زردی نوزاد (neonatal jaundice) یک وضعیت رایج و معمولا بی‌خطر در نوزادان تازه متولد شده است که سبب زرد شدن پوست و سفیده‌ی چشم‌ها می‌شود. دیگر علائم زردی نوزاد عبارتند از:
- زرد شدن کف دست‌ها یا پاها
- ادرار زرد تیره (ادرار نوزاد تازه متولد شده باید بی‌رنگ باشد)
- مدفوع کم رنگ (مدفوع باید زرد یا نارنجی باشد)
یکی از علائم اصلی زردی نوزاد، زرد شدن پوست است.
چرا نوزاد من دچار زردی می‌شود؟
افزایش بیلی روبین در خون (هیپربیلی روبینمی) عامل اصلی زردی است. بیلی روبین، که مسئول رنگ زرد یرقان است، بخشی از رنگدانه آزاد شده از تجزیه گلبول های قرمز خون است.
به دلیل تولید بیشتر و تجزیه سریعتر گلبول های قرمز خون در چند روز اول زندگی، نوزادان تازه متولد شده نسبت به بزرگسالان بیلی روبین بیشتری تولید می کنند. به طور معمول، کبد بیلی روبین را از جریان خون فیلتر می کند و آن را به مجرای روده می ریزد. کبد نابالغ نوزاد تازه متولد شده اغلب نمی تواند بیلی روبین را به اندازه کافی سریع حذف کند و این قضیه باعث تجمع بیلی روبین می شود. زردی ناشی از این شرایط طبیعی نوزاد، زردی فیزیولوژیک نامیده می شود و به طور معمول در روز دوم یا سوم زندگی ظاهر می شود.
عوامل دیگری که باعث زردی نوزاد می شود
یک اختلال زمینه ای ممکن است موجب زردی نوزاد شود. در این موارد، زردی اغلب خیلی زودتر یا خیلی دیرتر از شکل رایج‌تر زردی نوزاد ظاهر می‌شود. بیماری‌ها یا شرایطی که می‌توانند موجب زردی شوند عبارتند از:
- خونریزی داخلی
- عفونت در خون نوزاد (سپسیس)
- عفونتهای ویروسی یا باکتریایی
- ناسازگاری خون مادر و نوزاد
- اختلال در عملکرد کبد
- آترزی صفراوی، وضعیتی که در آن مجاری صفراوی کودک مسدود شده یا آسیب دیده است.
- یک کمبود آنزیمی
ناهنجاری گلبول های قرمز خون نوزاد که باعث می شود آنها به سرعت تجزیه شوند.
زردی تا چه اندازه شایع است؟
زردی نوزاد یکی از شایع‌ترین وضعیت‌ها در میان نوزادان تازه متولد شده است. تخمین زده شده که از هر ۱۰ نوزاد، ۶ نوزاد دچار زردی می‌شوند. همچنین، از هر ۱۰ نوزاد زودرس ۸ نوزاد به زردی مبتلا می‌شوند.
اما از هر ۲۰ نوزاد، سطح بیلی‌روبین تنها در یک نوزاد به قدری بالا می‌رود که نیاز به درمان پیدا می‌کند. به دلایل نامشخصی، شیردهی خطر ایجاد زردی در نوزاد را افزایش می‌دهد و این نوع زردی می‌تواند یک ماه یا حتی بیشتر، طول بکشد.
تغذیه با شیر مادر
شیردهی نیز می‌تواند یکی از دلایل زردی نوزاد باشد. پس شیر خشک برای جلوگیری از زردی نوزاد تجویز می‌شود و اگر درجه زردی نوزاد خیلی بالا باشد تا زمانی که زردی به طور کامل درمان نشده بهتر است نوزاد به جای شیر مادر، شیر خشک بخورد.
در صورتی که زردی خیلی شدید نباشد و کاملا طبیعی به نظر برسد، نیازی به قطع کردن شیر مادر نیست. مزایای شیر مادر بیشتر از مضرات و خطرات برای زردی است. اگر نیاز به درمان زردی نوزاد وجود داشته باشد، نوزاد باید بیشتر شیر و مایعات بخورد.
مشخص نیست که چرا شیر مادر سبب زردی می‌شود اما نظریاتی در این باره وجود دارد. به‌عنوان مثال، ممکن است شیر مادر حاوی ترکیباتی باشد که توانایی کبد برای تغییر شکل بیلی‌روبین را کاهش می‌دهند. زردی مرتبط با شیر مادر گاهی اوقات زردی شیر مادر (breast milk jaundice) نیز نامیده می‌شود.
زردی نوزاد چگونه درمان می‌شود؟
تنها زمانی نیاز به درمان زردی نوزاد وجود دارد که میزان زردی بسیار بالا باشد. درجه‌ی زردی از طریق آزمایش زردی نوزاد با دستگاه یا تست خون مشخص می‌شود. در اکثر نوزادان مبتلا به زردی هیچ نیازی به اقدامات درمانی نیست اگر نیازی به درمان نباشد، نوزاد باید با شیر مادر تغذیه شود و در صورت نیاز، باید نوزاد را برای شیر خوردن بیدار کرد.
اگر زردی نوزاد بدتر شود یا بعد از دو هفته بهتر نشود، باید اقدامات درمانی را شروع کرد؛ در این صورت باید تست‌های بیشتری انجام شود تا اگر دلیل زردی یک بیماری زمینه‌ای باشد، مشخص شود. ممکن است نیاز باشد که نوزاد شما تحت نوردرمانی یا تعویض خون قرار بگیرد. این درمان‌ها ضروری هستند اگر در روند درمان سهل انگاری صورت بگیرد ممکن به آسیب مغزی دائمی نوزاد منجر شود.
