برخی خوراکی‌ها را کنترل کنند، اما متخصصان تغذیه می‌گویند همیشه می‌توان با انتخاب راه‌های مشابه و جایگزین، ویار را دور زد. برای مثال آنها توصیه می‌کنند در صورت بستنی ویار کردن، می‌توانید شیر و پوره میوه‌ها را ترکیب کنید و در فریزر بگذارید تا اسکمو درست شود. یا در صورت دونات ویار کردن، با آرد سبوس‌دار و شکر قهوه‌ای، دونات کم‌شرینی درست کنید. آنچه که از نظر آنها اهمیت دارد، تلاش مادر برای انتخاب الگوی تغذیه سالم و کنترل وضعیت بدنی‌اش زیر نظر متخصصان است.
حواستان باشد که در این ماه‌ها، رژیم شما باید ترکیبی از کربوهیدرات، پروتئین و چربی‌های غیراشباع باشد و همچنین سبزیجات، غلات کامل و میوه‌های تازه هم در آن جا داشته باشند. پس حتی اگر نمی‌توانید ویارتان را کنترل کنید، ماده غذایی دلخواهتان را با آنچه که باید به بدنتان برسانید ترکیب کنید. اگر ویار زغال‌اخته دارید، آن را به سالادتان اضافه کنید تا به بهانه‌اش کمی سبزیجات تازه هم میل کنید.

ویارهای عجیب در بارداری

تنها 10 درصد زنان باردار ویار خوردن میوه و سبزیجات را پیدا می‌کنند و اغلب آنها، میل زیادی به مصرف خوراکی‌هایی دارند که بیش‌از اندازه میل کردنشان در بارداری توصیه نمی‌شود. گزارش‌هایی که زنان در مورد وضعیت خود می‌دهند، نشان می‌دهد اغلب زنان باردار، یک یا چند ماده غذایی زیر را مدام هوس می‌کنند؛ هوس‌هایی که همیشه به سالم ماندن جنین و مادر کمک نمی‌کند:

• ویار خاک

اگر به بیماری پیکا مبتلا باشید، احتمالا در بارداری، هوس خوردن نشاسته‌، خاك‌ رس‌، يخ‌، گچ‌، رنگ‌، مو يا سنگ‌ ريزه‌به سرتان می‌زند. بعضی دلیل خوردن خاک در بارداری را کمبود آهن در بدن مادر و برخی ویار گچ را تلاش ناخودآگاه بدن مادر برای کمک به رشد اسکلتی نوزاد می‌دانند. اما محققان هنوز این ادعاها را ثابت نکرده‌اند.

• ویار لواشک و ترشی

در یک نظر سنجی، 24 درصد مادران باردار از دچار بودن به ویار خوراکی‌های ترش و شور خبرداده‌اند. این ویار دردسرساز، می‌تواند فشار خون مادر را بالا برده و سلامت او و جنینش را تهدید کند.

• ویار بستنی در بارداری

کم نیستند زنان بارداری که میل شدیدی به خوردن بستنی دارند. شاید بخشی از نیاز بدن مادر به کلسیم، با خوردن این خوراکی محبوب برطرف شود، اما متخصصان در مورد افزایش مصرف قند با بستنی ویار کردن هشدار می‌دهند. البته در شرایطی که دمای بدن مادران باردار، بیشتر از دوران قبل از حاملگی‌شان است، مصرف بستنی می‌تواند گر گرفتگی و گرمازدگی آنها را کاهش دهد.

 

• ویار شکلات در بارداری

بخشی از نیاز بدن مادر به ویتامین B، با ویار کردن شکلات کاکائویی تامین می‌شود. اما مادرانی که نگران خطرساز بودن این ویار هستند، بهتر است خودشان در خانه با مقداری کاکائو، روغن و میزان کمی شکر شکلات درست کنند یا اینکه شکلات‌های کم‌شیرین را از فروشگاه‌ها تهیه کنند.

• ویار میوه در بارداری

در حالی که بسیاری از مادران ویار میوه می‌کنند، آمارها نشان می‌دهد اغلب زنان باردار به خوردن میوه‌های ترش تمایل نشان می‌دهند.

مجبور نیستید خاک بخورید!

ویار بارداری، اتفاقی شایع و اغلب مهار ناپذیر است. اما اگر می‌خواهید عوارض آزار دهنده این اتفاق طبیعی را تجربه نکنید، می‌توانید از این راه‌ها کمک بگیرید:

• سرتان را گرم کنید و سعی کنید آرامش‌تان را در این ماه‌ها با کمک ورزش، ملاقات با دوستان و انجام کارهای خوشایند بیشتر کنید. بخش زیادی از این میل شدید غذایی، به دلیل نیازهای روانی‌تان در این ماه‌ها سراغ شما می‌آید. یادتان باشد که هورمون‌هایتان در نه ماه بارداری، ممکن است وضعیت روانی شما را زیر و رو کنند.
• سعی کنید به میزان کافی تحرک داشته باشید تا پرخوری ناشی از ویار، شما را سنگین و بیمار نکند. اگر در بارداری با مشکل خاصی مواجه نشده‌اید، می‌توانید از هفته ششم، تمرین‌های ساده ورزشی را شروع کنید. برخی از متخصصان می‌گویند زنان بارداری که مشکل خاصی در مورد سلامت آنها گزارش نشده، می‌توانند فعالیت‌های پیش از دوران بارداری‌شان را عینا از سر بگیرند. پیاده‌روی، شنا و یوگا از جمله ورزش‌هایی هستند که تاثیر مثبت‌شان بر سلامت خانم‌های باردار اثبات شده است.
• به اندازه کافی مواد غذایی مورد نیاز را به بدنتان برسانید و مصرف مکمل‌های حاوی ویتامین و مواد معدنی ضروری را هم فراموش نکنید. شاید اگر بدنتان را با انتخاب رژیم غذایی سالم و کامل رو‌به‌راه نگه دارید، کمتر ویارهای مخرب سراغتان بیاید.

ویار صبحگاهی یا تهوع بارداری

تهوع شدید و گاه مهارناپذیر بارداری، تنها مشکل شما نیست. تقریباً سه چهارم زنان حامله در سه ماهه اول حاملگی خود از تهوع شکایت دارند و برخی از آنها، از استفراغ مکرر در صبح یا حتی طول روز خبر می‌دهند. گرچه تهوع بارداری، اغلب در هفته ششم شروع می‌شود و بعد از پایان ماه چهارم، کمرنگ می‌شود، اما برخی زنان از هفته چهارم، گرفتار این مشکل می‌شوند و گاه تا پایان بارداری هم با آن درگیر می‌مانند.

تهوع بارداری در حاملگی دختر

اگر فرزند دختر باردار باشید، احتمال اینکه تهوع بارداری سراغتان بیاید بیشتر است. آمارها می‌گوید 55 درصد دختر دارها تهوع بارداری را تجربه می‌کنند.

ویار بارداری با سابقه میگرن

سابقه سردردهای میگرنی و سابقه مشکلات معده و مری، تهوع بارداری را تشدید می‌کند. اگر پیش از این هم آسان دچار تهوع می‌شدید، احتمالا در بارداری این وضعیت را به شکلی شدید‌تر تجربه خواهید کرد.

کاهش تهوع بارداری با تجربه سقط جنین

زنانی که دچار سقط جنین می‌شوند، احتمالا کمتر دچار تهوع بارداری می‌شوند. چراکه تغییرات هورمونی در بدن آنها چندان رخ نداده است.

توصیه های تغذیه ای برای ویار بارداری

نگران نباشید. تهوع بارداری به کودکتان آسیب نمی‌زند. شما حتی می‌توانید کمبود مواد غذایی را با مصرف مکمل‌های دارویی تا اندازه‌ای جبران کنید. اما اگر شما تحمل دل آشوبی بارداری یا استفراغ مکرر برایتان دشوار شده، بهتر است به این توصیه‌ها عمل کنید:

• همیشه یک ماده غذایی سالم مثل بادام را در جیبتان داشته باشید و در زمان‌های متوالی میزان کمی از آن را میل کنید تا تهوع سراغتان نیاید.
• مواد غذایی حاوی ویتامین B را بیشتر مصرف کنید. شاید در این ماه‌ها نیاز به مصرف مکمل‌های حاوی این ویتامین را هم داشته باشید.
• مصرف وعده‌های غذایی سرد، برای شما بهتر از خوراکی‌های گرم است. اگر حالت تهوع رهایتان نمی‌کند، به جای چلو ماهیچه، سراغ نان و پنیر بروید.
• کنار تخت خوابتان یک تکه بیسکویت بگذارید و صبح وقت بیدار شدن از خواب، آن را گاز بزنید. معده خالی شما مستعد دامن زدن به تهوع است.
• هر صبح وضعیت تهوعتان را یادداشت کنید و در طول روز مواد غذایی که میل کرده‌اید را هم بنویسید. شاید بعد از چند روز بتوانید متهم اصلی افزایش تهوعتان را پیدا کنید.
• میان غذا آب خنک (نه سرد) بنوشید. بهتر قورت دادن غذا می‌تواند تهوع شما را کاهش دهد. گذشته از این، در طول روز هم زیاد مایعات مصرف کنید تا به دلیل کم‌آبی بدن، تهوعتان شدت نگیرد.
• حسابی استراحت کنید. کم‌خوابی و خستگی وضعیت هورمون‌های بدنتان را آشفته‌تر کرده و تهوع را افزایش می‌دهد.
• لیمو ببویید. بوییدن یا چشیدن مداوم لیمو، تهوع بارداری را کم می‌کند. اگر تهوعتان آرام نمی‌شود، نیمی از لیمو را روی یک فنجان آب بچکانید و بنوشید.
• چای زنجبیل بخورید. زنجبیل یکی از داروهای طبیعی است که تهوع را کاهش می‌دهد و مصرف آن به جنین‌تان هم آسیبی نمی‌زند.
• بعد از غذا خوردن دراز نکشید. این کار زمینه را برای ریفلاکس و برگشت غذا به مجرای گوارشی‌تان فراهم کرده و تهوعتان را بیشتر می‌کند.
• فکر پختن مواد غذایی با رایحه زیاد را از سرتان بیرون کنید. برخی می‌گویند مصرف خوراکی‌های تند هم تهوع را بیشتر می‌کند.