نینی سایت: اوتیسم یا خودشیفتگی کودکان از آن دسته بیماریهای مزمنی است که بسیاری از والدین را گیج و در مواجهه با آن ناتوان میکند. نکته مهم این است که در تعامل با این دسته از کودکان رعایت نکاتی به ظاهر ساده اما تأثیرگذار تا آن حد سازنده است که میتواند والدین را در تربیت باکیفیتتر چنین کودکانی به خوبی یاری رساند.
یکی از ابتداییترین شیوههای تربیتی برای کودکان مبتلا به خودشیفتگی، استفاده از بیان ساده و در عین حال قاطع است. اگر میخواهید نکته خاصی را به چنین کودکی منتقل کنید در صورت امکان از کمترین کلمات استفاده کنید. مثلا گفتن جمله «کتاب درسی را کنار بگذار و گشتی در بیرون بزن، هوا عالی است» به مراتب تأثیرگذارتر از این جمله طولانی است «به نظر بیرون، دیدنی و عالی است. پیشنهاد میکنم کتاب را کناری گذاشته و برای یادگیری هرچه بهتر مفاهیم علمی در طبیعت قدم بزنی».
آموزشهای ویژه بهبود مهارتهای اجتماعی را فراموش نکنید. آموزشهایی نظیر نوبت گرفتن و رعایت حقوق دیگران از تأثیرگذارترین روشهای کمک به کودکان اوتیسمی جهت ورود به دنیای خارج از خانه است.
سعی نکنید انتخابهای زیادی فراروی کودک مبتلا به اوتیسم قرار دهید. شاید ظاهر اینگونه به نظر برسد که کودک مبتلا به اوتیسم نیاز به دریافت خدمات و توجهات بیشتری است و در این میان تنوع کمک زیادی میکند اما واقعیت امر چیز دیگری است. زمانی که انتخابهای زیادی فرا روی کودک مبتلا به اوتیسم قرار دارد، گیج شدن حداقل اتفاقی است که برای چنین کودکی روی میدهد. پس اگر کودک به دنبال انتخاب رنگی از یک مجموعه مداد یا کاغذ رنگی است سریعا وارد عمل شده و یک رنگ (مثل قرمز) به او بدهید. در کل تلاش کنید که در مواجهه با مواردی از این دست نهایتا دو انتخاب پیش روی او قرار دهید.
اگر از کودک مبتلا به اوتیسم سؤالی پرسیدید و به جای پاسخ تنها شاهد خیره ماندن او بودید سعی کنید همین سؤال را با بیانی سادهتر از او پرسیده و یا در صورت امکان آن را از کودک دیگری که در کنار او قرار دارد مطرح کنید. این ابتکار عملها به فهم بهتر پرسش از سوی کودک مبتلا به اوتیسم کمک زیادی میکند.
هیچ گاه با لحنی توأم با کیانه، نیشخند و تمسخر با چنین کودکی صحبت نکنید.
تحت هیچ شرایطی نباید با کودکی که به اوتیسم مبتلاست از اصطلاحات پیچیده استفاده کنید. در کل با این دسته از کودکان باید بسیار ساده صحبت کرد. پس، گفتن عباراتی نظیر «گوشهایتان را باز کنید» یا «دهانتان را قفل بزنید» موجب گیج شدن بیشتر کودک شده و او را وادار میکند که به چگونه اجرا کردن کارهایی نظیر باز کردن فکر بیندیشد.
سعی کنید که همواره انتخابهای محدود و در عین حال روشنی در پیش روی چنین کودکی قرار دهید. همچنین این انتخابها نباید پیچیده و بیانتها باشند. به عنوان مثال اگر به جای گفتن «الان چه چیزی دوست داری؟» از «میخواهی برایت کتاب بخوانم؟» استفاده کنید شاهد واکنش بهتری از سوی کودک مبتلا به اوتیسم خواهید بود.
دستورالعملها و کارهایی که از چنین کودکی میخواهید را هر از گاهی تکرار کنید. بد نیست میزان فهم او از آنچه را مطرح کردهاید بسنجید تا مطمئن شوید که او خواسته شما را متوجه شده است. برای این کار همواره از جملات کوتاه استفاده کنید.
برای چنین کودکی برنامه ساده و به دور از پیچیدگی جهت انجام کارهای روزمره و حتی بازی کردن آماده کنید. این برنامهریزی باید آنقدر ساده باشد تا کودک مبتلا به اوتیسم از عمل کردن به آن لذت ببرد.
آموزش دادن دقیق مفهوم «تمام شدن» به کودم مبتلا به اوتیسم این امکان را به او میدهد تا به درستی تشخیص دهد که چه زمان فرآیندی تمام شده و مفهوم تازهای آغاز میشود. به عنوام مثال عکسی از خانه تمیز و مرتب به او نشان داده و از او بخواهید که در تمیز کردن خانه به شما کمک کند. کودک با مشاهده تصویر و درک خواسته شما متوجه میشود که خانه مرتب یعنی چه و چه زمان به چنین وضعیتی میرسد. این تصویر برای او مرجع مناسبی جهت تصمیمگیری است.
تا حد امکان تلاشی در جهت تغییر کلی برنامههای روزمره کودک مبتلا به اوتیسم انجام ندهید. چنین کودکی باید در فضای آرام و به دور از تنش و پیچیدگی زندگی کند، به همین دلیل تغییرات عمده در زندگی او تبعات روحی بدی به همراه دارد.
به معلمش یادآوری کنید که در کلاس درس و در حین توضیح و تأکید درخصوص انجام تکالیف درسی حتما هم نام کودک را به زبان آورد چون در بسیاری از موارد دانش آموزان اوتیسمی درباره اینکه آنها هم باید مانند سایر دانش آموزان تکالیف درسی را انجام دهند تشخیص درستی نمی دهند. حتی توصیه میشود که معلم به طور خصوصی نیز با دانش آموزان در ارتباط باشد و موارد درسی را به او یادآوری و تأکید کند.
شما به عنوان والدین و یا معلم کودک اوتیسمی باید برای برقراری ارتباط هرچه بهتر با او از مدلسازیهای بصری و فیزیکی نیز استفاده کنید و تنها به گفتار بسنده نکنید.
اگر او (کودک مبتلا به اوتیسم) متوجه شود که تغییرات بنیادین در رفتارتان ایجاد شده ممکن است دچار اضطراب و تشویش شود. یادتان باشد چنین تغییرات بزرگی عاملی مخرب برای خلق و خوی و روحیه چنین کودکی به شمار میآید.
سعی کنید فاکتورهایی که کودک اوتیسمی را تحریک و به شدت ترغیب میکند را از زندگی او دور کنید. مثلا از کاغذ دیواری با رنگها و طرحهای تند و و با رنگهای داغ برای اتاق خواب او استفاده نکنید.
تلاش کنید که در حد امکان ارتباطی میان کار خود و کودک اوتیسمی برقرار کنید. در واقع با این کار سطح تماس فکری و عاطفی خود را با وی افزایش داده و به تربیت روانترش کمک میکنید.
از مطالعه کتابهای متعددی که در زمینه تربیت هرچه باکیفیتتر این دسته از کودکان در بازار وجود دارد و همچنین سیستمهای آموزش مبتنی بر رایانه غافل نشوید.
از مواجهه کودک با بازیها و تفریحاتی که علاقهای به آنها ندارد و یا چیزی دربارهشان نمیداند به شدت پرهیز کنید.