بهداشت مادر و کودک یکی از جنبه های مهم و اساسی خدمات بهداشتی است، زیرا مادران و کودکان هر جامعه بیشتر از سایر افراد جامعه در معرض خطرات محیطی قرار دارند و چه بسا عدم رعایت نکات بهداشتی منجر به مرگ این گروه آسیب پذیر شود.
مسائل متعددی در شاخه بهداشت مادر و کودک مطرح است، توجه به دستورات ساده بهداشتی، جهت پیشگیری از مشکلات احتمالی در خلال حاملگی یکی از اساسی ترین و مطمئنترین راههای حفظ سلامت مادر و رشد و نمو جنین و به سلامت به دنیا آمدن نوزاد است.
طب سنتی ایرانی به منظور جلوگیری از عوارض بارداری و مشکلات این دوران در مادر و جنین، در مورد تغذیه، خواب، استحمام، ورزش و فعالیت بدنی و..... توصیه هایی را برای دوران بارداری به صورت دقیق و کاربردی ذکر کرده است.
مسائل متعددی در شاخه بهداشت مادر و کودک مطرح است، توجه به دستورات ساده بهداشتی، جهت پیشگیری از مشکلات احتمالی در خلال حاملگی یکی از اساسی ترین و مطمئنترین راههای حفظ سلامت مادر و رشد و نمو جنین و به سلامت به دنیا آمدن نوزاد است.
طب سنتی ایرانی به منظور جلوگیری از عوارض بارداری و مشکلات این دوران در مادر و جنین، در مورد تغذیه، خواب، استحمام، ورزش و فعالیت بدنی و..... توصیه هایی را برای دوران بارداری به صورت دقیق و کاربردی ذکر کرده است.
توصیه های طب سنتی درباره تغذیه در بارداری:
- مقدار غذای مادر باردار متوسط باشد تا به راحتی توسط گوارشش هضم شود.
- از خوردن غذای زیاد در یک وعده و کلا پرخوری دوری کند.
- پرهیز از گرسنه ماندن خانم باردار مدنظر اطبای طب سنتی بوده است.
- از مصرف نوشیدنیهای الکلی، قهوه و چای پرهیز شود.
- افراط در خوردن آب برای زن باردار مضر است.
- عدم مصرف سرکه و موادی که طبع خیلی سرد یا خیلی گرم دارند مطرح شده است؛ توصیه میشود ادویههای تند و تلخ مصرف نشود. بهتر است از زیتون خام و فلفل و دارفلفل نیز استفاده نشود.
- مصرف گل بنفشه و خطمی در بارداری مطلقا ممنوع است.
- از مواد قاعده آور مثل کنجد و نخود و لوبیا به میزان زیاد استفاده نشود.
- مصرف سکنجبین ساده در طب سنتی ایرانی در بارداران توصیه شده است.
- غذای مناسب نان پاک و سالم و سوپ کمی چرب، است، تا بهواسطه سوپ چرب از یبوست که مشکل خانمهای باردار زیادی است، جلوگیری شود.
- تخم مرغ عسلی از غذاهایی است که خون خوب تولید میکند و مصرف آن به این افراد توصیه میشود.
- میوههای مناسب برای خانم باردار شامل موارد زیر است:
- مویز
- به شیرین
- گلابی شیرین
- سیب ترش و شیرین
- انار ترش و شیرین
نزدیکی در دوران بارداری:
در اوایل بارداری و به ویژه در بارداری اول بهتر است از نزدیکی زیاد خودداری شود.
حمام:
خانم باردار از ماندن طولانی در حمام باید پرهیز کند، البته نزدیک زایمان حمام مکرر و طولانی برای تسهیل زایمان توصیه میشود.
آب حمام بهتر است ولرم باشد.
آب حمام بهتر است ولرم باشد.
هیجانات روحی:
- از ترس شدید پرهیز کند.
- دوری از خوشحالی خیلی زیاد، ناراحتی زیاد، اضطراب شدید، عصبانیت زیاد و ذهن مغشوش توصیه شده است؛ شنیدن داستانهای محزون و مشاهده افراد صدمه دیده برای این افراد مضر است.
- مادر باردار در دوران بارداری، باید همیشه درحال شادکامی باشد. این از جمله توصیه های طب سنتی در بارداری است
فعالیت بدنی و ورزش:
هنگام فعالیت بدنی شرایط زیر باید مدنظر مادر باردار باشد:
- دوری از دویدن و پریدن و برداشتن اشیا سنگین.
- دوری از کوبیدن اشیا با قدرت، طوری که حرکت بسیار به جنین منتقل شود.
- پرهیز از کارهایی که سبب خستگی جسمی و روحی شود.
- به شکل منظم ورزش معتدل و پیادهروی سبک داشته باشد. بیحرکتی و سکون بسیار، مضر است؛ حرکت موجب تحلیل و دفع مواد زاید بدن میشود. مدت زمان ورزش بر حسب اشخاص و قوت بدن و عادات متفاوت است، بهتر است در تابستان، صبح و شب و در زمستان، وسط ظهر، پیادهروی انجام شود.
- ایستادن به مدت طولانی مضر است.
- دوری از نشاندن کودک دیگری یا بار سنگینی بر شکم یا پهلو.
خواب:
خواب و استراحت و آسایش در زن باردار باید کمی بیشتر از قبل باشد، ولی از بیتحرکی زیاد هم باید پرهیز کند تا فرزند سالم و زایمان راحتتری داشته باشد. محل خوابیدن نیز وسیع باشد.
سایر توصیهها:
- پرهیز از شنیدن صداهای ترسناک و بلند
- دوری از استشمام بوهای تند
- از زیرجناغ سینه به پایین با پارچه نرمی پوشانده شود، رسیدن سرما به شکم باردار مضر است.
- پوشیدن لباس مناسب طوری که به شکم و سینهها فشار وارد نشود.
- مادر بارداراز روغن مالی سرپرهیز کند.
- نگهداشتن ادرار در همه حال خصوصا بارداری مضر است.
- خانم حامله در همه اوقات در معرض هوای تازه باشد.
- قرار گرفتن در هوای بسیار سرد و بسیار گرم برای خانم باردار مضر است.
- برخی از روشهای درمانی طب سنتی مثل فصد یا رگ زدن و حجامت و دادن مسهل به زن حامله ممنوع است مگردر شرایط خیلی خاص و زمان خاص.