جفت
جفت، یکی از ارگان‌های حیاتی در دوران بارداری است که عملکردهای پیچیده و حیاتی را بر عهده دارد. این ارگان درون رحم رشد می‌کند و ارتباط مستقیم با جنین در حال رشد برقرار می‌کند. در این مقاله، به بررسی نقش جفت، نحوه عملکرد آن و مشکلات رایج مربوط به آن خواهیم پرداخت.
نقش جفت در بارداری
جفت به عنوان یک پل ارتباطی بین مادر و جنین عمل می‌کند. این ارگان از طریق بند ناف به جنین متصل است و وظایف زیر را انجام می‌دهد:
تأمین اکسیژن و مواد مغذی: جفت اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز جنین را از خون مادر به جنین منتقل می‌کند.
حذف مواد زائد: جفت مواد زائد و دی‌اکسید کربن را از خون جنین به خون مادر منتقل می‌کند تا از بدن مادر دفع شوند.
محافظت از جنین: جفت به عنوان یک سد محافظتی عمل می‌کند و از ورود بسیاری از میکروب‌ها و مواد مضر به جنین جلوگیری می‌کند.
ساختار و مکان جفت
جفت به دیواره داخلی رحم متصل می‌شود و می‌تواند در مکان‌های مختلفی از رحم قرار گیرد. معمولاً جفت در بخش بالایی، کناری، جلو یا پشت رحم قرار می‌گیرد. در موارد نادر، جفت ممکن است در ناحیه پایینی رحم قرار گیرد و حتی دهانه رحم را بپوشاند که به این وضعیت "پلاسنتا پرویا" گفته می‌شود.
چه عواملی بر سلامت جفت تأثیر می‌گذارند؟
عوامل مختلفی می‌توانند بر سلامت جفت تأثیر بگذارند، از جمله:
- سن مادر: برخی از شرایطی که بر جفت تأثیر می‌گذارند، در زنان مسن‌تر، به ویژه بعد از ۴۰ سالگی، شایع‌تر است.
- پاره شدن کیسه آب قبل از زایمان: اگر کیسه آمنیوتیک پیش از شروع زایمان پاره شود، خطر مشکلات جفت افزایش می‌یابد.
- فشار خون بالا: این وضعیت می‌تواند باعث کاهش میزان خون رسانی به جفت شود.
- بارداری چندقلویی: بارداری با چندین جنین می‌تواند خطر برخی از شرایط مربوط به جفت را افزایش دهد.
- اختلالات لخته شدن خون: شرایطی که باعث می‌شود خون به درستی لخته نشود یا بیش از حد لخته شود، می‌تواند خطر مشکلات جفت را بالا ببرد.
- جراحی‌های قبلی بر روی رحم: جراحی‌های رحم مانند سزارین یا برداشتن فیبروم‌ها می‌تواند خطر مشکلات جفت را افزایش دهد.
- سابقه مشکلات جفت در بارداری‌های قبلی: اگر در بارداری قبلی مشکلاتی با جفت داشته‌اید، ممکن است در بارداری‌های بعدی نیز با خطر بالاتری مواجه شوید.
- مصرف مواد: برخی از شرایطی که بر جفت تأثیر می‌گذارند، در مادرانی که سیگار می‌کشند یا از کوکائین استفاده می‌کنند، شایع‌تر است.
- آسیب به ناحیه شکم: ضربه به ناحیه شکم می‌تواند باعث جدا شدن زودهنگام جفت از رحم شود.
مشکلات و اختلالات جفت
- جدا شدن جفت (Placental Abruption): این وضعیت زمانی است که جفت به طور جزئی یا کامل از دیواره داخلی رحم جدا می‌شود. این مورد می‌تواند باعث کمبود اکسیژن و مواد مغذی برای جنین و خونریزی از واژن برای مادر شود.
- پلاسنتا پرویا (Placenta Previa): این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که جفت به طور جزئی یا کامل دهانه رحم را می‌پوشاند. این وضعیت می‌تواند منجر به خونریزی شدید در طول بارداری یا زایمان شود.
- پلاسنتا اکرتا (Placenta Accreta): در این وضعیت، جفت به طور عمیق به دیواره رحم نفوذ می‌کند و نمی‌تواند به درستی از رحم جدا شود. این می‌تواند باعث خونریزی شدید در طول زایمان شود.
- پلاسنتا باقی‌مانده (Retained Placenta): اگر جفت در طی ۳۰ دقیقه پس از زایمان طبیعی خارج نشود، به آن پلاسنتا باقی‌مانده گفته می‌شود که می‌تواند منجر به عفونت یا خونریزی تهدید کننده شود.
علائم و نشانه های مشکلات جفت
در صورت مشاهده علائم زیر در دوران بارداری، باید با پزشک خود تماس بگیرید:
- خونریزی از واژن، به ویژه اگر شدید باشد.
- درد در ناحیه شکم.
- درد پشت.
- انقباضات رحم.
چگونه می‌توان خطر مشکلات جفت را کاهش داد؟
اگرچه بسیاری از مشکلات جفت قابل پیشگیری مستقیم نیستند، اما می‌توانید با انجام معاینات منظم بارداری، مدیریت شرایط سلامتی مانند فشار خون بالا و عدم مصرف سیگار و مواد مخدر، شانس بارداری سالم را افزایش دهید.
چگونه جفت خارج می‌شود؟
اگر زایمان طبیعی داشته باشید، جفت به طور معمول بعد از تولد نوزاد خارج می‌شود. اگر سزارینی باشید، جفت در طول این عمل از رحم برداشته می‌شود. پس از خروج جفت، پزشک آن را بررسی می‌کند تا مطمئن شود که تماماً از رحم جدا شده است.
نتیجه‌گیری
جفت یکی از ارگان‌های کلیدی در دوران بارداری است که نقش‌های حیاتی در تأمین اکسیژن و مواد مغذی برای جنین، حذف مواد زائد و محافظت از جنین ایفا می‌کند. شناسایی و مدیریت مشکلات مربوط به جفت به حفظ سلامت مادر و جنین کمک می‌کند و می‌تواند به پیشگیری از عوارض جدی کمک نماید. برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره مناسب، مشورت با پزشک و تیم درمانی بسیار مهم است.
