نارسایی زودرس تخمدان
همه می‌دونیم که باروری بی‌شک یکی از مهم‌ترین قسمت‌های زندگی یه زن محسوب می‌شه. تمام زنها دوست دارن که بتونن توی سنین جوانی، باروری رو تجربه کنن. با این همه، گاهی اوقات این فرآیند با مشکلاتی روبه‌رو می‌شه. مشکلی که ممکنه باعث بشه قدرت باروری زن در سن مناسب تا حد خیلی زیادی پایین بیاد.
نارسایی زودرس تخمدان یکی از این معضلاتی هست که می‌تونه اختلال جدی در فرآیند باردار شدن زنها ایجاد کنه، علی‌رغم اینکه اونها توی سن باروری باشن! در این بیماری، تخمدان‌ها با اینکه فرد هنوز به سن یائسگی نرسیده دچار مشکلاتی می‌شن. مشکلاتی که منجر به کاهش فعالیت و تخمک‌گذاری می‌شه و در نهایت روزبه‌روز شانس باروری رو پایین میاره. همون‌طور که تا حالا فهمیدید این مسئله می‌تونه دردسرهای زیادی برای یه زن ایجاد کنه. شاید از خودتون بپرسین، این بیماری چطوری ایجاد می‌شه؟ اصلا چه علائمی داره؟ آیا درمان‌پذیره؟ در ادامه قصد داریم به تمام سوال‌هاتون در این باره جواب بدیم. پس با ما همراه باشید.
نارسایی زودرس تخمدان دقیقا چیه؟
نارسایی زودرس تخمدان به وضعیتی گفته می‌شه که تخمدان‌ها قبل از چهل سالگی دیگه به اندازهی نرمال استروژن تولید نمی‌کنن. به علاوه، تخمدان‌ها دیگه مثل قبل نمی‌تونن به آزاد کردن تخمک‌ها سر موعد مقرر بپردازن. این وضعیت باعث می‌شه که در نهایت قدرت باروری در سنی که انتظار نمی‌ره خیلی خیلی کم بشه.
آیا نارسایی زودرس تخمدان همون یائسگی زودرسه؟
با وجود شباهت‌های زیاد نارسایی زودرس تخمدان با یائسگی، باید بگیم که این دو متفاوت از هم هستن. زمانی که زنی دچار یائسگی زودرس بشه، فعالیت تخمدان‌هاش به طور کامل متوقف می‌شه و امکان باروریش تقریبا غیرممکن می‌شه. درحالی که در نارسایی زودرس، علی‌رغم فعالیت کم و نامنظم تخمدان‌ها، هنوز در موارد اندکی باروری اتفاق می‌افته و فعالیت تخمدان‌ها کاملا متوقف نمیشه.
علائم نارسایی زودرس چیه؟
شاید جدی‌ترین علامتی که باید اون رو به عنوان زنگ خطر نارسایی زودرس تخمدان در نظر بگیریم، پریودهای نامنظم باشه. به همین خاطر، خیلی مهمه که حتی اگر سن کمی هم دارین، نامنظم شدن پریود رو جدی بگیرین. بقیه‌ی علائم این پدیده، بسیار شبیه به علائمی هست که زنها برای یائسگی تجربه می‌کنن. سایر علائم عبارتند از:
- احساس گرگرفتگی و داغی در کف دست و پاها
- خیس عرق شدن در شب‌ها، علی‌الخصوص در خواب
- مشکل و ضعف در تمرکز کردن و حافظه
- کاهش قابل توجه میل جنسی به مرور زمان
- احساس درد غیرقابل تحمل هنگام رابطه‌ی جنسی
- تحریک‌پذیری و پرخاشگر شدن
- احساس اضطراب و افسردگی
- خشک شدن واژن
علت این بیماری چیه؟
به طور کلی در 90 درصد مواقع، علت دقیق نارسایی زودرس تخمدان نامشخصه. با این حال، متخصصان یک سری علل مهم رو مطرح می‌کنن. این علل عبارتند از:
- بیماری‌های مرتبط با کروموزوم‌های جنسی: در بیماری‌هایی مثل سندروم ترنر و x شکننده، فعالیت تخمدان‌ها به خودی خود کم‌تر از حد نرماله و این افراد بسیار مستعد نارسایی زودرس تخمدان هستن.
- مواد سمی: زمانی که افراد تحت شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی قرار می‌گیرن، بخاطر ورود مواد سمی به بدن، بسیار مستعد ابتلا به نارسایی زودرس تخمدان می‌شن. به علاوه، گاهی استعمال دخانیاتی مثل سیگار هم باعث این اتفاق می‌شه.
- بیماری خود ایمنی: گاهی اوقات وقتی افراد به بیماری خود ایمنی مبتلا هستن، سیستم ایمنی اونها به اشتباه پروتئینی می‌سازه که به بافت تخمدان‌ها حمله می‌کنه. همین مسئله باعث ایجاد ریسک نارسایی زودرس تخمدان می‌شه.
- سایر عوامل ناشناخته: در بیشتر مواقع علت این بیماری ناشناخته هست. به همین خاطر متخصص به انجام آزمایش‌های بیشتری می‌پردازه.
عوارض نارسایی زودرس تخمدان چیه؟
در صورتی که نارسایی زودرس تخمدان تحت درمان قرار نگیره، ممکنه فرد رو با عوارض جدی و دردسرسازی روبه‌رو کنه. این عوارض عبارتند از:
- زوال عقل: در بسیاری از افرادی که دچار زوال عقل بودن، کمبود استروژن یا برداشتن تخمدان‌ها مشاهده شده. به همین خاطر احتمالا نارسایی زودرس تخمدان با زوال عقل ارتباط داره.
- ناباروری: از اونجایی که این بیماری مستقیما تخمک‌ها رو تحت تاثیر قرار می‌ده، باعث مشکل در قدرت باروری می‌شه.
- پوکی استخوان: طبق تحقیقات، هورمون استروژن ارتباط مستقیمی با استحکام استخوان‌ها داره. زمانی که افراد به نارسایی زودرس تخمدان مبتلا می‌شن، تولید این هورمون تا حد زیادی کاهش پیدا می‌کنه.
- سکته یا بیماری قلبی: کاهش تولید استروژن در این بیماری، ریسک بیماری‌های قلبی رو هم بالا می‌بره.
درمان بیماری
رایج‌ترین درمانی که برای نارسایی زودرس تخمدان استفاده می‌شه، درمان جایگزینی هورمون هست. در این روش درمانی، هورمون‌های مهمی رو که تخمدان تولیدش رو متوقف کرده به بدن وارد می‌کنن. به طور نرمال، این درمان رو تا سن 50 سالگی که یائسگی کاملا اتفاق بیفته، ادامه می‌دن. با این کار، فرد به مشکلاتی مثل بیماری‌های قلبی، پوکی استخوان و... مبتلا نمیشه. در ادامه پزشکان توصیه می‌کنن که بخاطر کمبود هورمون‌هایی مثل استروژن در این بیماری، افراد مکمل‌های ویتامینD، کلسیم مصرف کنن. همچنین سعی کنن که با داشتن یه رژیم غذایی سالم و ورزش، از اضافه وزن جلوگیری کنن چون این مسئله باعث پیشرفت بیماری می‌شه.
سخن پایانی
در آخر باید بگیم که علائم این بیماری رو جدی بگیرین. اگر در هر سنی هستین و دچار پریودهای نامنظم شدین در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنین تا وضعیت‌تون چک بشه.
